Τι θα μπορούσε να γνωρίζει ήδη ένα παιδί, πριν την είσοδο του στο νηπιαγωγείο, όσον αφορά την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και της προσωπικότητάς του, είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πάντα τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς των παιδιών της προσχολικης ηλικίας.
Ας καταθέσω λοιπόν και τη δική μου άποψη επί του θέματος, μέσα από την προσωπική μου εμπειρία (ως εκπαιδευτικός και μητέρα), σχετικά με το τί αναλογεί στην οικογένεια να έχει καλλιεργήσει στο παιδί πριν την είσοδό του στο νηπιαγωγείο. Απλά πράγματα. Εκείνες τις μικρές λεπτομέρειες που όμως κάνουν τη διαφορά και προσφέρουν τα μέγιστα στην εκπαιδευτική διαδικασία!
(Να ξεκαθαρίσω εδώ ότι μιλώ σε γενικές γραμμές και λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαίτερες και μοναδικές συνθήκες που διέπουν την κάθε οικογένεια και τα μέλη της.
Κάθε οικογένεια είναι μοναδική. Κάθε παιδί είναι μοναδικό. Κάθε γονιός είναι μοναδικός, με το αμετακίνητο δικαίωμα να αναθρέψει το παιδί του σύμφωνα με τα πρότυπα που αυτός/αυτή επιθυμεί. Όσα ακολουθούν είναι η προσωπική μου εκτίμηση για τα όσα μπορεί να μάθει ένα παιδί από την οικογένεια του σύμφωνα με τα, κατα μέσο όρο, στάδια της ανάπτυξής του, την απλή κοινή λογική κι εφόσον δεν συντρέχουν ακραίες, δυσμενείς ή ειδικές συνθήκες. Και χωρίς, σε καμία περίπτωση, αυτό να σημαίνει ότι αν σε ένα παιδί δεν έχουν καλλιεργηθεί όλα τα παρακάτω από την οικογένεια του, θα αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα με την είσοδο του στο νηπιαγωγείο. Η αγκαλιά του νηπιαγωγείου είναι μεγάλη και ανοιχτή, και προσαρμόζεται κάθε σχολική χρονιά στις ανάγκες όλων ανεξαιρέτως των παιδιών).
Τί αναλογεί στην οικογένεια να έχει καλλιεργήσει στο παιδί πριν την είσοδό του στο νηπιαγωγείο:
Βασικές αξίες της ζωής, όπως:
Η ειλικρίνεια: αναλαμβάνω τη ευθύνη για τις πράξεις μου και δεν την επιρρίπτω σε άλλους κλπ.
Η συνέπεια: φέρνω εις πέρας μια εργασία που μου έχει ανατεθεί, είμαι κάπου στην ώρα μου κλπ.
Η ενσυναίσθηση: νοιάζομαι για τους άλλους και τα συναισθήματα τους και συμπεριφέρομαι ανάλογα.
Ο σεβασμός: δεν διακόπτω τους άλλους όταν μιλούν, φροντίζω το περιβάλλον, κλπ.
Η ανεκτικότητα: ο,τι δεν μου μοιάζει δεν σημαίνει ότι δεν μου ταιριάζει!
Η υπευθυνότητα: όταν ρίξω κάτι κάτω μετά το μαζεύω, αν χαλάσω κάτι μετά το φτιάχνω κλπ.
Αξίες που τα παιδιά τις κατακτούν απλά μιμούμενα τους ενήλικες του περιβάλλοντος τους. Κανένα σχολείο δεν μπορεί να μάθει σε ένα παιδί πόσο σημαντικό είναι, για παράδειγμα, να σέβεται τους ανθρώπους, τα ζώα, τη φύση, εάν στο χώρο που μεγαλώνει οι ενήλικες απαξιώνουν ή υποτιμούν τους πάντες και τα πάντα γύρω τους…
Βασικές αρχές της καθαριότητας, όπως το πλύσιμο των χεριών, το πέταγμα των σκουπιδιών στους κάδους, η ορθή χρήση της τουαλέτας, αλλά ακόμη και το πολύ απλό «δεν μιλάμε με το στόμα γεμάτο»!
Βασικές αρχές αυτοεξυπηρέτησης και οργάνωσης, όπως φροντίζω, μαζεύω, τακτοποιώ τα πράγματά μου, τρώω μόνος/μόνη μου, κοιμάμαι και ξυπνάω στην ώρα μου αλλά και βάζω και βγάζω το μπουφάν μου!
Να χρησιμοποιεί τα χέρια του/της! Πολλά μπορούν να κάνουν τα παιδιά με τα δικά τους χέρια χωρίς τη βοήθεια μας. Ένα από τα πιο βασικά βήματα για την ανεξαρτητοποίηση τους είναι απλά και μόνο αυτό. Κι αν δεν μπορούν κατευθείαν, τουλάχιστον να δοκιμάζουν και να προσπαθούν μέχρι να τα καταφέρουν. Το κουτάλι, το πηρούνι, το μολύβι, το φερμουάρ, το κουμπί, το κορδόνι, το χαρτομάντηλο, η πετσέτα, είναι μέσα στις δυνατότητές τους!
Να προσπαθεί μόνο του να βρει λύσεις σε προβλήματα που το απασχολούν. Προβλήματα που μπορεί να ξεκινούν από το «πως θα τακτοποιήσω τα πράγματά μου» έως το «τσακώθηκα με τον φίλο μου και τώρα τί κάνω».
Είναι σε θέση τα παιδιά στην ηλικία αυτή να θέσουν προβληματισμούς και να σκεφτούν τρόπους επίλυσης τους, που κάποιες φορές όχι μόνο είναι σωστοί αλλά και πιο πρωτότυποι από τους στερεότυπους λίγο πολύ τρόπους που χρησιμοποιούμε εμείς οι ενήλικες.
Σε δεύτερο επίπεδο μας αναλογεί η επέμβαση, εφόσον το παιδί εξάντλησε τις ιδέες και τις προσπάθειες του χωρίς αποτέλεσμα. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά εκτός του ότι λύνουν τα προβλήματα τους, αποκτούν αυτοπεποίθηση και εκτιμούν την αξία της ανάληψης προσωπικής ευθύνης.
Τόσο λίγα όμως τόσο απλά, δεν συμφωνείτε;
Κι όλα τα υπόλοιπα που έχουν να κάνουν με χρώματα, γραμμές, γράμματα, αριθμούς, λέξεις, έννοιες, σκέψεις, ιδέες, συναισθήματα, αισθήσεις, προβλήματα, εργασίες, πειράματα, είναι το μεγάλο και δημιουργικό έργο του νηπιαγωγείου. Κι όταν υπάρχει θέληση και συνεργασία ενώνουμε τους στόχους και τις δυνάμεις μας, γονείς και εκπαιδευτικοί, και κάνουμε μικρά θαύματα.
Κείμενο: Ηρώ Παπαδοπούλου, Εκπαιδευτικός, meleniro.gr
