Όλοι οι γονείς σε κάποια στιγμή έχουν πει ένα από τα παρακάτω ψέματα!
Γιατί όμως ενώ ξέρουμε ότι δεν είναι αλήθεια, τα λέμε; Η απάντηση είναι ότι εκείνη τη στιγμή φαίνεται πιο βολικό να καταφύγουμε σε ένα ψεματάκι αντί να καθίσουμε και να εξηγήσουμε την αλήθεια, κάτι που παίρνει χρόνο.
Δυστυχώς, όμως, τα ψέματα γυρίζουν μπούμερανγκ στον γονιό και η συμπεριφορά του παιδιού χειροτερεύει. Ο λόγος είναι ότι τα ψέματα αυτά έχουν ισχύ για λίγο, σύντομα όμως το παιδί καταλαβαίνει -μετά από μερικές φορές που αποδεικνύεται ότι αυτό που λέει ο γονιός δεν ισχύει- ότι είναι ψέματα και έτσι δεν τα παίρνει στα σοβαρά.
1. «Πρόσεξε, αν δε φερθείς καλά, τότε δε θα σου πάρω δώρο στα γενέθλια σου ούτε τα Χριστούγεννα ούτε όλη τη χρονιά»
Αυτή η απειλή είναι ένα εύκολο ψέμα που λένε οι γονείς όταν θυμώσουν με τη συμπεριφορά του παιδιού τους και θέλουν να του δείξουν με άμεσο τρόπο πόσο κακό είναι αυτό που κάνει και να το σταματήσει.
Τι μπορείτε να πείτε;
Να εξηγήσετε στο παιδί σας ότι αυτό που κάνει δεν είναι σωστό και να το προειδοποιήσετε για τις ρεαλιστικές συνέπειες της πράξης του. Έτσι, σε περίπτωση που το παιδί δεν κάνει τα μαθήματά του και έχει «κολλήσει» στην τηλεόραση ή στα ηλεκτρονικά, είναι πιο ρεαλιστικό να πείτε «πρέπει πρώτα να τελειώσεις τα μαθήματά σου και μετά να δεις τηλεόραση. Αν δεν το κάνεις, θα αναγκαστώ να την κλείσω και δε θα δεις ούτε σήμερα ούτε αύριο το απόγευμα». Αυτού του είδους η προσέγγιση βασίζεται στη λογική (πρώτα τελειώνουμε τις υποχρεώσεις μας και μετά διασκεδάζουμε) καθώς και στην προειδοποίηση και σε μία λογική συνέπεια που σχετίζεται με τη συμπεριφορά του παιδιού.
2. «Δε θα αφήσω να σου συμβεί ποτέ κανένα κακό»
Στην καρδιά της κάθε μαμάς και του κάθε μπαμπά είναι φυσικά το καλό του παιδιού του και όλοι θα θέλαμε να μπορούσαμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τις μικρές και μεγάλες κακοτοπιές της ζωής. Πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό; Δυστυχώς, δε μπορούμε να προστατέψουμε 100% το παιδί μας ή να κάνουμε και πολλά πράγματα αν για παράδειγμα του τύχει μια δασκάλα που δεν του ταιριάζει, αν τσακωθεί με τους φίλους του, αν του τύχει μια ασθένεια, κλπ.
Τι μπορείτε να πείτε;
Αντί να πείτε το παραπάνω «ψέμα», είναι προτιμότερο να δηλώστε αυτό που βρίσκεται στη βάση του, δηλαδή την αγάπη σας και τον νοιάξιμό σας. «Θα σε αγαπώ πάντα και θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να σε προστατεύω. Θέλω να ξέρεις όμως ότι στη ζωή μπορεί να συμβούν διάφορα πράγματα, να τσακωθείς με τους φίλους σου, να πάρεις μια λάθος απόφαση, οτιδήποτε, αλλά εγώ θα είμαι πάντα εδώ για σένα».
3. «Η παιδική χαρά έκλεισε!»
Αυτή είναι η πιο βολική δικαιολογία όταν το παιδί ζητάει να βγει κι εσείς έχετε δουλειά ή είστε κουρασμένη. Με αυτό το ψεματάκι όμως, δε διδάσκετε στο παιδί να κρίνει ποιες είναι κάποιες προτεραιότητες ή βασικές ανάγκες των άλλων.
