Όταν αναφέρουμε σε μια ομάδα ότι το να δίνουμε συμβουλές στα παιδιά μπορεί να επηρεάσει την αυτονομία τους, πολλοί γονείς αμέσως εξεγείρονται. Αισθάνονται ότι αυτό παραπάει! Δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί θα πρέπει να στερηθούν το δικαίωμα να μοιραστούν τη γονική τους σοφία.
Ακολουθούν οι ερωτήσεις μιας επίμονης μαμάς και μια περίληψη απαντήσεων που της δώσαμε γύρω από το θέμα.
- Γιατί να μην έχει το παιδί μου το πλεονέκτημα των συμβουλών μου όταν αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα; Για παράδειγμα, η κόρη μου η Τζούλια, δεν ήταν σίγουρη αν θα έπρεπε να πάει στο πάρτι γενεθλίων της φίλης της, επειδή δεν της άρεσαν κάποια από τα άλλα κορίτσια που ήταν καλεσμένα. Αυτές “πάντα ψιθυρίζουν και λένε προσβολές”. Τι πρόβλημα υπάρχει να πω στην Τζούλια ότι θα πρέπει να πάει όπως και να ‘χει, γιατί αλλιώς θα απογοητεύσει τη φίλη της;
Όταν δίνετε άμεσες συμβουλές στα παιδιά, αυτά είτε νιώθουν ηλίθια (“Γιατί δεν το είχα σκεφτεί από μόνος μου;”), είτε πικραίνονται. (“Μην μου λες τι θα κάνω στη ζωή μου”) ή ενοχλούνται (“Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι δεν το είχα σκεφτεί ήδη;”).
Όταν ένα παιδί βρίσκει μόνο του τι θέλει να κάνει, μεγαλώνει η αυτοπεποίθησή του και είναι πρόθυμο να αναλάβει την ευθύνη των αποφάσεών του.
- Λέτε, επομένως ότι δεν πρέπει να κάνω τίποτα όταν το παιδί μου έχει πρόβλημα; Τις ελάχιστες φορές που είπα στην Τζούλια: “Είναι δικό σου πρόβλημα, βγάλτα πέρα μόνη σου”, μου φάνηκε πολύ αναστατωμένη.
Τα παιδιά αισθάνονται πράγματι πληγωμένα και παραμελημένα όταν οι γονείς αγνοούν τα προβλήματά τους. Αλλά μεταξύ των δύο άκρων, του να αγνοείς πλήρως ή να παρεμβαίνεις συνέχεια με άμεσες συμβουλές, υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει ένας γονιός.
α) Βοηθήστε τη να βάλει σε μια τάξη τις μπερδεμένες σκέψεις και τα συναισθήματά της.
“Τζούλια, από αυτά που ακούω μοιάζει να έχεις δυο διαφορετικά συναισθήματα γι’ αυτό το πάρτι. Από τη μια θέλεις να είσαι μαζί με τη φίλη σου στα γενέθλιά της, αλλά από την άλλη δεν θέλεις να υποχρεωθείς να βρεθείς αντιμέτωπη με τα κορίτσια που δεν συμπαθείς”.
β) Επαναδιατυπώστε το πρόβλημα ως ερώτηση.
“Οπότε το ερώτημα μοιάζει να είναι: “Πώς μπορείς να βρεις έναν τρόπο να πας στο πάρτι και ταυτόχρονα να διαχειριστείς τις προσβολές ορισμένων από τα κορίτσια;”.
Είναι καλή ιδέα να μην κάνετε κανένα σχόλιο ύστερα από μια τέτοια ερώτηση. Η σιωπή σας παρέχει το γόνιμο έδαφος στο οποίο μπορεί να αναπτυχθούν οι λύσεις του παιδιού.
- Ας υποθέσουμε ότι τα κάνω όλα αυτά και στη συνέχεια σκέφτομαι μια λύση που είμαι σίγουρη ότι δεν την έχει σκεφτεί η Τζούλια. Μπορώ να την αναφέρω;
Αφού έχει χρόνο η ίδια να ξεκαθαρίσει περισσότερο τι σκέφτεται και τι αισθάνεται, θα είναι σε θέση να ακούσει την ιδέα σας με αρκετή προσοχή – ιδιαίτερα αν η εισαγωγή σας γίνει με τρόπο που να φανερώνει σεβασμό στην αυτονομία της.
“Πώς θα αισθανόσουν αν έπαιρνες μαζί σου το πάρτι μια ταινία, όπως αυτή με τον νέο κωμικό; Ίσως να παρασυρθούν τα κορίτσια από τα γέλια και να μην αρχίσουν να ψιθυρίζουν διάφορα”.
Όταν προλογίζουμε την πρότασή μας με την φράση: “Πώς θα αισθανόσουν…” ή “Θα εξέταζες άραγε την περίπτωση…” αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι μια συμβουλή που φαίνεται τόσο “λογική” για εμάς, μπορεί να “μην είναι και τόσο λογική” για το παιδί.
- Αλλά ας υποθέσουμε ότι πιστεύω ακράδαντα πως η Τζούλια θα πρέπει να πάει στο πάρτι. Πρέπει να παραμείνω σιωπηλή;
Αφού έχει διερευνήσει το παιδί το πρόβλημά του, μετά μπορεί να του είναι χρήσιμο να ακούσει τις σκέψεις ή τις πεποιθήσεις των γονιών του:
“Βρίσκω ιδιαίτερα ενοχλητική τη σκέψη ότι θα πρέπει να χάσεις ένα διασκεδαστικό πάρτι εξαιτίας του τρόπου που συμπεριφέρονται τα άλλα κορίτσια”.
“Νομίζω ότι είναι σημαντικό να μην απογοητεύσεις μια καλή φίλη τη μέρα των γενεθλίων της, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται κάποια θυσία από μέρους σου”.
Ένα νεαρό κορίτσι έχει το δικαίωμα να γνωρίζει τις αξίες των γονιών του. Ακόμα κι αν επιλέξει να μην ενεργήσει σύμφωνα με αυτές σε δεδομένη περίσταση, μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι του έχετε προσφέρει κάτι που θα απασχολήσει τη σκέψη του.
Αντέλ Φιμπέρ & Ιλέιν Μάζλις, “Πώς να μιλάτε στα παιδιά ώστε να σας ακούν”
