Η γονεϊκότητα είναι γεμάτη με στιγμές ακραίας ευτυχίας που εναλλάσσονται με στιγμές απόλυτης απογοήτευσης και μερικές φορές τυφλού θυμού. Στην προσπάθειά τους να αναθρέψουν τα παιδιά τους με στοργή και σεβασμό, αυτές οι στιγμές του θυμού κάνουν τους γονείς πραγματικά να υποφέρουν.
Ακούω πολλή ενοχή από γονείς που μου λένε ότι «δε μπόρεσαν να αποφύγουν να φωνάξουν”, “θύμωσαν τόσο πολύ που χρησιμοποίησαν time out», «αισθάνθηκαν ένα κύμα εκδίκησης» και «ήθελαν να χρησιμοποιήσουν την τιμωρία για να δώσουν στο παιδί τους ένα μάθημα».
Οπότε, τι ήταν αυτό που προκάλεσε τέτοια συναισθήματα – αυτές τις ακραίες και αφόρητα πιεστικές αντιδράσεις;
Τις περισσότερες φορές πρόκειται για κάτι πολύ απλό. Ένα χυμένο ποτό ή ίσως ένα που χύθηκε σκόπιμα. Η άρνηση να ντυθεί ή να πάει στο κρεβάτι. Μια κατάρρευση στο τέλος του μπάνιου. Η πεισματική άρνηση να φύγει απ’ την παιδική χαρά.
Σε πιο ήρεμες στιγμές, όταν οι άγγελοί μας κοιμούνται ήσυχοι και εμείς χαλαρώνουμε με ένα ζεστό ρόφημα, μπορούμε να κοιτάξουμε πίσω σε αυτές τις στιγμές και να τις δούμε όπως πραγματικά είναι: Τίποτα παραπάνω από μικρά εμπόδια σε μια κατά τα άλλα ομαλή ημέρα, που εάν είχαν αντιμετωπιστεί με ήρεμο τρόπο, θα είχαν πιθανότατα εξατμιστεί στο τίποτα.
Αντ ‘αυτού, αυτά τα μικρά περιστατικά, μετέτρεψαν τη μέρα σε καταστροφή κι έκαναν τον καθένα να νιώσει άθλια. Αλλά γιατί είναι τόσο εύκολο να το δούμε αυτό τώρα, αλλά και τόσο δύσκολο να το δούμε λογικά εκείνη τη στιγμή;
Οι αντιδράσεις μας έχουν προγραμματιστεί μέσα μας από τους δικούς μας γονείς και τον τρόπο που μας αντιμετώπισαν ως παιδιά.
Αν οι γονείς μας συνήθιζαν να αρπάζουν… φωτιά με το παραμικρό, θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από την απλή απόφαση να μην κάνουμε τα ίδια πράγματα για να αποφευχθεί η επανάληψη των ίδιων κύκλων. Θα χρειαστεί άσκηση και επίγνωση για να ξεπεραστούν αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς.
Ο θυμός είναι ένα έγκυρο συναίσθημα και το να τον σπρώχνουμε στο βάθος, αγνοώντας τον, δεν είναι υγιές για κανέναν. Ωστόσο, θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί στο να τον αφήσουμε να μας κυβερνήσει και να ελέγξει τη συμπεριφορά μας.
Η αναγνώριση των ερεθισμάτων (των «κουμπιών») που προκαλούν την οργή μας και η συνειδητή προσπάθεια να τα αποφύγουμε, είναι ένα μεγάλο πρώτο βήμα.
Έχοντας υποστήριξη, τρώγοντας τακτικά, διατηρώντας τον οργανισμό μας ενυδατωμένο, με ξεκούραση όποτε μπορούμε και ιεραρχώντας τη λίστα αυτών που έχουμε να κάνουμε, μπορούμε να αναλάβουμε την ευθύνη να διατηρήσουμε τον εαυτό μας σε κατάσταση ψυχραιμίας.
Αλλά τι γίνεται στην περίπτωση που η αιτία είναι εξωτερική, όπως ένα παιδί που κλαψουρίζει ή μια επιθετική έφηβος; Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, όταν συμβαίνουν πράγματα στα οποία δεν έχουμε κανέναν έλεγχο;
Ανάσες
Πάρτε μια ανάσα και περιμένετε. Δε χρειάζεται να αντιδράσουμε άμεσα. Η κατάσταση έχει ήδη συμβεί και δεν υπάρχει τρόπος να ξεγίνει. Πάρτε άλλη μια ανάσα. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας – το θυμό, την απογοήτευση και την κούραση. Είναι πραγματικά και έγκυρα, αλλά δε χρειάζεται να έχουν τον έλεγχο. Αναπνεύστε ξανά.
