Η πολύτιμη πρώτη ώρα
Στις δυτικές κοινωνίες όπως η δική μας, είναι δυστυχώς σύνηθες να αποχωρίζεται το βρέφος από τη μητέρα αμέσως μετά τον τοκετό, για να γίνουν οι διαδικασίες ρουτίνας όπως το πλύσιμο του μωρού, το ζύγισμα και οι μετρήσεις του. Έτσι όμως τα μωρά χάνουν αυτή την πολύτιμη πρώτη ώρα της ζωής τους, κατά την οποία θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είναι σε επαφή δέρμα με δέρμα με την μητέρα τους. Η σωματική επαφή αυτή την πρώτη ώρα της ζωής, έχει τόσο μακροχρόνιες όσο και βραχυχρόνιες συνέπειες για όλους.
Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η φροντίδα και η περιποίηση του μωρού μας στο μαιευτήριο αμέσως μετά την γέννα, επηρεάζει σημαντικά την μετάβασή του από το περιβάλλον της μήτρας στην εξωμήτρια ζωή. Καθώς οι διαδικασίες αυτές δεν είναι απαραίτητες για την υγεία του μωρού ή της μητέρας, δεν υπάρχει λόγος να μην καθυστερήσουν και να μην γίνουν αργότερα, μετά την πολύτιμη πρώτη ώρα. Το μωρό του ανθρώπου είναι το μοναδικό θηλαστικό στον πλανήτη που αποχωρίζεται από τη μητέρα του αμέσως μετά τον τοκετό…
Η πρώτη ώρα θα πρέπει να εστιάζεται στον πρώτο θηλασμό του μωρού και στη σύνδεση μητέρας-βρέφους και οικογένειας. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η μητέρα ή το μωρό χρειάζονται ιατρική βοήθεια, τα πρωτόκολλα των κλινικών θα πρέπει να ενισχύουν αυτή την πρώτη ώρα του ξεκινήματος της ζωής και όχι τον αποχωρισμό, τόσο στους κολπικούς όσο και στους τοκετούς με καισαρική τομή.
Αλλά τι σημαίνει ανενόχλητη πρώτη ώρα;
Τα μωρά γεννιούνται και αμέσως τοποθετούνται στο στομάχι της μητέρας τους με την κοιλιά τους προς τα κάτω. Μπορούμε να ρίξουμε μια ζεστή κουβέρτα πάνω από το μωρό και τη μητέρα, ώστε να μείνουν και οι δύο ζεστοί. Αυτό μειώνει την έκκριση αδρεναλίνης και βοηθάει στην έκκριση ωκυτοκίνης και προλακτίνης, ορμόνες σημαντικές για την σύνδεση και το θηλασμό. Αυτή την ώρα οι ανάγκες της μητέρας είναι πολύ απλές: ζεστασιά, ησυχία και ένα ήρεμο περιβάλλον. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ακόμα είμαστε στη διαδικασία του τοκετού, η μήτρα πρέπει να συσπαστεί και πάλι και ο πλακούντας πρέπει να βγει.
Να λοιπόν ποια είναι τα οφέλη της ανενόχλητης πρώτης ώρας μετά τον τοκετό
Το ξεκίνημα του θηλασμού.
Εκτός του ότι είναι πολύ σημαντική πρακτική για την αρχή της ζωής και για το δέσιμο μητέρας-μωρού, βοηθάει επίσης να βγει ο πλακούντας πιο εύκολα και γρήγορα, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες για αιμορραγία. Τα μωρά που αφήνονται ανενόχλητα σε επαφή δέρμα με δέρμα με την μητέρα τους, θα πάνε έρποντας ενστικτωδώς προς το στήθος και θα προσκολληθούν μόνα τους στη θηλή. Αυτή η πρακτική είναι γνωστή ως “breast crawl” και παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από Σουηδούς ερευνητές την δεκαετία του 80. Τα μωρά γεννιούνται με το ένστικτο της επιβίωσης που τα καθοδηγεί προς το στήθος της μητέρας τους, όπως όλα τα νεογέννητα θηλαστικά.
