Είναι ένας τίτλος που σίγουρα τους περισσότερους θα μας προβληματίσει, θα μας νευριάσει, θα μας μπερδέψει. Μα πως γίνεται η χαμηλή αυτοεκτίμηση να μας έχει διδάξει κάτι, πέρα από το να μην αγαπάμε και να μη αποδεχόμαστε τον εαυτό μας; Από τα πιο συχνά αιτήματα ψυχοθεραπείας άλλωστε είναι αυτό της αγάπης και της θετικής εκτίμησης του εαυτού μας.
Πρόσφατα σε μία συνεδρία, ένας θεραπευόμενος μου συνήθιζε να μπαίνει κάθε φορά στο χώρο με φράσεις όπως ‘’αχ αν πίστευα λίγο παραπάνω στον εαυτό μου’’, ‘’η χαμηλή μου αυτοεκτίμηση φταίει για όλα όσα ζω’’, ‘’δεν νομίζω να μπορέσω να αποκτήσω υψηλή αυτοεκτίμηση ποτέ’’. Μία μέρα θεώρησα κατάλληλο να του κάνω μία ερώτηση που ποτέ δεν σκέφτηκε ως τώρα: ‘’έχεις αναλογιστεί πόσα πολλά πράγματα μπορεί να σου έχει μάθει η χαμηλή σου αυτοεκτίμηση; Τι θα έλεγες αυτή την φορά να ξεκινήσουμε από ανάποδα, αρχίζοντας δηλαδή να αγαπάμε και να επιβραβεύουμε την χαμηλή αυτοεκτίμηση για όσα σου πρόσφερε, και όχι να την αποδοκιμάζουμε για όσα σου στέρησε;’’.
Ο θεραπευόμενος στην αρχή γέλασε, θεωρωντας πως αστειεύομαι. Αφού συνέχισα να επιμένω στο κομμάτι της επιβράβευσης της χαμηλής αυτοεκτίμησης, κατάλαβε πως το εννοώ και απλά προβληματίστηκε. Στη συνέχεια, αφού του υπενθύμισα τον ορισμό της χαμηλής αυτοεκτίμησης του ζήτησα να θυμηθεί παραδείγματα της ζωής του που μπορεί να τον βοήθησε αυτή, να του δίδαξε κάτι ή στην τελική να τον έκανε να αποφύγει κάτι πιο δύσκολο. Οι απαντήσεις που δόθηκαν στο τέλος της συνεδρίες ήταν σοκαριστικές τόσο για τον θεραπευόμενο, όσο και για εμένα.
Τι θα έλεγες να κάνεις και εσύ το ίδιο στον εαυτό σου;
Πάμε, όμως από την αρχή. Τι είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση και γιατί θέλουμε να την ξορκίσουμε;
Χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι η αρνητική πεποίθηση που έχουμε για τον εαυτό μας, τις επιτυχίες μας, τις αποτυχίες μας, την εξωτερική μας εμφάνιση, τα προσωπικά μας χαρακτηριστικά. Το άτομο που χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση δεν πιστεύει στο εαυτό του στις δυνάμεις του, δεν νιώθει πως αξίζει.
Πώς μπορεί, λοιπόν, ένα τέτοιο άτομο να δει την χαμηλή αυτοεκτίμηση μέσα από ένα θετικό πρίσμα;
1. Ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνει να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην κριτική των άλλων ανθρώπων. Θα αναρωτηθείς ‘’μα γιατί αυτό να είναι απαραίτητα καλό;΄΄ Γιατί μέσω της κριτικής των άλλων σημαίνει πως πολλές φορές είσαι ανοιχτός στο να ακούς άλλες απόψεις, ακόμα και διαφορετικές από τις δικές σου. Δεν είσαι απόλυτος, είσαι διαλλακτικός. Θυμήσου περιστατικά στη ζωή σου που η αρνητική κριτική των άλλων, σε οδήγησε ένα βήμα πιο μπροστά στο να βελτιώσεις κομμάτια σου ή ακόμα και να σταματήσεις μία λανθασμένη συμπεριφορά.
2. Εκτός από την κριτική των άλλων, η χαμηλή αυτοεκτίμηση σε εξασκεί στο να γίνεσαι καλύτερος και στην αυτοκριτική. Η έννοια της αυτοκριτικής δεν περιλαμβάνει το αυτομαστίγωμα και το αυτοσαμποτάζ, αλλά περιέχει την ικανότητα να ελέγχεις τις πράξεις σου, να δεις τι πήγε και τι όχι καλά και πως την επόμενη φορά θα μπορούσες να βελτιώσεις τη συμπεριφορά σου.
3. Το άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση, λόγω της έλλειψης ικανοποίησης του εαυτού του, δουλεύει σκληρότερα, προσπαθεί περισσότερο και προετοιμάζεται καλύτερα πριν από κάθε κατάσταση. Όλο αυτό βέβαια, μπορεί να παρακινείται από έναν φόβο αποτυχίας, που παρόλαυτα βοηθάει το άτομο στο να μη τα παρατήσει.Την στιγμή που κάποιος επαναπαύεται, θεωρώντας πως είναι ο καλύτερος σε κάτι και πως το κατέχει καλά, είναι ακριβώς η ίδια στιγμή που γίνονται τα περισσότερα λάθη.
4. Η υψηλή αυτοεκτίμηση οδηγεί συχνά σε υπεροψία και ναρκισσιστικά στοιχεία. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί προβλήματα στις διαπροσωπικές επαφές και στις σχέσεις με του άλλους ανθρώπους. Δύσκολα κάποιος θα εμπιστευτεί έναν άνθρωπο που πιστεύει αδιάλλακτα στον εαυτό του και που θεωρεί πως είναι τέλειος σε όλα. Άλλωστε, αυτό που κάνει μοναδικές τις σχέσεις είναι η γνωστοποίηση των ευάλωτων κομματιών μας, και αυτό μπορεί πιο εύκολα να το δείξει ένας άνθρωπος που θα κλάψει λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης ή που θα παραδεχτεί πως κάποια κομμάτια του δεν κατάφερε να τα αγαπήσει ακόμα.
Τέλος, μη ξεχνάς πως η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι αυτή που σε οδήγησε στο να δεις τι δε πάει καλά στη ζωή σου, τι βήματα χρειάζεται να κάνεις για να σε αγαπήσεις περισσότερο, σε οδήγησε στο γραφείο ενός ειδικού ή στο να διαβάζεις αυτό το άρθρο.
Επέλεξε την επόμενη φορά που θα τα ‘’βάλεις’’ μαζί της να αναλογιστείς πόσο άδικος γίνεσαι. Μήπως πρέπει να την αγκαλιάσεις και εσύ για να σε αγκαλιάσει και αυτή και να ανέβετε ένα βήμα πιο ψηλά; Τι θα έλεγες ο επόμενος στόχος σου να είναι μία μέτρια αυτοεκτίμηση που κάθε μέρα θα μεγαλώνει με επιμονή και προσπάθεια;
Να στοχεύεις στο μέτρο και με συνοδοιπόρο αυτό να πηγαίνεις όλο και πιο ψηλά!
Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου, Ψυχολόγος – Οικογενειακή Σύμβουλος