Τι μπορείτε να πείτε;
«Πολύ θα ήθελα να σε πάω στην παιδική χαρά, αλλά είχα μια πολύ δύσκολη μέρα στη δουλειά και είμαι κουρασμένη. Χρειάζομαι ύπνο. Θα σε πάω αύριο που θα είμαι ξεκούραστη» ή «Πολύ θα μου άρεσε να πάμε στην παιδική χαρά, αλλά πρέπει να κάνουμε ψώνια στο σούπερ μάρκετ για να ετοιμάσουμε φαγητό σήμερα, αύριο και μεθαύριο. Μπορείς να έρθεις μαζί μου στο σούπερ μάρκετ και να διαλέξεις κάτι που σου αρέσει και θα πάμε στην παιδική χαρά αύριο. Με αυτό τον τρόπο διδάσκετε στο παιδί σας ότι υπάρχουν υποχρεώσεις προς όλη την οικογένεια ή δικές σας ανάγκες που πρέπει να σεβαστεί. Ακόμα και αν γκρινιάξει και διαμαρτυρηθεί, τελικά θα το καταλάβει.
4. «Μη φοβάσαι, δε θα πονέσεις»
Ναι, καλά! Αφού τα περισσότερα παιδιά φοβούνται τις ενέσεις και το τσίμπημα, και, πράγματι, μπορεί το εμβόλιο να πονέσει ή να τσούξει. Το ψέμα εδώ είναι για να κάνει ο γονιός το παιδί να σταματήσει να κλαίει εκ των προτέρων και να μη κάνει κακή εντύπωση στους γύρω του. Αφήστε που το παιδί έχει ήδη «πιάσει» στον αέρα το ψέμα σας και κλαίει ακόμα περισσότερο, επειδή ούτε μπορεί να σας εμπιστευθεί ούτε να πάρει παρηγοριά από εσάς.
Τι μπορείτε να πείτε;
«Ξέρω, δε σου αρέσει το εμβόλιο και το τσίμπημα, αλλά είναι κάτι που πρέπει να γίνει. Είναι ένα ‘τσικ’ που θα περάσει. Χωρίς εμβόλιο κινδυνεύεις να αρρωστήσεις πολύ άσχημα και τότε θα αναγκαστεί ο γιατρός να σου κάνει πολλές ενέσεις. Κοίτα εμένα, θα σου κρατώ το χέρι, πάρε μια βαθιά ανάσα και μετά θα περάσει». Έτσι, εξηγείτε στο παιδί την αναγκαιότητα των εμβολίων, του λέτε αλήθεια και τελικά του δείχνετε ότι αυτό που φοβάται δεν είναι και τόσο κακό όσο νόμιζε. Έτσι, διατηρείτε την αξιοπιστία σας και το παιδί θα ξέρει ότι μπορεί να σας εμπιστευτεί, γιατί λέτε την αλήθεια.
5. «Είναι η καλύτερη ζωγραφιά που έχω δει»
Μη δίνετε ψεύτικους, κούφιους επαίνους μόνο και μόνο για να πείτε κάτι. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πότε λέτε αλήθεια, πότε τα παραφουσκώνετε και πότε λέτε ψέματα.
Τι μπορείτε να πείτε;
Δείξτε το θαυμασμό σας για τα χρώματα, την προσπάθεια, την ικανότητα, τη φαντασία του παιδού: «Τι ωραία που άφησε τη φαντασία σου ελεύθερη! Είναι φανταστικές όλες αυτές οι αποχρώσεις του μπλε που διάλεξες να βάλεις στη ζωγραφιά σου. Θα μου κάνεις κι εμένα μία να τη βάλω στο γραφείο μου;». Ακόμα και αν η ζωγραφιά είναι μια μουτζούρα σε αποχρώσεις του μπλε, με μια ανάλογη φράση τονώνετε και ενθαρρύνετε το παιδί σας, καλλιεργείτε τη δημιουργικότητά του και είστε ειλικρινής!
