Εφηβεία. “Κλείνω την πόρτα μου και σ’φήνω απέξω“, θα μπορούσε να είναι ο τίτλος. “Θέλω να βρω τον χώρο μου, άφησέ με“. Αυτό μας λέει ο/η έφηβος/η.
Δεν μ’ακούει, λέμε. Εμείς ακούμε;
Κι εσύ κάθεσαι εκεί, κατακλυσμένος από τα στερεότυπά σου, τους φόβους και τις εμπειρίες σου. Περιμένοντας καρτερικά να υλοποιηθούν οι «μικρές συμφωνίες» που έχεις συνάψει με το παιδί σου. Όχι τόσο, γιατί δεν καταλαβαίνεις ότι πρέπει να ζήσει χρήσιμα τις εμπειρίες του, αλλά γιατί είτε δεν θυμάσαι τι έκανες εσύ ως έφηβος. Τι σκαρφιζόσουν για να πετύχεις μια έξοδο ή και για να δείξεις ότι δήθεν διάβασες. Είτε γιατί ήσουνα συνεπής με τις «υποχρεώσεις σου» και δεν καταλαβαίνεις γιατί εκείνο όχι. Αυτό που ξέρεις, τώρα, ως ενήλικας, είναι οι «κίνδυνοι» που διέτρεξες τότε! Και σκαπούλαρες, διέφυγες, κατάφερες να μην παρασυρθείς. Είναι γιατί κι οι δικοί σου γονείς και το περιβάλλον σου έδωσαν τα εφόδια για να έχεις κριτική άποψη. Και τώρα, λοιπόν, τι σε ταλανίζει; Τι είναι αυτό που σε βάζει στη διαδικασία της ανησυχίας;
Δεν έχεις εμπιστοσύνη στο πώς διαπαιδαγωγείς εσύ το παιδί σου;
Ξέρεις ότι ο κίνδυνος έχει μετασχηματιστεί σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορείς να προβλέψεις και να προλάβεις το χειρότερο; Αναρωτιέσαι πριν την πρόληψη … τι; Κι όμως, έχεις δώσει τα εφόδια κι έχεις εξηγήσει τι μπορεί να κρύβεται πίσω από κάθε ενέργεια των ανοιχτών παραθύρων του διαδικτύου. Στη δικιά σου γενιά ο φόβος ήταν μόνον τα ναρκωτικά, σου έλεγαν:
– Πρόσεχε να μην σου ρίξουν στο ποτό ναρκωτικά.
Τώρα; Τώρα, τι να πρωτοπείς για το πώς μπορεί να σε «ξεγελάσουν» πίσω από τις λέξεις; Πίσω από ένα «παιχνίδι»; Πίσω από μια φαινομενική ευχάριστη επικοινωνία ή δραστηριότητα;
Τόση αβεβαιότητα, μια κρίση βαθιά κοινωνική που έχει απλώσει τα πλοκάμια της μέσα στην ψυχή σου. Ανήμποροι, λοιπόν, στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Ένα έργο που, όλο και περισσότερο, φεύγει απ’τα χέρια της οικογένειας και διαμορφώνεται μέσα απ’την κοινωνία της πληροφορικής και κάθε είδους πληροφορίας. Ένα έργο που, όλο και περισσότερο, απαξιώνεται μέσα από το σχολικό γίγνεσθαι. Πίσω από κάθε φράση κρύβεται μια ολόκληρη φιλοσοφία που βιώνουμε με τα χίλια προβλήματα να μας τραβάν μια από δω και μια από κει.
Πώς αλήθεια μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την διαπαιδαγώγηση;
Συζητώντας με φίλους, με ανθρώπους της πληροφορικής, με νέους και νέες που πέρασαν με επιτυχία αυτό το πολυδιάστατο και πολυποίκιλο “τούνελ” της εφηβείας, κατέληξα στο εξής συμπέρασμα: Δίνω στο παιδί την ευθύνη των πράξεών του.
Με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Ίσως, ανοίγοντάς του τον «χώρο της δικιάς του εμπειρίας» και προσθέτοντας ότι αν κάπου αποτύχει, η πόρτα μας θα’ναι ανοιχτή να μιλήσουμε για όσα μπορεί να το πληγώσουν. Πολύ σημαντικό να αφήνουμε ανοιχτή την πόρτα της αγάπης και της αποδοχής στην αποτυχία. Ίσως και να εκπλαγούμε ευχάριστα! Θα το ρισκάρω αναλαμβάνοντας τις ευθύνες που μου αναλογούν ως γονιός. Εξάλλου πώς αλλιώς μπορεί ένα παιδί να αποκτήσει τη συνειδητότητα ενός ενήλικα αν δεν το αφήσουμε να αποκτήσει τη δικιά του εμπειρία της χαράς και του πόνου;
Σκέφτομαι ότι η κοινωνία μας δεν χρειάζεται ευνουχισμένους νέους και μέσα από το σπίτι τους. Η επιτυχία και η αποτυχία είναι βασικά συστατικά για την διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Αρκεί να ξέρει το παιδί ότι θα είμαστε κοντά του, ότι θα το περιμένει μια μεγάλη αγκαλιά στις χαρές και στις λύπες του. Ας είναι ο δρόμος στρωμένος με τα λιγότερα αγκάθια!
*Αυτό το άρθρο το αφιερώνω στον δεκατριάχρονο γιο μου.
Γράφει η Κοινωνιολόγος Διονυσία Τριπολίτου
