Δίνουμε απαντήσεις, προσπαθούμε να κλείσουμε την υπόθεση, να λύσουμε το πρόβλημα…και δεν ακούμε το παιδί.
Στην πραγματικότητα, μ’ αυτά τα λόγια, δεν μας ζητά τίποτα. Προσπαθεί να πει ΕΓΩ!
Εκφράζει συναισθήματα, διατυπώνει αυτό που νιώθει, δείχνει την εσωτερική του ύπαρξη, λέει στον εαυτό του και σε μας ποιος είναι και τι βιώνει. Αισθάνεται ότι υπάρχει κι εμείς του μιλάμε για άλλα πράγματα; Όταν του απαντάμε πάνω στο περιεχόμενο των λόγων του αντί να καταλάβουμε το συναίσθημα, του λέμε ξεκάθαρα ότι τα συναισθήματά του δεν έχουν σημασαί, ότι το ΕΓΩ του δεν είναι τίποτα. Πίσω από τις λογικές μας εξηγήσεις, το μόνο που καταλαβαίνει είναι ότι έχει άδικο που αισθάνεται αυτό που αισθάνεται!
Τι μας κάνει και ενεργούμε με τόση λίγη ευαισθησία;
Έχουμε φυλακίσει τα δικά μας συναισθήματα τόσο μακριά ώστε προτιμούμε να μην τα αναζητήσουμε. Δεν αφήνουμε τον εαυτό μας να συγκινηθεί… Μήπως φοβόμαστε ότι θα δούμε τα απωθημένα μας συναισθήματα να αναδύονται και να ξεχειλίζουν; Τι βιώσαμε στην ίδια ηλικία; Επειδή φοβόμαστε να ξυπνήσουμε ένα παρελθόν ίσως ιδιαίτερα οδυνηρό, αρνιόμαστε να ακούσουμε τις φωνές των παιδιών μας. Όταν το κάνουμε αυτό, τα φυλακίζουμε πίσω από τα ίδια σίδερα.
Τι θα λέγατε όμως αν επωφελούμασταν από την ευκαιρία για να ακολουθήσουμε την κατεύθυνση που μας προτείνουν, να βγούμε από την φυλακή μας και να τους δώσουμε την ελευθερία τους, για να υπάρξουν;
Ακούγοντας, συλλέγοντας και εκτιμώντας τα συναισθήματα των παιδιών μας, τα βοηθάμε να τελειοποιηθούν ως άνθρωποι, να υπάρξουν ως άτομα.
Ποιος είμαι; ΕΓΩ.
Το ατομικό συναίσθημα βασίζεται στη συνείδηση των συναισθημάτων του. Είμαι αυτός που αισθάνομαι ότι είμαι.
Αν το παιδί δεν έχει το δικαίωμα να εκφράσει αυτό που αισθάνεται, αν δεν το ακούει κανείς όταν κλαίει, όταν θυμώνει ή όταν φοβάται, αν κανείς δεν εκτιμά τα συναισθήματά του, δεν το διαβεβαιώνει ότι αυτό που αισθάνεται είναι σωστό και πως έχει το δικαίωμα να αισθάνεται ακριβώς αυτό που αισθάνεται τότε το παιδί μπορεί να φτάσει στο σημείο να σβήσει τη συνείδηση όσων νιώθει πραγματικά. Είτε δεν νιώθει τίποτε πια μέσα του είτε νιώθει…ένα άλλο συναίσθημα, , αντί και στη θέση της δικής του αλήθειας.
Όταν το παιδί δεν έχει το δικαίωμα να αισθάνεται από μόνο του, μένει αυτό που έχουν ορίσει οι γονείς του, οι δάσκαλοί του, οι άλλοι. Του λένε ποιος είναι, αναλαμβάνει τον ρόλο. Δεν αισθάνεται πλέον ότι Υπάρχει.
Οι ενήλικες δεν γνωρίζουν πάντα τι είναι σημαντικό για ένα παιδί.
Για μας ο Μίκι και ο Γκούφι, που είναι ζωγραφισμένοι πάνω στο πιάτο του, δεν έχουν καμία σημασία. Για ένα τρίχρονο παιδάκι όμως είναι θέμα ύπαρξης. Θυμώνει φοβερά επειδή ήθελε το πιάτο με τον Μίκι, το μπλε ποτήρι, το ροζ πιρούνι, το βούτυρο πριν ακόμα λιώσει, όχι το καμένο πάνω στη πίτσα…Μπορεί να αγανακτήσουμε επειδή στην ηλικία του δεν είχαμε τόσες επιλογές. Κι αυτό, προς το παρόν, μας δυσκολεύει την ζωή. Όλες αυτές οι έχουν πολύ μεγάλη σημασία για εκείνο. Στην πραγματικότητα είναι χρήσιμο να το ακούμε ώστε να το βοηθήσουμε να καλλιεργήσει τα γούστα και τις προτιμήσεις του. Ακόμα και κατά την αναπόφευκτη περίοδο όπου τη μια μέρα λατρεύει τα μανιτάρια και την επόμενη τα απεχθάνεται.
Μέσα από τις επιλογές του, αναζητά τον εαυτό του. Έχει προτιμήσεις και τις εκφράζει. Συνειδητοποιεί αυτό που το κάνει να διαφέρει από τους άλλους. Φτιάχνει την ταυτότητά του. Πόσοι ενήλικες αλήθεια σήμερα δεν μπορούν να πάρουν μια απόφαση, διστάζουν μην ξέροντας ποιο δρόμο ν’ ακολουθήσουν, δεν μπορούν να εκφράσουν την προτίμησή τους για την πιτσαρία ή για το κινέζικο εστιατόριο, αφήνουν την επιλογή στους άλλους…δυσκολεύονται να επιβεβαιώσουν την ταυτότητά τους!
Απόσπασμα από το βιβλίο «Στην καρδιά των συναισθημάτων του παιδιού», Isabelle Filliozat