6. «Έρχομαι σε ένα λεπτό»
Η παραπάνω είναι μια φράση που κάθε μαμά έχει πει! Ίσως είστε ακόμα στο γραφείο και δεν πρόκειται να επιστρέψετε σπίτι πριν περάσουν κανά δυο ώρες. Ίσως είστε στο σπίτι, αλλά κάνετε δουλειές ή μιλάτε στο τηλέφωνο ή είστε απασχολημένη… Πάντως, έχετε την καλή πρόθεση και ταυτόχρονα την επιθυμία ν’αποτρέψετε το παιδί σας απ’το να σας ζητάει επίμονα, οπότε λέτε: «Έρχομαι σε ένα λεπτό», για να το βοηθήσετε με τα μαθήματα. Να παίξετε, να το κάνετε μπάνιο ή να του πείτε μια βραδινή ιστορία. Ή οτιδήποτε είναι αυτό που το παιδί σας επιθυμεί. Σ’αυτό το «1’», που φυσικά είναι πολύ παραπάνω, προσπαθείτε να τελειώσετε τη δουλειά που κάνετε.
Τι μπορείτε να πείτε;
Την αλήθεια! «Θέλω πολύ να έρθω, αλλά είμαι ακόμα στο γραφείο και πρέπει να τελειώσω κάτι σημαντικό για αύριο». Ή «Έχω να βάλω πλυντήριο και να σιδερώσω για να’χουμε όλοι καθαρά ρούχα αύριο. Θα έρθω, όμως, σε μισή ωρίτσα, όταν τελειώσω αυτό που κάνω». Λέγοντας την αλήθεια κι ορίζοντας ένα ρεαλιστικό ραντεβού, βοηθάτε το παιδί να μην εκνευριστεί με το ψέμα και να περιμένει υπομονετικά.
7. «Άμα δεν ακούς τι λέω, θα φύγω και θα σε αφήσω μόνο σου στο σπίτι/πάρκο/αυτοκίνητο»
Μ’αυτή την απειλή τρομάζετε το παιδί για μερικά δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια, όμως, συνειδητοποιεί απ’την εμπειρία του ότι αυτό που λέτε δεν ισχύει. Ξέρει ότι δεν πρόκειται να συμβεί (ειδικά αν έχετε χρησιμοποιήσει την ίδια ή παρόμοια απειλή και στο παρελθόν).
Τι μπορείτε να πείτε;
«Πρέπει να φύγουμε τώρα. Μπορείς να παίξεις για 5′ ακόμα. Όταν, όμως, το μεγάλο χέρι του ρολογιού πάει εκεί (του δείχνετε την ώρα), πρέπει να βάλεις παπούτσια και να φύγουμε. Σε προειδοποιώ: Αν δεν διαλέξεις να κάνεις αυτό, τότε δε θα μπορείς να διαλέξεις έργο και δε θα δεις καθόλου τηλεόραση σήμερα». Φυσικά το κλειδί είναι να το πείτε και να το κάνετε. Λέγοντας την αλήθεια, το παιδί θα μάθει να σας υπακούει όχι επειδή το ‘απειλείτε’, αλλά επειδή ο λόγος σας ισχύει.
Να θυμάστε, ότι λέγοντας την αλήθεια είναι ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσετε το παιδί σας να γίνει υπεύθυνο. Να λέει την αλήθεια, να σας εμπιστεύεται και να ωριμάσει. Αν πάλι λέτε ψέματα για να προφυλάξετε το παιδί σας από διάφορες απογοητεύσεις, να ξέρετε ότι το ψέμα που ξεσκεπάζεται είναι η χειρότερη μορφή απογοήτευσης, επειδή προέρχεται από εσάς που είστε πρόσωπο εμπιστοσύνης και τελικά το παιδί βλέπει ότι δε μπορεί να σας εμπιστευθεί. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά μπορούν να διαχειριστούν σχεδόν κάθε απογοήτευση, αν έχουν τη συναισθηματική στήριξη των γονιών του. Αντίθετα, τα παιδιά που μεγαλώνουν μέσα στο ψέμα τείνουν να’ναι δύσπιστα και ν’αμφισβητούν το κάθε τι, ακόμα και ως ενήλικες.
Από την Δρ. Λίζα Βάρβογλη
