Νομίζετε ότι είναι σημαντικό όταν προσπαθείτε να πετύχετε κάτι, για παράδειγμα να σφίξετε τη βρύση που τρέχει, να πακετάρετε τις βαλίτσες, να φτιάξετε ένα φαγητό ή να κρεμάσετε ένα κάδρο στον τοίχο, θα πρέπει να το κάνετε γρήγορα και τέλεια ώστε να σας δει το παιδί σας ως τέλειους;
Λάθος!
Τα τελευταία χρόνια ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί επικεντρώνονται σε μια νέα σημαντική έννοια την οποία στα ελληνικά μπορούμε να αποδώσουμε ως «δύναμη χαρακτήρα» (grit). Η δύναμη χαρακτήρα έχει κεντρική θέση στην ανάπτυξη του παιδιού και στη σχολική του εξέλιξη και μάθηση: δίνει περισσότερη σημασία στην προσπάθεια, την υπομονή και επιμονή του παιδιού και λιγότερη έμφαση στο IQ και το ταλέντο του παιδιού. Με άλλα λόγια, δε φτάνει να είσαι έξυπνος ή καλός σε κάτι, αν δεν κάτσεις να εξασκηθείς, αν δε μάθεις να σηκώνεσαι όταν πέφτεις, αν δεν βάλεις κόπο, χρόνο και προσπάθεια σε αυτό που κάνεις για να βελτιωθείς και να το τελειοποιήσεις.
Γεννιέται κανείς με δύναμη χαρακτήρα ή είναι κάτι το οποίο διδάσκεται;
Τα καλά νέα είναι ότι πρόκειται για μια ιδιότητα που μπορούμε να καλλιεργήσουμε στο παιδί. Τα παιδιά μαθαίνουν σε μεγάλο βαθμό από αυτό που βλέπουν να κάνουν οι γονείς, και ειδικά η μαμά τους, και λιγότερο από αυτό που τους λένε να κάνουν.
Αυτό λοιπόν που πραγματικά μετράει είναι το καλό παράδειγμα! Μάλιστα, δε χρειάζεται να περιμένουμε να ξεκινήσει το παιδί σχολείο, αλλά πολύ νωρίτερα, από ενάμιση χρονών περίπου, μπορούμε να του δώσουμε το καλό παράδειγμα με τη δική μας συμπεριφορά και να το βοηθήσουμε να αποκτήσει δύναμη χαρακτήρα.
Η διδακτορική φοιτήτρια Julia Leonard στο πανεπιστήμιο ΜΙΤ της Βοστώνης σχεδίασε ένα έξυπνο πείραμα, για να τεστάρει αν τα μικρά παιδάκια, 15 μηνών, μπορούν να μάθουν από τη συμπεριφορά των ενηλίκων γύρω τους. Χώρισε τα παιδάκια σε δύο ομάδες και στη μία ομάδα τα παιδιά παρατήρησαν την ερευνήτρια να προσπαθεί σκληρά να πετύχει δύο στόχους: να βγάλει ένα παιχνίδι από τη συσκευασία του και να ξεγαντζώσει έναν γάντζο που ήταν μέσα σε μία αλυσίδα. Στην άλλη ομάδα, τα παιδιά παρατήρησαν την ερευνήτρια να πετυχαίνει τους δύο παραπάνω στόχους χωρίς καμία δυσκολία ή προσπάθεια. Στη συνέχεια, η ερευνήτρια έδωσε στα μικράκια τα ίδια παιχνίδια και τους ζήτησε να πετύχουν τους ίδιους δύο στόχους που είχε προσπαθήσει προηγουμένως και η ίδια.
Και τι βρήκε;
Βρήκε ότι τα παιδιά που ήταν στην ομάδα που παρατηρούσαν την ερευνήτρια να προσπαθεί, να δυσκολεύεται, αλλά στο τέλος να τα καταφέρνει, είχαν τις διπλάσιες πιθανότητες να συνεχίσουν να προσπαθούν μέχρι να τα καταφέρουν σε σχέση με τα παιδάκια της άλλης ομάδας. Τα παιδάκια που είχαν δει την ερευνήτρια να τα καταφέρνει με την πρώτη προσπάθεια, τα παράτησαν πολύ εύκολα όταν τους ζητήθηκε να κάνουν το ίδιο πράγμα και ζορίστηκαν.
Τα παιδιά της πρώτης ομάδας είχαν διπλές πιθανότητες να συνεχίσουν να προσπαθούν χωρίς να τα παρατήσουν μέχρι να τα καταφέρουν! Αυτό είναι σαν να λέμε ότι διπλασιάσατε τα λεφτά σας!
Το πείραμα αυτό είναι σημαντικό, επειδή μας λέει κάποια βασικά πράγματα:
- Καταρχήν, τα παιδιά πάντα μας βλέπουν και παρατηρούν τι κάνουμε (και όχι απαραιτήτως τι λέμε).
- Τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμα που τους δίνουμε.
- Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, τα παιδιά χρειάζονται παραδείγματα από τους γονείς τους όπου, όταν τους παρατηρούν να δυσκολεύονται με κάτι, να συνεχίζουν την προσπάθεια και να μην τα παρατάνε (και να προσπαθούν χωρίς να βρίζουν παρακαλώ!) μέχρι να πετύχουν. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν τις έννοιες της υπομονής και επιμονής και…
- Όταν έρθει η ώρα, όπως στο σχολείο, προσπαθούν και δεν τα παρατάνε με την πρώτη δυσκολία.
- Έτσι χτίζεται η δύναμη χαρακτήρα, μία σημαντική ιδιότητα για να τα καταφέρει ένα παιδί και να πετύχει στη ζωή του.
Οπότε, την επόμενη φορά που το παιδί σας στέκεται σιωπηλό και σας παρακολουθεί να προσπαθείτε να πετύχετε κάτι, να αλλάξετε λάστιχο στο αυτοκίνητό σας ή να μαγειρέψετε ένα περίπλοκο φαγητό ή οτιδήποτε, και νιώθετε ντροπή και ότι θα έπρεπε να μπορείτε να το κάνετε άψογα και άκοπα, ΜΗ νιώθετε άσχημα! Θυμηθείτε ότι εκείνη τη στιγμή το παιδί σας δε σας κρίνει αρνητικά μέσα του, ούτε σας θεωρεί ανίκανο, αλλά μαθαίνει από το παράδειγμα που του δίνετε ότι πρέπει να προσπαθεί και να επιμένει μέχρι να τα καταφέρει!