Εκτιμήστε την κατάσταση
Τι έχει συμβεί πραγματικά; Σε πρώτη ματιά μπορεί να δείτε το παιδί σας να έχει ζωγραφίσει τον τοίχο, αλλά πάρτε μια στιγμή. Δείτε την κατάσταση αντικειμενικά. Το έκανε το παιδί για να σας θυμώσει ή στην πραγματικότητα απλά εξερευνούσε τους διαθέσιμους πόρους (τοίχο, χρώματα κλπ); Μπορείτε να δείτε ένα χυμένο ποτήρι νερό πάνω από το χαλί, αλλά μισό λεπτό – προσπαθεί το παιδί να σας ανταγωνιστεί ή απλά περνάει μια φάση όπου το γοητεύει το νερό;
Ποια είναι η ζημιά;
Μπορείτε να τη διορθώσετε εύκολα ή πρόκειται να είναι δαπανηρή; Έχει κανείς χτυπήσει; Προσδιορίστε τα γεγονότα πριν από την αντίδραση και προσπαθήστε να μην κάνετε τα πράγματα χειρότερα από ότι πραγματικά είναι. Συχνά ένα νωπό πανί ή μια πετσέτα είναι αρκετά για να επανορθώσουν τη ζημιά.
Προσδιορίστε την ανάγκη
Γιατί συνέβη το περιστατικό; Μήπως βαριούνται, είναι περίεργα, αντιγράφουν μια εξωτερική συμπεριφορά (που συχνά είναι ο λόγος σε περίπτωση χτυπήματος / δαγκώματος); Είναι μήπως υπερβολικά κουρασμένα, πεινασμένα, νιώθουν περιορισμένα μέσα, έχουν υπερδιέγερση; Έχουν μια συντριπτική ανάγκη να εξερευνήσουν και να ανακαλύψουν ένα συγκεκριμένο υλικό; Είχατε αρκετό χρόνο για αυτά σήμερα; Αισθάνονται συνδεδεμένα; Αν όχι, σκεφτείτε γιατί όχι και πώς μπορείτε να το επανορθώσετε.
Αντιδράστε
Ο αρχικός θυμός που αισθανθήκατε πρέπει να έχει περάσει μέχρι τώρα. Είναι η άμεση και ενστικτώδης αντίδραση που μας στερεί τον έλεγχό μας και οδηγεί σε υπερβολές. Όταν περνάμε προσεκτικά από τη διαδικασία και βάζουμε την κατάσταση στην αντικειμενική της διάσταση, είναι πιο εύκολο να αντιδράσουμε ήρεμα και λογικά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τη διάσταση των άλλων εμπλεκομένων.
Μπορείτε τώρα να καταλήξετε σε μια λύση με αγάπη, χωρίς να νιώθετε δέσμιοι του θυμού αν και μπορεί να εξακολουθείτε να αισθάνεστε αδικημένοι με κάποιο τρόπο. Κάντε την επιλογή να αναλάβετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας και της κατάστασης, παρά να αφήσετε τα συναισθήματά σας να σας ελέγχουν.
Οι ενστικτώδεις αντιδράσεις σας θα εξελιχθούν με την πάροδο του χρόνου και με την πρακτική επίγνωση. Μερικές φορές κάνουμε λάθη και παραδινόμαστε στο θυμό, χάνουμε τον έλεγχο και υπερβάλλουμε, αλλά είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί και να στοχαζόμαστε πάνω σ’ αυτές τις περιπτώσεις, παίρνοντας το χρόνο να ζητήσουμε συγγνώμη για τα λάθη μας, ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε να επαναλάβουμε το ίδιο μοτίβο την επόμενη φορά.
Όταν είμαστε σε θέση να καταλήξουμε σε μια κατάσταση ήρεμα και λογικά, μπορούμε να δούμε την απάντηση για την επίλυσή της πολύ πιο ξεκάθαρα. Μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας και των παιδιών μας, ώστε να απολαύσουμε το υπόλοιπο της ημέρας μας.
Ευγενική και ειρηνική ανατροφή των παιδιών δε σημαίνει πως ποτέ δε γίνονται λάθη, ούτε και πρόκειται για τελειομανία.
Όλοι μαθαίνουμε και μεγαλώνουμε στη διάρκεια του ταξιδιού της γονεϊκότητας, προσπαθώντας να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για τα παιδιά μας.
Με το να είμαστε περισσότερο παρόντες και με επίγνωση, μπορούμε πραγματικά να αρχίσουμε να απολαμβάνουμε τα παιδιά μας και να μειώσουμε το άγχος των ημερών μας μαζί τους. Μπορούμε πραγματικά να αρχίσουμε να αγαπάμε τη γονεϊκότητα και όλα όσα αυτή περιλαμβάνει!
Μετάφραση από το πρωτότυπο άρθρο του Peacefull Parenting: Ρηνιώ Συμεωνίδου για την ομάδα Ενσυναίσθηση.
