Το νευρικό σύστημα του παιδιού, όταν υπερφορτίζεται, αποφορτίζει τις εντάσεις με την αντίδραση που ονομάζεται tantrum. Του ζητάτε να ηρεμήσει, αλλά αυτή η κρίση είναι ο τρόπος που έχει το παιδί για να ηρεμήσει.
Αμέσως μετά μπορεί το παιδί να είναι χαμογελαστό και ήρεμο, εκπλήσσοντας το γονέα που θεωρεί ότι όλο αυτό ήταν ένα θέατρο.
Η εναλλακτική «να αντιδράσω ή να μην αντιδράσω» είναι παγίδα.
Και στις δύο περιπτώσεις αρνούμαστε την ανάγκη του παιδιού.
Παράδειγμα:
Ένα σουπερμάρκετ ή ένα πολυκατάστημα παιχνιδιών υπερφορτώνει πολύ γρήγορα τις ικανότητες του μικρού παιδιού. Υπάρχουν πολλά χρώματα, αντικείμενα, ήχοι, άνθρωποι, εντάσεις στο περιβάλλον. Αν προσθέσουμε και την ακινησία στην οποία το υποχρεώνουμε να βρίσκεται, στο μυαλό του παιδιού μας γίνεται …. έκρηξη!
Ο εγκέφαλος του παιδιού λαμβάνει χιλιάδες αισθητηριακά ερεθίσματα και δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Δεν έχει τρόπο να ομαδοποιήσει και να οργανώσει αυτά τα ερεθίσματα που «προκαλούν» τους νευρώνες του. Προσπαθεί να ηρεμήσει, να βρει ένα σημείο αναφοράς, να εστιάσει κάπου. Η απαίτηση για τα τσιπς ή τις καραμέλες ή τη μπάλα που είδε αποτελεί μια προσπάθεια να αναλάβει τον έλεγχο ενάντια στην υπεραφθονία ερεθισμάτων. Και φυσικά θα ζητήσει αυτό που αναγνωρίζει: μια μπάλα ή κάποιο προϊόν που βλέπει συχνά στο σπίτι.
Είναι τελείως παράδοξο ( αλλά ναι, συμβαίνει σε όλους ) να εκνευριζόμαστε και να ζητάμε από ένα παιδί απλά να ηρεμήσει. Ο μόνος τρόπος να το ηρεμήσουμε λίγο είναι να το αγκαλιάσουμε τρυφερά και σταθερά. Αυτή η αγκαλιά οδηγεί στην έκκριση της οξυτοκίνης, μιας ορμόνης που θα το βοηθήσει να ηρεμήσει και να αναπτύξει τις νευρικές οδούς επικοινωνίας που θα το βοηθήσουν να χειρίζεται τα συναισθήματα του.
Για να μη χρειάζεται να αγοράσετε ό,τι ζητάει κατά τη διάρκεια της κρίσης του, η καλύτερη λύση είναι η πρόβλεψη:
Σε όλα τα καινούρια, ή πλούσια σε ερεθίσματα περιβάλλοντα, σε καταστήματα, οικογενειακές γιορτές με κόσμο, στο σούπερ μάρκετ, δώστε στο παιδί να κάνει κάτι, ανάλογα με τις ικανότητες του. Κάτι που θα το βοηθήσει να εστιάσει την προσοχή του. Ο εγκέφαλος του θα εκκρίνει ντοπαμίνη, την ορμόνη της κίνησης, της εκούσιας δράσης, μια ορμόνη που μειώνει το άγχος και προστατεύει τα συστήματα του παιδιού από το φόβο και το θυμό.
Παράδειγμα:
Διάλεξε ένα πορτοκάλι για να βάλουμε στη σακούλα. Πολύ ωραία, θέλουμε άλλα δύο, θα τα διαλέξεις εσύ; Αν αφιερώσετε αυτό το χρόνο στο παιδί, θα κερδίσετε πολύ χρόνο αργότερα. Και φυσικά θα γλιτώσετε πολλές κρίσεις και δράματα που πρέπει να διαχειριστείτε μπροστά σε πολύ κόσμο.
Αν μπορούσε ένα μωρό 18 μηνών να μιλήσει, να τι θα έλεγε:
«Μαμά στον εγκέφαλο μου και το σώμα μου επικρατεί μια θύελλα. Δεν ακούω καν τι μου λες. Αν με μαλώσεις θα φωνάξω ακόμα πιο δυνατά ή μπορεί να παγώσω για μια στιγμή. Κι εσύ θα θεωρήσεις ότι η δυνατή φωνή ή η ξυλιά είχε αποτέλεσμα, αλλά εγώ απλά έχω παγώσει από το άγχος μου. Δε μου χρειάζεται περισσότερος φόβος και άγχος.
Γιατί θυμώνεις τόσο πολύ;
Γιατί τα βάζεις μαζί μου;
Σε έχω ανάγκη μαμά για να σταματήσεις αυτή τη θύελλα. Φωνάζω όλο και πιο δυνατά επειδή χρειάζομαι τη βοήθεια σου. Μη με εγκαταλείπεις στην οργή μου. Το μυαλό μου δεν ξέρει τι να κάνει με όλα αυτά τα χρώματα και τα καινούρια πράγματα. Α, καραμέλες. Αν πάρω τις καραμέλες θα έχω κάνει κάτι. Κάτσε να τις πιάσω.
Μη μου τις παίρνεις από το χέρι, το μυαλό μου χάνεται πάλι. Δεν το κάνω επίτηδες, οι ορμόνες του άγχους γεμίζουν το σώμα μου, οι κινητικοί μου νευρώνες αποφορτίζουν τις εντάσεις και φωνάζω, κλαίω, κυλιέμαι κάτω, χτυπάω το κεφάλι μου στο έδαφος.
Κάποιες φορές καταφέρνω να συγκρατηθώ και μετά ξεσπάω στο σπίτι όταν είμαι μόνος μου.
Άλλες φορές δεν τα καταφέρνω.
Μαμά, όταν έχω μια κρίση οργής δε θέλω τίποτα περισσότερο από το να με πάρεις αγκαλιά, να με κρατήσεις, να με ηρεμήσεις και να με προστατεύσεις από αυτή τη νευρική θύελλα που τόσο με τρομάζει. Αν με κρατήσεις τρυφερά και σταθερά αυτό θα με βοηθήσει. Ακόμα και αν συνεχίσω να φωνάζω, εσύ κράτα με. Αν δε θέλεις μη μου αγοράζεις τις καραμέλες, απλά μάθε με πως να ελέγχω τον εγκέφαλο μου..».
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Ιζαμπέλ Φιλιοζά, Τα δοκίμασα όλα