Διατήρηση της θερμοκρασίας.
Τα μωρά που τοποθετούνται δέρμα με δέρμα με την μητέρα τους αμέσως μετά τον τοκετό, είναι πιο ικανά να ρυθμίσουν την θερμοκρασία τους και την αναπνοή τους. Τα νεογέννητα δεν έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν την θερμοκρασία τους όπως τα μεγαλύτερα μωρά ή οι ενήλικες και δεν έχουν και τα ίδια επίπεδα λίπους. Έχουν περάσει 9 μήνες σε ένα περιβάλλον με ιδανική θερμοκρασία. Εάν τα νεογνά χάσουν πολύ από τη θερμοκρασία τους, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν περισσότερη ενέργεια και οξυγόνο για να κρατήσουν τη θερμοκρασία τους σταθερή. Μια ανενόχλητη πρώτη ώρα σε επαφή δέρμα με δέρμα μειώνει επίσης τον κίνδυνο της υπογλυκαιμίας. Τα νεογέννητα μπορούν να παράξουν γλυκόζη από το απόθεμα ενέργειας στον οργανισμό τους, μέχρι να φτάσουν στο σημείο να θηλάζουν καλά, αλλά αυτό είναι πιο πιθανό να γίνει αν μείνουν σε επαφή δέρμα με δέρμα με την μητέρα τους.
Βοηθάει στη σύνδεση μητέρας-μωρού.
Η παρατεταμένη επαφή δέρμα με δέρμα μετά τον τοκετό, επιτρέπει στη μητέρα και το μωρό να αρχίσουν να γνωρίζονται. Οι μητέρες που έχουν αμέσως επαφή δέρμα με δέρμα με το μωρό τους, αισθάνονται μεγαλύτερη άνεση και σιγουριά ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες του. Η σύνδεση είναι σημαντική για την επιβίωση του μωρού και οι μητέρες είμαστε προγραμματισμένες να φροντίζουμε τα μωρά μας. Οι υποδοχείς ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο της μητέρας αυξάνονται κατά την εγκυμοσύνη, κι έτσι, όταν το μωρό γεννιέται, η μητέρα είναι πιο ευαίσθητη σ’ αυτή την ορμόνη η οποία προωθεί την μητρική συμπεριφορά. Η ωκυτοκίνη παράγεται σε μεγάλες ποσότητες κατά το θηλασμό και όταν κρατάμε τα μωρά μας σε επαφή δέρμα με δέρμα.
Βοηθάει στην επιτυχία του θηλασμού.
Το ξεκίνημα του θηλασμού είναι πιο επιτυχημένο και η διάρκεια του μεγαλύτερη όταν τα μωρά έχουν από πολύ νωρίς επαφή δέρμα με δέρμα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις χώρες όπου τα ποσοστά θηλασμού πέφτουν δραματικά λίγους μήνες μετά τον τοκετό, όπως η χώρα μας. Ο ΠΟΥ συστήνει αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του μωρού για να επιτευχθεί η ιδανική ανάπτυξή του. Δημιουργώντας τις σωστές συνθήκες για το ξεκίνημα του θηλασμού, βοηθάμε στην μεγαλύτερη διάρκειά του για περισσότερες μητέρες. Τα μωρά που αφήνονται να θηλάσουν ανενόχλητα αμέσως μετά τον τοκετό, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προσκολληθούν σωστά στο στήθος κι αυτό σημαίνει λιγότερα προβλήματα θηλασμού και μεγαλύτερη διάρκεια σε βάθος χρόνου.
Προστατεύει από τα αποτελέσματα του αποχωρισμού.
