Το gaslighting είναι ένας περίεργος όρος που αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο κάποιοι άνθρωποι, εν προκειμένω οι ναρκισσιστικές μητέρες, σας λένε ψέμματα, με λέξεις ή πράξεις, εσκεμμένα ή μη, για να σας πείσουν ότι η εκδοχή σας για την πραγματικότητα δεν είναι σωστή.
Ο όρος προέρχεται από την ταινία Gaslight της δεκαετίας του 1940, στην οποία ένας καταχρηστικός σύζυγος χαμηλώνει σκόπιμα τις λάμπες πετρελαίου μέσα στο σπίτι, αλλά όταν η γυναίκα του το παρατηρεί της λέει ότι το φαντάζεται και ότι τα φώτα δεν χαμήλωσαν καθόλου. Κοινώς την βγάζει τρελή.
To gaslighting είναι μία από τις πιο επικίνδυνες, κακές, δυσάρεστες και αποτελεσματικές μορφές συναισθηματικής και ψυχολογικής κατάχρησης. Μπορεί να κάνει το θύμα να αισθάνεται σαν να τρελαίνεται. Αν οι αντιλήψεις σας για την πραγματικότητα βρίσκουν αντίθετη διαρκώς τη μητέρα σας, το πρόσωπο δηλαδή στο οποίο στηρίζεστε και θεωρείτε ότι γνωρίζει τα πάντα για σας, τότε αυτή η αντιμετώπιση μπορεί να είναι ιδιαίτερα καταστρεπτική για σας στην ενήλικη ζωή σας.
Το gaslighiting είναι κάτι που μπορεί να γίνει σκόπιμα, όπως στην ταινία που αναφέραμε παραπάνω, για να σας οδηγήσει στην “τρέλα”. Οι κακοήθεις ναρκισσιστές είναι πολύ επιρρεπείς στο να το κάνουν αυτό. Ο λόγος που μια ναρκισσιστική μητέρα μπορεί να επιδίδεται στο gaslighting είναι για να διατηρήσει την τέλεια εικόνα που έχει για τον εαυτό της.
Θυμάμαι πόσο λυπημένη ήμουν την ημέρα του γάμου μου, καθώς η μητέρα μου δεν μου είχε πει ούτε μια φορά πόσο ωραία ήμουν. Περίμενα πως και πως μια καλή κουβέντα, ωστόσο δεν άκουσα τίποτα. Όταν τελικά, πληγωμένη πια, της παραπονέθηκα, λέγοντάς της ότι δεν μου είπε πόσο ωραία είμαι, άρχισε να μου φωνάζει λέγοντάς μου “και βέβαια στο είπα”.
Ήταν υπερβολικά απορροφημένη από το τεράστιο “εγώ” της, ώστε να σκεφτεί να μου πει κάτι καλό και παράλληλα ήταν πεπεισμένη ότι μου είχε πει πόσο όμορφη ήμουν καθώς στο μυαλό της μια τόσο τέλεια μητέρα δεν θα μπορούσε να έχει ξεχάσει κάτι τέτοιο. Έτσι, έφτιαξε μια ιστορία και την έφερε στα μέτρα της.
Είναι πραγματικά αδύνατο για τους μην ναρκισσιστές να μπουν στο μυαλό των ναρκισσιστών. Πραγματικά δεν έχω ιδέα ακριβώς τι σκέφτονται, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση το πράγμα πάει κάπως έτσι: “Μια καταπληκτική μητέρα θα είχε πει στην κόρη της πόσο υπέροχη είναι την ημέρα του γάμου της. Είμαι μια καταπληκτική μητέρα, γι’ αυτό αποκλείεται να μην το έχω πει. Αν λοιπόν η κόρη μου υποστηρίζει ότι δεν της το είπα, κάνει λάθος”. Με λίγα λόγια ψεύδεται στον ίδιο της τον εαυτό όπως άλλωστε και στους άλλους. Γι’ αυτό το λόγο ακούγεται τόσο πειστική και απόλυτη όταν υποστηρίζει τις θέσεις της και όταν σου παρουσιάζει μια διαφορετική βερσιόν της πραγματικότητας.
