To βιβλίο του Γάλλου παιδιάτρου Αλντό Ναούρι με τίτλο «Εκπαιδεύοντας τα παιδιά» (Odile Jacob) κυκλοφόρησε το 2012, ωστόσο θεωρείται ακόμα από τα πιο “αιρετικά” καθώς έρχεται σε κόντρα με πολλές “σχολές” ψυχολόγων.
Στο όνομα των γονέων που έχουν αποπροσανατολισθεί εδώ και 30 χρόνια από τις αντικρουόμενες θεωρίες για την ανατροφή των παιδιών, τα βιβλία του αποτελούν μια εκπληκτική επιτυχία, χαρακτηριζόμενα όμως ως «αντιδραστικά». Μέσα από τις σελίδες του εξηγεί γιατί τα παιδιά μας είναι χειρότερα από πριν και ενθαρρύνει τους γονείς να αναλάβουν χωρίς φόβο τον ρόλο του καθοδηγητή, ενώ καλεί τους γονείς όσο ποτέ άλλοτε να ξαναπάρουν σταθερά στα χέρια τους την υπόθεση των επιγόνων τους. Τα σημερινά «προβληματικά παιδιά», τα δύσκολα παιδιά, τα ανήσυχα και δυστυχισμένα, των οποίων ο αριθμός κατά τον Naouri αυξάνεται, είναι παιδιά κακοαναθρεμμένα..
Διαβάζοντας το απόσπασμα από τη συνέντευξη που έδωσε στο Le Point, μπορεί να διαφωνίσετε, να θυμώσετε ή και να συμφωνήσετε σε μερικά σημεία. Ωστόσο είναι ενδιαφέρουσα γιατί πάνω απ’ όλα μας κάνει να σκεφτόμαστε.
Η συνέντευξη στο περιοδικό “Le Point”:
Le Point: Τα παιδιά μας πηγαίνουν τόσο άσχημα;
Aldo Naouri: Πιστεύω ναι. Στα 40 χρόνια που εξασκώ το επάγγελμα μου, βλέπω πόσο
τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η φυσική τους υγεία έχει βελτιωθεί αισθητά, αλλά
παρουσιάζουν εδώ και 10 ή 15 χρόνια, προβλήματα συμπεριφοράς και αναπτύξεως
άγνωστα παλαιότερα.
Le Point: Παραδείγματος χάριν;
Aldo Naouri: Παρουσιάζουν δυσκολίες σχετικές με την καθυστέρηση της εκμάθησης
της γλώσσας, σχολικά προβλήματα, προβλήματα υπερκινητικότητας. Η απόδειξη; Η
απίστευτη ανάπτυξη των επαγγελμάτων όπως αυτά που σκοπεύουν σε «αποκατάσταση»
και αναφέρονται στην ψυχομετρία ή την ορθοφωνία.
Le Point: Κατά την γνώμη σας, προτού οι γονείς καταφύγουν στον ψυχολόγο, πρέπει να
εκπληρώσουν τον καθοδηγητικό τους ρόλο καθόλη την διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Όμως δεν το κάνουν, γιατί;
Aldo Naouri: Έχουμε περάσει από μια κοινωνία της στερήσεως σε μια κοινωνία της αφθονίας. Προφανώς και αυτό με ικανοποιεί. Όμως σε μια κοινωνία της στερήσεως όπως εκείνη που γνωρίσαμε πριν από το 70, το ενδόμυχο μήνυμα που υπήρχε στην εκπαίδευση ήταν: «Δεν μπορείς να τα έχεις όλα». Παρείχετο μια κατάσταση που το λιγότερο που μπορούσε να χαρακτηριστεί ήταν αυτή της διάψευσης (ματαίωσης), αυτή που οι ψυχαναλυτές ονομάζουν έλλειψη και που είναι κατά την γνώμη μου ουσιαστική στην εκπαίδευση ενός παιδιού από την ποιο μικρή ηλικία. Σήμερα το μήνυμα της καταναλωτικής κοινωνίας, επομένως και των ίδιων των γονέων είναι « Όχι μόνο μπορείς να τα έχεις όλα, αλλά όπως και εμείς, έχεις δικαίωμα σε όλα».
