Το παιδί είναι από τη φύση του ανοιχτό, αυθόρμητο και εξυπηρετικό. Βρίσκει το λόγο ύπαρξής του στον καθρέφτη που αποτελεί ειδικότερα το βλέμμα της μητέρας του και γενικότερα η στάση του περιβάλλοντός του. Προσπαθεί να γίνει αρεστό, γιατί εξαρτάται πραγματικά απ’αυτές τις αντανακλαστικές εικόνες για να δομήσει την αυτοεκτίμησή του και ν’αποχτήσει αίσθηση της προσωπικής του αξίας.
Αν η μητέρα δεν του χαμογελάει, θα αναζητήσει το λόγο στον εαυτό του και θα νιώσει κακό παιδί. Πολύ περισσότερο, δε θα κατορθώσει να χαμογελάει στον εαυτό του μέσα του. Αν ζει σ’ένα περιβάλλον προβληματικό και μελαγχολικό, θα γίνει και το ίδιο προβληματικό και μελαγχολικό. Καθώς ταυτίζεται με τη διάθεση αυτού του περιβάλλοντος, το οποίο γίνεται και δικό του περιβάλλον, μέσα του. Αν οι μεγάλοι του απευθύνουν αυστηρές κριτικές, θα είναι και το ίδιο πολύ αυστηρό με τον εαυτό του. Αν οι γονείς του είναι τελειομανείς, θα χάνει τα πάντα προκειμένου να τους ικανοποιήσει και θα γίνει με τη σειρά του τελειομανής. Αν αποτύχει, θα αρρωστήσει.
Στα νοσοκομεία συναντάμε όλο και περισσότερα παιδιά που υποφέρουν από κατάθλιψη.
Σε μια ηλικία όπου δε θα έπρεπε να τα απασχολεί παρά μόνο το παιχνίδι. Είναι πολλές οι απαιτήσεις που έχουν πέσει στους ώμους τους. Συχνά έχουν μια ατζέντα τόσο γεμάτη όσα και ένας ενήλικας στο μέσον της ζωής του. Αλλά όταν οι απαιτήσεις είναι πολύ βαριές, έρχεται μια στιγμή που το παιδί έχει την εντύπωση ότι δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με τις υποχρεώσεις του και ότι δεν κάνει τίποτα καλά. Τότε καταρρέει. Με τον πιο υγιή τρόπο που υπάρχει, ανταποκρίνεται στην πίεση με την κατάθλιψη, γιατί δεν μπορεί να ονομάσει αυτό που συμβαίνει μέσα του. Το πνεύμα σοβαρότητας μόλις απέκτησε ακόμα ένα θύμα. Πόσο μάλλον που το παιδί έχει πολλές πιθανότητες να γίνει το ίδιο τελειομανής με τους γονείς του.
Το παιδί, που είναι από τη φύση του εφευρετικό και έχει μέσα του το παιχνίδι, θυσιάζεται στο βωμό της τελειομανίας.
Συνήθως του προσφέρουν όλα αυτά τα μαθήματα και τις δραστηριότητες με σκοπό να κεντρίσουν τη δημιουργικότητά του. Παραδόξως, όμως, καταλήγουν στο αντίθετο αποτέλεσμα: στην εξάντληση αυτής της δημιουργικότητας. Γιατί αν είναι αλήθεια ότι το παιδί χρειάζεται παιδεία και ότι του αρέσει να διοχετεύει τη ζωτική του ενέργεια σε δύσκολες δραστηριότητες, δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι το πνεύμα του παιχνιδιού πρέπει να κυριαρχεί.
Αν πρέπει κάθε φορά να διαπρέπει, η ζωτικότητά του θα καταστραφεί.
Η κατάθλιψη και η αυτοκτονία σε παιδική ηλικία αποτελούν ένα καινούριο σημείο των καιρών μας. Φανερώνουν πόσο η σύγχρονη κοινωνία έχει απομακρυνθεί από τη ζωή. Ο φιλόσοφος και γενετιστής Αλμπέρ Ζακάρ μιλάει ανοιχτά για μια γενιά που θυσιάστηκε στο βωμό της τελειότητας, όταν θίγει το θέμα των παιδιών της γενιάς των baby-boomeτs. Κάνοντας πραγματικότητα τη δυναμική ενός κόσμου σε πλήρη εξέλιξη, αυτή η γενιά γονέων είχε τεράστια ανάγκη από έναν καθρέφτη τελειότητας που μπορούσαν να τους προσφέρουν τα παιδιά τους.
Τα παιδιά βρέθηκαν, έτσι, στην υπηρεσία του ναρκισσισμού των γονέων.
Αυτοί αναζήτησαν στα παιδιά τους την αντανάκλαση της δικής τους παντοδυναμίας. Η οποία, χωρίς αμφιβολία, είχε καταπατηθεί από τις αυστηρές κρίσεις που εξέφραζαν για αυτούς οι δικοί τους γονείς. Αντικατέστησαν την έννοια της αυστηρότητας των τελευταίων, με την απαίτηση της τελείωσης των παιδιών τους. Απαίτηση που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την αλλοτινή αυστηρότητα. Ολόκληρες γενιές που, εν ολίγοις, έχουν ξεχάσει την τέχνη και την ευχαρίστηση της ζωής.
Guy Corneau, “Υπάρχει ευτυχισμένος έρωτας;”
