Οι παιδαγωγοί Μοντεσσόρι δεν πιστεύουν πως το παιδί είναι ένα άδειο δοχείο που πρέπει να γεμίσει με πληροφορίες. Το παιδί έχει μια έμφυτη αγάπη για τη μάθηση, την ανακάλυψη και την αναζήτηση δημιουργικών λύσεων.
Ως γονείς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την περιέργεια του παιδιού μας και στο σπίτι με 5 συστατικά:
1. Εμπιστευτείτε το παιδί
Η δρ Μοντεσσόρι μας ενθαρρύνει να δεχτούμε πως το παιδί θέλει να μάθει και να εξελιχθεί και πως γνωρίζει έμφυτα με τι πρέπει να ασχοληθεί ώστε να αναπτυχθεί όπως πρέπει. Αυτό σημαίνει πως, αν του παρέχουμε ένα πλούσιο περιβάλλον που μπορεί να εξερευνήσει, δεν χρειάζεται να το πιέσουμε να μάθει ή να ανησυχούμε αν αναπτύσσεται “διαφορετικά” από τους συνομήλικούς του.
Μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη πως αναπτύσσεται ακολουθώντας τη δική του πορεία και με τον δικό του ρυθμό.
Μπορούμε, επίσης, να το εμπιστευτούμε πως μπορεί από νωρίς να μάθει τα όρια του οργανισμού του. Τα μικρά παιδιά έχουν περιέργεια για γνώση και επιθυμούν να εξερευνήσουν τον κόσμο γύρω τους. Μπορεί στην πορεία να συμβούν μερικά μικροατυχήματα που δεν ήμασταν σε θέση να προβλέψουμε (και που καμιά φορά είναι καλό να επιτρέψουμε να συμβούν). Στο κάτω κάτω, έτσι αποκτούν γνώση. Και αν χρειαστούν μια αγκαλιά για παρηγοριά, θα είμαστε εκεί να τους την προσφέρουμε. “Α, τρόμαξες; Μου είναι δύσκολο να σε βλέπω χτυπημένη. Χαίρομαι που το σώμα σου είναι φτιαγμένο για να θεραπεύεται μόνο του. Δεν είναι υπέροχο;”
Ανησυχούμε διαρκώς αν το παιδί μας αναπτύσσεται σωστά ή μήπως χτυπήσει; Μπορούμε να εξασκηθούμε να παραμερίζουμε για λίγο αυτές τις ανησυχίες που αφορούν το μέλλον και να απολαύσουμε το πού βρίσκεται το παιδί σήμερα, στο μοναδικό του ταξίδι;
2. Ένα πλούσιο μαθησιακό περιβάλλον
Προκειμένου να αναπτύξει ένα παιδί περιέργεια για τον κόσμο γύρω του και επιθυμία για μάθηση, χρειάζεται να του παρέχουμε ένα πλούσιο μαθησιακό περιβάλλον και χρόνο για να το εξερευνήσει.
Ένα τέτοιο περιβάλλον δεν είναι απαραίτητο να είναι γεμάτο με ακριβά υλικά. Οι εξορμήσεις στη φύση είναι δωρεάν, μια αλυσίδα ή μια κλωστή μέσα σε έναν χάρτινο σωλήνα δεν κοστίζει τίποτα και μερικά φασόλια για μια δραστηριότητα ταξινόμησης κοστίζουν πολύ λίγο.
Αυτό που έχει σημασία είναι να παρατηρούμε το παιδί μας και να του προσφέρουμε ευκαιρίες να εξασκηθεί σ’ αυτό που το ενδιαφέρει αυτήν τη στιγμή.
Πώς είναι το περιβάλλον του παιδιού μας, το φυσικό, το κοινωνικό, ακόμα και οι ενήλικες γύρω του; Του προσφέρει πλούσιες ευκαιρίες για εξερεύνηση;
3. Χρόνος
Για να ακολουθήσουν τα παιδιά την τάση τους για εξερεύνηση και ανακάλυψη, χρειάζονται χρόνο. Χρόνο που δεν είναι προγραμματισμένος. Χρόνο χωρίς βιασύνη. Ακόμα και χρόνο για να βαρεθούν.
Δώστε τους χρόνο να εξερευνήσουν. Δώστε τους χρόνο να κινηθούν. Δώστε τους χρόνο για καλλιέργεια της γλώσσας και συζήτηση. Δώστε τους χρόνο για να αναπτύξουν σχέσεις. Δώστε τους χρόνο να νιώσουν έκπληξη, θαυμασμό και περιέργεια.
Είτε δουλεύουμε είτε είμαστε μαζί με το παιδί μας όλη τη μέρα, ας σκεφτούμε δημιουργικά πώς μπορούμε να ρυθυμίσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες μας. Μπορούμε να κάνουμε μικρές αλλαγές για να δημιουργήσουμε κενά 15 ως 30 λεπτών χωρίς τίποτα προγραμματισμένο; Ίσως μία ή δύο ώρες το Σαββατοκύριακο; Ποιες υποχρεώσεις μπορούμε να ακυρώσουμε;
4. Μια ασφαλής βάση
Ως γονείς μπορούμε να προσφέρουμε ασφάλεια τόσο σε σωματικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Φροντίζουμε για τη σωματική ακεραιότητα του παιδιού μας κρατώντας το μακριά από πρίζες, από δρόμους με κίνηση και άλλους κινδύνους. Κάνουμε τα σπίτια μας ασφαλή για παιδιά ή τουλάχιστον κάποιους από τους χώρους τους, ώστε το παιδί να έχει την ελευθερία να εξερευνήσει.
Αλλά και σε συναισθηματικό επίπεδο, μπορούμε επίσης να φροντίσουμε για την ασφάλειά του. Μπορούμε να το αποδεχτούμε όπως είναι. Και μπορούμε να του παρέχουμε την εμπιστοσύνη πως θα είμαστε εκεί για εκείνο, ακόμα και όταν περνάει μια δύσκολη στιγμή.
Υπάρχουν τρόποι να δείξουμε στο παιδί μας πως είμαστε εκεί για να του συμπαρασταθούμε, ακόμα (και ιδιαίτερα) όταν περνάει μια δύσκολη στιγμή; Είμαστε σε θέση να το κοιτάξουμε στα μάτια και να αναγνωρίσουμε τα μεγάλα συναισθήματα που το κατακλύζουν, για πράγματα που σ’ εμάς φαίνονται μικρά;
5. Καλλιεργώντας το συναίσθημα της έκπληξης / του θαυμασμού
Μπορούμε να κάνουμε στο παιδί μας ερωτήσεις σχετικά με τον κόσμο που βλέπουμε, να το προσκαλέσουμε να εξερευνήσει το περιβάλλον του με όλες τις αισθήσεις και να βγει έξω στη φύση όσο πιο συχνά γίνεται.
Ενθαρρύνουμε με το παράδειγμά μας το παιδί μας να αναρωτηθεί και να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του με όλες του τις αισθήσεις; Χρησιμοποιούμε μαζί του τη φύση ως πηγή θαυμασμού και απορίας;
Simone Davies, Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί (1-3 ετών), Πώς να μεγαλώσετε ανεξάρτητα και υπεύθυνα παιδιά, εκδόσεις Μεταίχμιο