Τα μωρά γεννιούνται έτοιμα να αλληλεπιδράσουν με τη μητέρα τους. Ένα νεογέννητο που δεν έχει εκτεθεί σε μεγάλες ποσότητες φαρμάκων, είναι ξύπνιο, δραστήριο και κοιτάζει τη μητέρα κατευθείαν στα μάτια, καθώς αναγνωρίζει τη μυρωδιά της, τον ήχο της φωνής της και την επαφή με το δέρμα της. Η παραμονή του με την μητέρα είναι ζωτικής σημασίας για το μωρό και ο αποχωρισμός είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.
Τα μωρά γεννιούνται με το πρωτογενές ένστικτο των θηλαστικών να μείνουν σε επαφή με τη μητέρα τους, εκεί όπου βρίσκουν ζεστασιά, ασφάλεια και τροφή. Όταν τα μωρά αποχωρίζονται από τη μητέρα τους διαμαρτύρονται κλαίγοντας δυνατά, για να τραβήξουν έτσι την προσοχή της. Αν δεν ξανασυνδεθούν με τη μητέρα, παρά τις φωνές τους, θα βρεθούν σε κατάσταση απόγνωσης, ουσιαστικά παραιτούνται και μένουν ήσυχα και ακίνητα.
Αυτό είναι ένα ένστικτο επιβίωσης, ώστε να μην προκαλέσουν κάποιον εχθρό με τις φωνές τους και για να διατηρήσει το σώμα τους ενέργεια και θερμοκρασία.
Αυξάνει με φυσικό τρόπο την ανοσία του μωρού.
Όταν τα μωρά γεννιούνται, μετά το σχεδόν αποστειρωμένο περιβάλλον της μήτρας, έρχονται σε επαφή με τα βακτήρια της μητέρας. Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι τα κύτταρα του μωρού «εκπαιδεύονται» στο να αναγνωρίζουν τα «καλά» από τα «κακά» βακτήρια. Έτσι, το ανοσοποιητικό τους προετοιμάζεται να πολεμήσει τις μολύνσεις και προστατεύει το μωρό από ασθένειες στο μέλλον.
Έρευνες έχουν δείξει ότι αν τα μωρά δεν έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τα βακτήρια της μητέρας τους, είτε μέσω του φυσικού τοκετού, είτε με την επαφή δέρμα με δέρμα αμέσως μετά τον τοκετό και με το θηλασμό, τότε το ανοσοποιητικό τους σύστημα μπορεί να μην φτάσει ποτέ στην πλήρη και ιδανική του ανάπτυξη κι αυτό με τη σειρά του να αυξήσει το κίνδυνο για ασθένειες στο μέλλον. Η επαφή δέρμα με δέρμα και ο θηλασμός αμέσως μετά τον τοκετό είναι ο τέλειος τρόπος για να αυξήσετε την έκθεση του μωρού σε βακτήρια, ακόμα κι αν έχετε κάνει καισαρική τομή για οποιοδήποτε λόγο.
Επιλέξτε με προσοχή τους ανθρώπους και τον χώρο που σας περιβάλλουν, για να αυξήσετε τις πιθανότητες να έχετε έναν φυσικό τοκετό και μία ανενόχλητη πρώτη ώρα με το μωρό σας. Ο/Η γιατρός σας ή/και η μαία σας θα πρέπει να γνωρίζουν τις επιθυμίες σας και να σας υποστηρίζουν στο να έχετε μία ανενόχλητη ώρα με το μωρό σας και να καθυστερήσουν όσο γίνεται τις ρουτίνες της κλινικής. Δημιουργήστε ένα ιδανικό περιβάλλον για την γέννα (ζεστασιά, χαμηλό φωτισμό, ησυχία, ιδιωτικότητα, υποστήριξη). Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες για έναν φυσικό τοκετό και μειώνει τις πιθανότητες για παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να σας κάνουν να αποχωριστείτε από το μωρό σας.
Από την Βίκυ Φαρδογιάννη – Πιστοποιημένη Σύμβουλος Θηλασμού IBCLC – thilasmos.com. Ευχαριστούμε θερμά.
