Στο βιβλίο της «Το παράδοξο της νέας γονεϊκότητας: πολλή χαρά, καθόλου διασκέδαση» η μητέρα και συγγραφέας Τζένιφερ Σίνιορ πήρε συνεντεύξεις από 32 παντρεμένα ζευγάρια με παιδιά, για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως το να είσαι γονιός σήμερα είναι η πιο σκληρή δουλειά που μπορείς να κάνεις, καθώς τα νέα αφεντικά της ζωής σου είναι τα παιδιά σου. Η συγγραφέας έχει κάνει πολλές ενδιαφέρουσες ομιλίες στο Ted που έχουν αγγίξει τους γονείς. Καταγράψαμε μία από αυτές και σας την παρουσίαζουμε.
Το πρόβλημα με τον γονεϊκό ρόλο
Όταν γεννήθηκα, υπήρχει ουσιαστικά μόνο ένα βιβλίο για το πώς να μεγαλώσεις τα παιδιά σου και ήταν γραμμένο από τον Μπέντζαμιν Σποκ και ήταν «Το βιβλίο της Κοινής Λογικής για τη Βρεφική και Παιδική Φροντίδα». Πούλησε σχεδόν 50 εκατομμύρια αντίτυπα ως τον θάνατό του. Σήμερα, εγώ, ως μητέρα ενός εξάχρονου, μπαίνω στο βιβλιοπωλείο Μπάρνς και Νόμπλ, και είναι εκπληκτική η ποικιλία που βρίσκει κανείς σ’ αυτά τα ράφια. Υπάρχουν οδηγοί για να αναθρέψεις ένα παιδί φιλικό προς το περιβάλλον, ένα παιδί χωρίς γλουτένη, ένα παιδί ανθεκτικό στις ασθένειες, που, αν με ρωτήσεις, είναι λίγο ανατριχιαστικό. Οδηγοί για να αναθρέψεις ένα δίγλωσσο παιδί ακόμη και αν μιλάς μόνο μια γλώσσα στο σπίτι. Οδηγοί για να μεγαλώσεις ένα παιδί με αντίληψη των οικονομικών ή ένα παιδί με επιστημονική σκέψη και ένα παιδί-θαύμα στη γιόγκα.
Εκτός από το να διδάξεις το νήπιο σου πώς να εξουδετερώσει μια πυρηνική βόμβα, υπάρχει ένας οδηγός σχεδόν για τα πάντα. Όλα αυτά τα βιβλία είναι καλοπροαίρετα. Είμαι σίγουρη ότι πολλά από αυτά είναι υπέροχα. Αλλά γενικά, λυπάμαι, δεν βλέπω βοήθεια όταν κοιτάζω αυτό το ράφι.
Βλέπω ανησυχία.
Βλέπω ένα γιγάντιο καραμελόχρωμο μνημείο αφιερωμένο στον συλλογικό πανικό μας, και με κάνει να θέλω να μάθω, γιατί η ανατροφή των παιδιών μας σχετίζεται με τόση πολλή αγωνία και τόση πολλή σύγχυση; Γιατί είμαστε τόσο μπερδεμένοι για το ένα πράγμα που τα ανθρώπινα όντα κάνουν επιτυχημένα για χιλιετίες, πολύ πριν εμφανιστούν τα φόρουμ για γονείς και οι αξιολογηθείσες έρευνες από ομότιμους;
Γιατί τόσες πολλές μητέρες και πατεράδες βιώνουν τον γονικό ρόλο σαν ένα είδος κρίσης; Η κρίση μπορεί να φαίνεται έντονη λέξη, αλλά υπάρχουν δεδομένα που υπονοούν ότι μάλλον δεν είναι. Όντως υπήρχε μια εφημερίδα με αυτό ακριβώς το όνομα, «Ο ρόλος του γονιού ως κρίση», που εκδόθηκε το 1957 και για πάνω από 50 χρόνια από τότε, έχει υπάρξει όγκος εργασιών που τεκμηριώνουν ένα πολύ καθαρό μοτίβο γονικής αγωνίας.
Οι γονείς βιώνουν περισσότερο στρες από τους μη γονείς. Η συζυγική τους ικανοποίηση είναι χαμηλότερη.
