(Ο Victor Hugo έγραψε αυτό το ποίημα μετά από μία επίσκεψή του σε γαλλική φυλακή.)
Κάθε παιδί που μορφώνουμε
είναι ένας άνθρωπος που κερδίζουμε
Ενενήντα από τους εκατό
κλέφτες που βρίσκονται στη φυλακή
Δεν έχουν πάει ποτέ στο σχολείο
Και δεν γνωρίζουν ανάγνωση,
ούτε να υπογράφουν με σταυρό.
Είναι σ’αυτή τη σκιά που
συνάντησαν το έγκλημα.
Η άγνοια είναι η νύχτα που
ξεκινά η άβυσσος.
Εκεί η λογική χάνεται
και η εντιμότητα πεθαίνει.
Ο Θεός, ο πρώτος συγγραφέας
όλων όσων έχουν ποτέ γραφεί
Χάρισε σ’αυτή τη Γη των
μεθυσμένων
φτερά αγγέλων μέσα στις σελίδες
των βιβλίων
Μόλις κάποιος ανοίγει ένα
βιβλίο βρίσκει ένα φτερό
με το οποίο
μπορεί να αιωρηθεί εκεί
όπου πετούν οι ψυχές των ελεύθερων
πνευμάτων
Το σχολείο είναι τόσο ιερό όσο
και το παρεκκλήσι.
Το αλφάβητο που ένα παιδί
συλλαβίζει με το δάκτυλό του
περιέχει αρετή σε κάθε γράμμα-
η καρδιά φωτίζεται απαλά
από αυτή την ταπεινή λάμψη.
Έτσι, στο μικρό παιδί, δώσε το
μικρό βιβλίο
Περπάτησε μπροστά, κρατώντας τη δάδα αναμμένη ώστε
να μπορεί να σε ακολουθήσει
Η νύχτα δημιουργεί το σφάλμα
και το σφάλμα την
επίθεση
Η απουσία καλής παιδείας
σημαίνει πως βομβαρδίζουμε
την κοινωνία
Με ανθρώπους-άγρια ζώα,
ελλειμματικά πρόσωπα,
θλιβερά ένστικτα και νεκρούς
μαθητές
Τρομακτικούς τυφλούς ανθρώπους
με αιμοβόρα βλέμματα
που αισθάνονται πως βρίσκονται σε ένα
ηθικό μονοπάτι.
Επιτρέψτε μας να φωτίσουμε
τα πνεύματα, αυτός είναι
ο πρωταρχικός μας νόμος.
Και από το πιο χυδαίο λίπος
ας φτιάξουμε ένα φως.
Η διανόηση θέλει να είναι ανοιχτή
εδώ κάτω.
Ο βλαστός έχει δικαίωμα να
ανθίσει- και εκείνος που δεν
σκέπτεται Δεν ζει.
Οι κλέφτες είχαν δικαίωμα να ζήσουν
Έχετε πάντα υπόψη σας πως το σχολείο
είναι χρυσός που μεταμορφώνει τον
χαλκό,
Ενώ η άγνοια μεταμορφώνει τον
χρυσό…
Ελεύθερη απόδοση στα Ελληνικά : LECTURES BUREAU