Le Point: Γιατί τόσοι πολλοί γονείς παραπονιούνται, ότι δεν μπορούν να έχουν
καθοδηγητικό ρόλο;
Aldo Naouri: Αυτό που θεμελιώνει την καθοδηγητικότητα δεν είναι ο θυμός, δεν είναι
τα χαστούκια ή το ξύλο τα οποία καταδικάζω, είναι η ιεραρχία μέσα στην οικογένεια και
προπάντων η αίσθηση ότι υπάρχει. Όταν δεν υπάρχει η ελάχιστη αμφιβολία πάνω στο
δικαίωμα του καθοδηγείν, όταν δεν χρησιμοποιούμε μεθόδους δελεασμού, τότε ο ρόλος
του καθοδηγητή λειτουργεί. Πολλοί γονείς εμπλέκονται σε διαπραγματεύσεις, σε
παζάρια με τα παιδιά τους. Όμως διαπραγματευόμαστε με ένα άτομο ίσο με εμάς!
Le Point: Αυτό το άτομο δεν είναι ένα παιδί;
Aldo Naouri: ¨Ένα μικρό παιδί είναι μια προσωπικότητα άξια σεβασμού. Αλλά όχι δεν
είναι ακόμη ένας ισότιμος συνομιλητής.
Le Point: Μα δεν είναι δικό σας λάθος, των παιδιάτρων, των ψυχολόγων και των
υπολοίπων ειδικών για τα παιδιά, που οι γονείς δεν αισθάνονται ως καθοδηγητές; Τα
βιβλία και οι μεγάλες θεωρίες που γνωρίζετε και που εξασκείτε, δεν αποδεικνύουν ότι
εσείς είστε που έχετε αποστερήσει αυτό τον ρόλο;
Aldo Naouri: Απόλυτα! Μα μην με βάζετε και μένα μέσα. Όλο μου το έργο, εδώ και
τριάντα χρόνια, αποτελείται ακριβώς από την προσπάθεια να πείσει τους γονείς να
επανεύρουν την θέση τους και να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στους εαυτούς τους.
Είχα πει στην Françoise Dolto*: «Λόγω των απόψεών σας οι γονείς έχουν μουγγαθεί, γι’
αυτό τους συμβουλεύω να μην σας ακούν!». Είχε ένα τέτοιο ταλέντο ώστε καθιστούσε
τους γονείς παράλυτους. Προτιμώ τους γονείς που κάνουν λάθη, αλλά αναλαμβάνουν τις
ευθύνες τους και τα δικαιώματά τους αυτοί «υψηλά ιστάμενοι» και τα παιδιά «χαμηλά»,
παρά αυτούς που καταφεύγουν στις συνταγές των ψυχιάτρων.
Le Point: Ισχυρίζεστε, εσείς ο φανατικός της ψυχαναλύσεως ότι η θέση που έχει πάρει
το υποσυνείδητο μέσα στην κοινωνία μας είναι εμπόδιο στην εκπαίδευση!
Aldo Naouri: Μα η εκπαίδευση δεν είναι διαδικασία θεραπευτική! Είναι μια δέσμευση
των ορμών! Η λέξη η οποία μπορεί να κάνει την μεγαλύτερη ζημιά μέσα στις οικογένειες
είναι η λέξη «τραυματικός». Φοβόμαστε μήπως την υποστούν τα παιδιά και έτσι
υφίστανται πολύ καλά την απογοήτευση, τους εμποδίζουν να μεγαλώσουν…Είναι όπως
όταν έρχονται στον παιδίατρο με τα οκτάχρονα παιδιά τους, μαζί με ένα μπιμπερό ή με
μια πιπίλα στο στόμα, γιατί ο γονιός δεν ξέρει πως να το αποτρέψει χωρίς να το
«τραυματίσει». Αρκεί να τους το πάρει!
Le Point: Αν αυτή η «ανεπάρκεια στην εκπαίδευση» διαιωνίζεται, σε τι κίνδυνους
εισέρχεται η κοινωνία;
Aldo Naouri: Ένα άτομο του οποίου η παιδική παντοδυναμία δεν έχει σταματήσει από
την συνεχή εκπαίδευση, στην ώριμη ηλικία θα ζει στην αγωνία, στην φιλαυτία και στη
μονομανία. Τους αναγνωρίζω αμέσως αυτούς τους ενήλικες! Αν οι γονείς δεν
επαναεπενδύσουν στο ρόλο τους, η κοινωνία μας κινδυνεύει με ρήξη στο κοινωνικό ιστό,
ο οποίος είναι ήδη παρόν. Κινδυνεύει να μείνει ακυβέρνητη.
Le Point: Στο βάθος ποιο είναι για σας το παιδί το σωστά μεγαλωμένο;
Aldo Naouri: Είναι το ήρεμο παιδί.
- Françoise Dolto (1908 –1988), γνωστή γαλλίδα παιδίατρος και ψυχαναλύτρια που ασχολήθηκε με την ψυχανάλυση των παιδιών.