Έχουν υπάρξει αρκετές μελέτες για το πώς νοιώθουν οι γονείς, όταν περνούν χρόνο με τα παιδιά τους, και η απάντηση συχνά είναι, όχι τόσο υπέροχα. Πέρυσι μίλησα με έναν ερευνητή ονόματι Μάθιου Κίλινγκσγουέρθ ο οποίος κάνει ένα πάρα πολύ ευφάνταστο πρότζεκτ που ανιχνεύει την ευτυχία των ανθρώπων, και να τι βρήκε κατά τα λεγόμενά του: «Η συναναστροφή με φίλους σου είναι καλύτερη από τη συναναστροφή με τη σύζυγό σου, που είναι καλύτερη από τη συναναστροφή με άλλους συγγενείς, που είναι καλύτερη από το να συναναστρέφεσαι γνωστούς, που είναι καλύτερη από το να συναναστρέφεσαι γονείς, που είναι καλύτερη από το να συναναστρέφεσαι παιδιά, που είναι το ίδιο επίπεδο με τους ξένους».
Αλλά να ποιο είναι το θέμα. Ερευνώ το τι υπάρχει κάτω από αυτά τα δεδομένα για τρία χρόνια, και τα παιδιά δεν είναι το πρόβλημα. Κάτι σχετικά με τον γονικό ρόλο ακριβώς αυτή τη στιγμή είναι το πρόβλημα.
Συγκεκριμένα, δεν νομίζω ότι γνωρίζουμε ποιός υποτίθεται ότι είναι ο γονικός ρόλος.
Το ρήμα “parent” (=διεξάγω καθήκοντα γονέως) μπήκε σε χρήση μόλις το 1970. Οι ρόλοι μας σαν μητέρες και πατεράδες έχουν αλλάξει. Οι ρόλοι των παιδιών μας έχουν αλλάξει. Τώρα όλοι πανικόβλητοι αυτοσχεδιάζουμε την πορεία μας μέσα από μια κατάσταση για την οποία δεν υπάρχει σενάριο, και αν είσαι ένα εκπληκτικός μουσικός της τζάζ, τότε ο αυτοσχεδιασμός είναι υπέροχος, αλλά για τους υπόλοιπους από εμάς, μοιάζει κάπως σαν κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Λοιπόν πώς φτάσαμε εδώ;
Πώς γίνεται και ταξιδεύουμε όλοι μας τώρα σε ένα σύμπαν ανατροφής παιδιών χωρίς καθόλου πρότυπα να μας καθοδηγήσουν; Κατ’ αρχάς λοιπόν, συνέβει μια σημαντική ιστορική αλλαγή. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, τα παιδιά εργαζόταν, στις φάρμες μας κυρίως, αλλά επίσης σε εργοστάσια, μύλους, ορυχεία. Τα παιδιά θεωρούνταν οικονομικοί πόροι. Κάποια στιγμή κατά την Προοδευτική Εποχή, σταμάτησε αυτή η ρύθμιση. Αναγνωρίσαμε ότι τα παιδιά είχαν δικαιώματα, καταργήσαμε την παιδική εργασία, εστιάσαμε αντιθέτως στην εκπαίδευση, και το σχολείο έγινε η νέα δουλειά του παιδιού. Και δόξα τω Θεώ που έγινε. Αλλά αυτό απλά έκανε τον γονικό ρόλο πιο μπερδεμένο κατά κάποιο τρόπο.
Η προηγούμενη ρύθμιση ίσως να μην ήταν ιδιαίτερα ηθική, αλλά ήταν αμοιβαία. Παρείχαμε τροφή, ρούχα, στέγη, και ηθική καθοδήγηση στα παιδιά μας, και αυτά σε αντάλλαγμα παρείχαν εισόδημα. Όταν τα παιδιά σταμάτησαν να εργάζονται τα οικονομικά της ανατροφής των παιδιών άλλαξαν. Τα παιδιά έγιναν, σύμφωνα με ένα λαμπρό πλην όμως αδίστακτο κοινωνιολόγο, «οικονομικά άνευ αξίας αλλά συναισθηματικά ανεκτίμητα». Αντί να δουλεύουν αυτά για μας, αρχίσαμε εμείς να δουλεύουμε για αυτά, επειδή μέσα σε λίγες δεκαετίες έγινε ξεκάθαρο: αν θέλαμε τα παιδιά μας να πετύχουν, το σχολείο δεν ήταν αρκετό.
