Είναι κάτι παιδιά που ξεκινούν την ζωή με τις πιθανότητες εναντίον τους. Που η ζωή τα φέρνει έτσι ώστε οι γονείς είναι απόντες φυσικά ή θεωρητικά από πολύ νωρίς με ή χωρίς την θέλησή τους.
Αυτά τα παιδιά ακροβατούν ανάμεσα σε οικογενειακές συγκρούσεις, ιδρύματα, αναδοχές, ξενώνες και πάλι ιδρύματα και μερικές φορές στον δρόμο. Αυτά τα παιδιά από πολύ νωρίς δεν ξέρουν πώς και ποιον άνθρωπο να εμπιστευτούν, με ποιον και πώς να συνδεθούν γιατί ποτέ δεν υπήρξε κάποιος που να μείνει μαζί τους αρκετό καιρό ώστε να δημιουργηθεί αυτή η σύνδεση, αυτός ο δεσμός.
Τα συναισθήματα είναι ρηχά και πρέπει να είναι ρηχά γιατί αν βαθύνουν τότε απειλείται με καταστροφή ολόκληρη η ύπαρξή τους. Αυτά τα παιδιά πρέπει από νωρίς και μόνα τους να μάθουν να κερδίζουν αυτά που έχουν μάθει να θεωρούν σημαντικά. Χρήμα, δουλειά, σπίτι, αναγνώριση με όποιον τρόπο και όποιο κόστος.
Και όταν κάποια από αυτά τα παιδιά γλιστρούν από το δίχτυ της κοινωνίας και βρίσκονται έκπτωτα, παραβατικά, αντικοινωνικά όλοι σπεύδουν να αναφωνήσουν ότι ήταν αναμενόμενο. Ότι η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη. Κανένας όμως από όλους αυτούς τους προφήτες, σοφούς δεν έκανε κάτι για να ανακόψει αυτή την προδιαγεγραμμένη πορεία.
Είναι όμως και κάτι άλλα παιδιά που έχουν σχεδόν τα πάντα. Γονείς, σπίτι, χρήματα, σχολείο, παιχνίδια. Πάνω στο μέλλον τους ξοδεύονται σωροί χρημάτων, τόνοι ονείρων και βουνά προσδοκιών. Κάθε κίνησή τους είναι μελετημένη, οργανωμένη να οδηγήσει στην επιτυχία. Οργανωμένη από άλλους.
Και από αυτά τα παιδιά κάποια μερικές φορές γλιστρούν και πέφτουν έξω από τον κοινωνικό ιστό. Και τότε όλοι αναρωτιούνται: μα πώς είναι δυνατόν; Είχαν τα πάντα, τους έδωσαν τα πάντα πώς έγινε αυτό; Αλλά και εδώ οι σοφοί έχουν την απάντηση: οι παρέες, οι φίλοι, οι γνωστοί, ο γείτονας και τόσοι άλλοι ακόμα. Πολλοί σπεύδουν να συμπεράνουν ότι είναι απλά αχάριστα.
Κανένας όμως σχεδόν και πάλι δεν αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν ένα παιδί έξυπνο, ταλαντούχο να γίνεται έρμαιο στις επιλογές των φίλων. Ένα παιδί που είναι μορφωμένο, καλοντυμένο, με καλούς τρόπους. Ένα παιδί που μεγάλωσε με εκατοντάδες παιχνίδια, ένα για την κάθε ώρα που οι γονείς του δεν είχαν να διαθέσουν για να την περάσουν μαζί του. Ένα παιδί που έκανε χιλιάδες ώρες φροντιστήριο σε όλα τα μαθήματα για να γίνει επιστήμονας αφού οι δικοί του γονείς δεν μπόρεσαν, ή ακόμα επειδή η παράδοση πρέπει να συνεχιστεί. Ένα παιδί που πήρε επάρκεια σε 2 ή και σε 3 ξένες γλώσσες γιατί μία ίσον καμία. Που έκανε τουλάχιστον τρία χρόνια κάποιο μουσικό όργανο επειδή οι μουσικές γνώσεις κάνουν έναν άνθρωπο ολοκληρωμένο. Και μετά από τόσες θυσίες πώς ακριβώς απέτυχε το εγχείρημα;
Μην θυσιάζεστε για τα παιδιά σας δεν είναι αυτό που χρειάζονται. Καταρχήν η θυσία είναι δική σας δεν σημαίνει ότι είναι θυσία και για τα ίδια το παιδιά. Περάστε χρόνο μαζί τους, αυτόν τον λίγο που έχετε, κάντε βλακείες, κάντε αστεία, μιλήστε και σοβαρά. Αφήστε τα να ξεδιπλώσουν τα δικά τους ταλέντα και να κυνηγήσουν τα δικά τους όνειρα και όχι τα δικά σας. Στηρίξτε τα στα λάθη τους και ζητωκραυγάστε τα σωστά τους και επίσης παραδεχτείτε τα δικά σας λάθη. Να είστε ειλικρινείς με εσάς και με εκείνα. Πάρτε τα αγκαλιά και πείτε τους ότι τα αγαπάτε με κάθε ευκαιρία και χωρίς κανέναν όρο. Και χτίστε έτσι ένα ακόμα πιο γερό δίχτυ γύρω από τον ιστό της κοινωνίας.
Νίκη Βουδούρη, Παιδοψυχίατρος, MD, MSC