Το gaslighting είναι επίσης “ύπουλο” καθώς οι ναρκισσίστριες μάνες δεν κάνουν “εγκλήματα” αλλά μικρά λαθάκια. Για παράδειγμα μπορεί να πουν μια κουβέντα που τους “ξέφυγε” γι’ αυτό και συνήθως όλα αυτά που λένε μπορείς να τα περάσεις στο ντούκου με αποτέλεσμα να μην ξέρεις τελικά τι είναι αυτό που σε τρελλαίνει.
Και αν τελικά παρατηρήσεις κάποια από αυτά τα λάθη και προσπαθήσεις να της τα φέρεις στην επιφάνεια με συζήτηση (κάτι που δεν θα οδηγήσει πουθενά γι’ αυτό πάψε να προσπαθείς) και επικαλούμενη παλιότερα παραδείγματα, δεν πρόκειται να βγάλεις άκρη γιατί πολύ απλά θα αρνηθεί ότι όλα αυτά που της λες έχουν συμβεί.
Μια άλλη όψη του gaslighting είναι ότι η μάνα σου δεν σου αναγνωρίζει το δικαίωμα να γίνεις έξαλλη. Σε αυτή την περίπτωση η ναρκισσίστρια μάνα μπορεί να δεχτεί ότι συνέβησαν όλα όσα περιγράφεις αλλά θα αρνείται ότι υπήρχε σοβαρός λόγος να βγεις από τα ρούχα σου. “Ήταν ένα αστείο. Θεέ μου είσαι τόσο μυγιάγγιχτη. Δεν μπορούμε να σου μιλήσουμε πια. Τα παίρνεις όλα στραβά. Πάντα ψάχνεις λόγους να νευριάσεις” είναι μερικές από τις χαρακτηριστικές φράσεις που θα ακούσεις.
Μία από τις μεγαλύτερςε προκλήσεις που θα έχεις να αντιμετωπίσεις σε αυτό το ταξίδι επούλωσης των πληγών σου είναι, να εμπιστευτείς τον εαυτό σου και την αντίληψη που έχεις για τα πράγματα. Ωστόσο υπάρχε ένα πρόβλημα με αυτό, καθώς όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή μπορεί να διατηρούμε λάθος άποψη για πολλά. Γι’ αυτό καλό είναι να είσαι συνειδητή σε αυτά που πιστεύεις για να μην κινδυνεύσεις να πάς στο άλλο άκρο και να νομίζεις ότι είσαι 100% σωστή σε όλα, να κάνεις δηλαδή αυτό που κάνουν οι ναρκισσιστές. Πάντως, πρέπει να μάθεις να εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου και να πιστέψεις ότι οι αντιλήψεις σου μπορεί να μην είναι πάντα σωστές, δεν είναι όμως και πάντα λάθος όπως σε έχει κάνει να πιστεύεις μια ζωή η ναρκισσιστική σου μητέρα.
Δυστυχώς δεν έχω λύσεις μαγικών κουμπιών γι’ αυτό. Μακάρι να είχα. Και παλεύω χρόνια με τον εαυτό μου. Πώς μπορώ να ξέρω ότι έχω δίκιο για κάτι που αισθάνομαι ότι είναι 100% σωστό; Θα μπορούσα να είμαι σωστή, αλλά θα μπορούσα να κάνω λάθος. Και πώς μπορώ να ξέρω ποια είναι ποιο;
Η καλύτερη λύση που έχω βρει για να αυτοτσεκάρομαι είναι να ρωτώ τους φίλους και με τη βοήθειά τους κάνω τον έλεγχο που χρειάζομαι. Είναι σημαντικό, για να είσαι σίγουρος αν καταλαβαίνεις σωστά, να τσεκάρεις τις καταστάσεις με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι. Και πραγματικά είμαι πολύ πρόθυμη να ακούσω από αυτούς ότι σε αυτή την περίπτωση έκανα λάθος, διότι μόνο έτσι αποκτά αξία και η βοήθειά τους, όταν είναι ειλικρινείς και αμερόληπτοι.
Πάντως, το μόνο πράγμα που είναι σίγουρη είναι ότι δεν πρέπει να εμπιστεύεσαι τίποτα από όσα σου λέει η ναρκισσιστική μητέρα σου, γιατί πιθανότατα είσαι θύμα του gaslighting. Αν κάποια φορά έχει δίκιο, αυτό έχει συμβεί κατά λάθος.
