Επιτέλους αρχίζουν να αυξάνονται οι μελέτες που αφορούν το μητρικό γάλα και τον θηλασμό μετά το πρώτο έτος. Αυτή η μελέτη έρχεται να προστεθεί σε άλλες ως προς την σύσταση του μητρικού γάλακτος μετά το έτος του μωρού και συντελεί στο να μας δείξει κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να μπει πια ως κεκτημένη γνώση στο ευρύ κοινό.
Η μελέτη μας λέει ότι η λακτοφερρίνη, μια πρωτεΐνη στο μητρικό γάλα που έχει διάφορες καλές λειτουργίες – μεταφορά του σιδήρου, ανοσολογικές ιδιότητες δηλαδή προστασία από λοιμώξεις και πιθανόν από αυτοάνοσα και κακοήθειες – έχει αυξημένη συγκέντρωση (γραμμάρια ανά ml γάλακτος) στο πολύτιμο πρωτόγαλα των πρώτων ημερών από την γέννηση, μετά καθ’όλο το πρώτο έτος η συγκέντρωση στο μητρικό γάλα είναι μειωμένη, και από το 2ο έτος της ζωής και έπειτα πάλι αυξάνεται η συγκέντρωσή της σαν στις πρώτες μέρες μετά τη γέννα.
Παρόμοια σε άλλες μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι η συγκέντρωση και άλλων πολύτιμων στοιχείων στο μητρικό γάλα μετά το έτος δεν μειώνεται όπως θα ήταν η κοινή εντύπωση αλλά αντίθετα αυξάνεται. Οι πρωτεΐνες έχουν αυξημένη συγκέντρωση στο μητρικό γάλα μετά το έτος σε σύγκριση με τους πρώτους μήνες, η λυσοζύμη το ίδιο αυξάνεται με τον χρόνο, τα αντισώματα iga το ίδιο αυξάνεται η συγκέντρωσή τους μετά τον χρόνο και όσο περνάει ο καιρός, κύτταρα άμυνας πολυδύναμα αρχέγονα κύτταρα συνεχίζουν να υπάρχουν σε σημαντικές συγκεντρώσεις μετά τον χρόνο.
Τι μας λένε αυτά με απλά λόγια;
Μας λένε ότι το μητρικό γάλα στον συνεχιζόμενο θηλασμό όσο λιγότερο σε ποσότητα γίνεται τόσο πιο “χρυσάφι” γίνεται, τόσο επανέρχεται στην κατάσταση του πολύτιμου πρωτογάλακτος. Ότι στο μητρικό γάλα μετά το έτος αυτό που μειώνεται είναι η θρεπτική του σημασία, οι θερμίδες και η λακτόζη, που το παιδί πρέπει να αναζητήσει ολοένα περισσότερο από τις στερεές τροφές και το οικογενειακό τραπέζι.
Ως προς το ανοσολογικό περιεχόμενο όμως, κύτταρα ένζυμα παράγοντες άμυνας ανάπτυξης κλπ, ενώ μειώνεται η συνολική ποσότητα του γάλακτος που λαμβάνει το παιδί στο 24ωρο, μπορεί να αυξάνονται οι συγκεντρώσεις αυτών των πολύτιμων παραγόντων στο γάλα της μαμάς μετά το έτος, επομένως συνεχίζει ο θηλασμός να προσφέρει στο χτίσιμο της άμυνας του παιδιού. Πράγμα βέβαια που το βλέπουμε και κλινικά κάθε μέρα όσοι έχουμε την τύχη να βλέπουμε παιδιά που θηλάζουν συνεχόμενα 2, 3, 4 ετών, ότι δηλαδή έχουν την τάση να αρρωσταίνουν αραιότερα λιγότερο και ελαφρύτερα.
Στην κοινή γνώμη λοιπόν κάποια στιγμή θα περάσει ότι δεν είναι μόνο οι σταγόνες πρωτογάλατος χρυσάφι, πολύτιμες για τις πρώτες μέρες της ζωής – αν και συχνά συνεχίζουν να πετιούνται – , αλλά το μητρικό γάλα μετά το έτος γίνεται σταδιακά σαν πρωτόγαλα, λιγότερες σταγόνες από πολύτιμο όμως χρυσάφι.
Η σημερινή διάχυτη αντίληψη ότι το μητρικό γάλα μετά τους 6 μήνες όσο πάει γίνεται “νεράκι” χάνει την αξία του και δεν χρειάζεται, είναι τόσο μακριά από την επιστημονική πραγματικότητα όσο η δήλωση ότι ο Ήλιος γυρίζει γύρω από τη Γη.
Όπως φαίνεται στο πρόχειρο σχεδιάγραμμα, αυτό που εννοούμε ως “πρωτόγαλα” – το κίτρινο κομμάτι – δεν σταματάει να υπάρχει ποτέ στο μητρικό γάλα, σε περίπου ίδιο όγκο ανά 24ωρο, είτε μιλάμε για το γάλα της πρώτης μέρας είτε του πρώτου μήνα είτε του πρώτου χρόνου είτε του δεύτερου χρόνου.
Εκείνο που αλλάζει είναι ο συνολικός όγκος μητρικού γάλακτος – το κίτρινο μαζί με το κόκκινο κομμάτι – , που από μερικά ml την πρώτη μέρα αυξάνεται μετά τις πρώτες μέρες και φτάνει τα 700-900ml το 24ωρο στον αποκλειστικό θηλασμό από 1 μέχρι 6 μηνών και έπειτα με τις στερεές τροφές μειώνεται σταδιακά σε 400, 300, 200ml το 24ωρο. Αυτή η αύξηση όγκου γίνεται με την λακτογένεση 2 κυρίως από περισσότερο νερό, λακτόζη, θερμίδες.
Το πρωτόγαλα σαν συγκέντρωση επί του συνολικού όγκου είναι αυξημένο στην αρχή και στο τέλος, όχι γιατί αλλάζει το κίτρινο, αλλά γιατί αυξάνεται και μειώνεται το κόκκινο. Το γάλα της μαμάς δεν γίνεται ποτέ νεράκι, αντίθετα είναι στις φάσεις της γαλουχίας που έχει το λιγότερο όγκο, στην αρχή και στο τέλος της, που οι σταγόνες γίνονται περισσότερο χρυσάφι, έχουν αυξημένη συγκέντρωση από τα πολύτιμα.
Στον συνεχιζόμενο θηλασμό μετά το έτος, το θρεπτικό κομμάτι του θηλασμού περνάει σε δεύτερη μοίρα, με πρώτες τις στερεές τροφές, τα υπόλοιπα όμως κομμάτια διατηρούνται και παραμένουν σημαντικά: το συναισθηματικό, το χτίσιμο άμυνας.
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τη μελέτη: www.ncbi.nlm.nih.gov
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην σελίδα του Παιδιάτρου Στέλιου Παπαβέντση.
