Η αντιπαράθεση σχετικά με το κατά πόσο η εργασιακή κατάσταση της μητέρας επηρεάζει τη συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού της συνεχίζεται εδώ και δεκαετίες.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαρκώς αναφέρουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τού να είσαι εργαζόμενη μητέρα, και πώς αυτό επιδρά στην ανάπτυξη των παιδιών. Είχε περάσει αρκετός καιρός από τότε που διάβασα κάποιες έρευνες σχετικά με την εργασία των μητέρων, τη βρεφονηπιακή φροντίδα και την ανάπτυξη των παιδιών.
Δεν θυμόμουν πολύ καθαρά τα στοιχεία της έρευνας σχετικά με το πώς ακριβώς επιδρά στα παιδιά το να εργάζεται η μητέρα τους. Θυμόμουν, όμως, ξεκάθαρα το εύρημα πως τα παιδιά με εργαζόμενες μητέρες ήταν πιθανότερο να είναι αμφίχειρες!
Ανυπομονούσα λοιπόν για μια θεωρητικά ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με το πώς επηρεάζονται τα παιδιά από την επιλογή της μητέρας τους να δουλέψει εκτός σπιτιού. Ένιωσα έκπληξη (και, για να είμαι ειλικρινής, ως εργαζόμενη μητέρα, ανακούφιση) όταν ανακάλυψα πως το σταθερό εύρημα ήταν ότι η εργασιακή κατάσταση της μητέρας δεν επηρεάζει την προσαρμογή του παιδιού της. Αυτό φυσικά δεν ισχύει για κάθε μητέρα και οικογένεια. Ήταν όμως καθησυχαστικό το ότι οι κοινωνικές επιστήμες κατέρριπταν ομόφωνα τον μύθο πως η εργασιακή κατάσταση της μητέρας αποτελεί μεταβλητή η οποία επηρεάζει σημαντικά τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού της.
Υπάρχει κάτι το παράλογο σε αυτό το εύρημα. Εξάλλου, οι μητέρες που μένουν στο σπίτι δεν είναι και περισσότερο διαθέσιμες για τα παιδιά τους; Και δεν είναι η διαθεσιμότητα μια θετική πλευρά της σχέσης γονιού-παιδιού; Γιατί να μην υπάρχει διαφορά στην ανάπτυξη του παιδιού αν η μαμά βρίσκεται στο σπίτι το 100% του χρόνου της, έναντι του 50% ή του 25%;
Πιθανότατα θα υπήρχε διαφορά, αν ο χρόνος ήταν η μόνη μεταβλητή που επηρεάζει την υγιή ανάπτυξη των παιδιών. Αλλά τίποτα δεν υποδηλώνει ότι ο χρόνος είναι από μόνος του ευεργετικός για τα παιδιά. Αυτό που είναι ευεργετικό είναι ο χρόνος που περνάει με υγιή και ικανοποιητική επικοινωνία μεταξύ γονιού και παιδιού. Οι ανάγκες των παιδιών αλλάζουν, καθώς αυτά μεγαλώνουν, αλλά αυτό που παραμένει σταθερό είναι το πλεονέκτημα τού να έχουν μια μητέρα σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένη από στεναχώρια ώστε να μπορεί να εναρμονίζεται με τις ανάγκες του παιδιού της. Μια δυστυχισμένη μαμά που μένει στο σπίτι είναι πολύ πιο δύσκολο να συμβάλει στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού της σε σχέση με μια ευτυχισμένη μαμά η οποία δουλεύει με πλήρες ωράριο.
Όταν συγκρίνουμε τις εργαζόμενες μητέρες με εκείνες που μένουν στο σπίτι, συνήθως το ζήτημα είναι πιο σύνθετο απ’ όσο φαίνεται. Είναι πολύ δύσκολο να ορίσουμε τόσο την «τυπική» μαμά στο σπίτι όσο και την «τυπική» εργαζόμενη μαμά. Οι εργαζόμενες μητέρες περιλαμβάνουν σχεδόν τα πάντα, από τη μητέρα που είναι βοηθός καθηγητή στο σχολείο για δύο ημέρες την εβδομάδα μέχρι τη μητέρα καριέρας η οποία δουλεύει εβδομήντα ώρες την εβδομάδα. Οι μητέρες που μένουν στο σπίτι μπορεί να οργανώνουν τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων ή να είναι εθελόντριες σε κάποια φιλανθρωπική οργάνωση.
Τα παράπονα των παιδιών, πάντως, σπανίως σχετίζονται με το εργασιακό καθεστώς της μητέρας τους. Το σχόλιο «Εύχομαι η μαμά μου να έβρισκε κάποιο άλλο χόμπι εκτός από μένα» προήλθε από έναν έφηβο του οποίου η μητέρα εργαζόταν με πλήρες ωράριο και μερικές φορές και παραπάνω. Και το σχόλιο «Η μαμά μου πάντα σαν να εξαφανίζεται όταν τη χρειάζομαι» προήλθε από έναν προέφηβο, η μητέρα του οποίου περηφανεύεται πως κάθεται στο σπίτι.
Οι μητέρες έχουν αρκετά πράγματα για να ανησυχούν, αλλά το αν η εργασία τους είναι επιζήμια για τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού τους δεν είναι ένα από αυτά. Δεν είναι, εφόσον βέβαια καταφέρνουμε να διατηρούμε μια ικανοποιητική ισορροπία στη ζωή μας.
Ανεξαρτήτως του αν εργάζονται ή όχι, οι μαμάδες αγωνιούν περίπου για τα ίδια πράγματα. Επίσης, νιώθουν ενοχές σχεδόν για τα ίδια πράγματα. Ανησυχούν για την ασφάλεια των παιδιών τους. Ανησυχούν για την πρόσβασή τους σε πορνογραφικό υλικό στο διαδίκτυο, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και τις «κακές» παρέες. Νιώθουν ένοχες ότι δεν κάνουν αρκετά. Νιώθουν τύψεις όταν παθιάζονται με κάτι άλλο εκτός από τα παιδιά τους. Ανησυχούν και νιώθουν ενοχές για το κατά πόσο δίνουν στα παιδιά τους υπερβολική ελευθερία, χρήματα και υλικά αγαθά. Ή κατά πόσο δεν τους δίνουν αρκετά από τα παραπάνω. Είτε μια μητέρα εργάζεται είτε όχι, η ανησυχία και οι ενοχές φαίνεται πως είναι «εργοδότες ίσης ευκαιρίας».
Αν και υπάρχουν πολλές ομοιότητες στις ανησυχίες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μητέρες, είτε εργάζονται εκτός σπιτιού είτε όχι, θα ήταν αφελές να μην αναγνωρίσουμε πως υπάρχουν και διαφορές. Οι μητέρες που επιθυμούν και επιλέγουν να εργαστούν εκτός σπιτιού, ειδικά οι μητέρες καριέρας, διαρκώς προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με τις αντικρουόμενες απαιτήσεις της οικογένειας και της εργασίας. Να αφήσω την έκθεση που έχω να παραδώσω αύριο για να πάω στον τελικό ποδοσφαίρου τον γιου μου ή να αφήσω το παιχνίδι; Όπως ξέρουν οι περισσότερες εργαζόμενες μητέρες, η λύση είναι συνήθως να πάνε στο παιχνίδι και μετά να μείνουν ξύπνιες σχεδόν τη μισή νύχτα γράφοντας και την έκθεση.
Διαβάστε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδα
