Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών ξεκινά από την πρώτη μέρα που έρχονται στον κόσμο.
Ειδικά κατά τον πρώτο χρόνο, ακόμα και αν τα παιδιά μιλούν ελάχιστα, δεν σταματούν να “μαθαίνουν” περισσότερο μέσω των συναισθημάτων και λιγότερο μέσω των λέξεων.
Παρ’όλα αυτά, τον πρώτο και δεύτερο χρόνο, παρόλο που δεν ξέρουν να διαβάζουν ούτε να κάνουν μαθηματικές πράξεις, μαθαίνουν σημαντικά πράγματα που παίζουν μείζωνα ρόλο στην πορεία της ζωής τους. Όλα αυτά τα νέα πράγματα είναι στο χέρι των γονιών να τους τα διδάξουν, αρκεί να ξέρουν ποια είναι αυτά.
Ο παιδοψυχολόγος Andy Smithson παραθέτει τα 4 σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να “ξέρει” ένα παιδί μέχρι να γίνει 2 ετών.
Ότι καλύπτονται οι βασικές του ανάγκες
Όπως κάθε άνθρωπος, τα παιδιά χρειάζονται τροφή, στέγη, άνεση και ασφάλεια. Σε αντίθεση με τους μεγάλους, όμως, δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες αυτές μόνα τους και δεν είναι η ώρα να το κάνουν αυτό. Στα δύο πρώτα χρόνια το παιδί πρέπει:
- να τρώει όταν πεινάει,
- να έχει την αγκαλιά όταν την ζητάει,
- να του αλλάζετε την πάνα όταν χρειάζεται
Το παιδί πρέπει να μάθει πως όταν κλαίει, η ανάγκη του ακούγεται και καλύπτεται. Κι ότι ο γονιός είναι πάντα εκεί έτοιμος ν’ανταποκριθεί.
Ότι μπορεί να εμπιστεύεται εσάς και τον κόσμο γύρω του
Οι γονείς αποτελούν την πρώτη επαφή των παιδιών με τον κόσμο. Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι μπορούν να βασιστούν στους γονείς τους έχουν περισσότερες πιθανότητες ν’αναπτύξουν υγιείς σχέσεις εμπιστοσύνης και μ’άλλους ανθρώπους στο υπόλοιπο της ζωής τους. Η εμπιστοσύνη και η αίσθηση της ασφάλειας αποτελούν θεμέλια για τη σύναψη υγιών σχέσεων. Γι’αυτό καλό είναι να φροντίσουμε να τους προσφέρουμε μία καθημερινότητα με συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο θα τηρείται όσο πιο πιστά γίνεται, καθώς η “ρουτίνα” καλλιεργεί στα παιδιά την αίσθηση της ασφάλειας.
Τι σημαίνει ενσυναίσθηση και αυτοσυγκράτηση
Το θεμέλιο για να μάθουν τα παιδιά να συγκρατούν και να ρυθμίζουν την έκφραση των συναισθημάτων τους, μπαίνει όταν οι γονείς μπορούν να ρυθμίσουν τα δικά τους συναισθηματικά ξεσπάσματα. Τους πρώτους 18 μήνες της ζωής τους, τα παιδιά δεν δύνανται να ελέγξουν τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις τους. Όταν ουρλιάζουν ή γκρινιάζουν με το παραμικρό δεν σημαίνει ότι δεν είναι πειθαρχημένα, αλλά ότι δεν είναι έτοιμα ακόμα να συγκρατήσουν τον εαυτό τους σε νευρολογικό επίπεδο. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου τους έρχεται μέσω των θετικών προτύπων που τους παρέχουν οι γονείς, μέσω της θετικής επαφής και της ανακούφισης των αναγκών τους. Γι’αυτό είναι καλό να έχουμε υπόψη μας ότι οι νευρικές οδοί που θα βοηθήσουν τα παιδιά αργότερα να καθιερώσουν ικανότητες συναισθηματικής αυτοσυγκράτησης, αυτο-ανακούφισης και ενσυναίσθησης δημιουργούνται τους πρώτους 18 μήνες της ζωής τους.
Ότι τo αγαπάτε
Όσο κι αν αυτό ακούγεται αυτονόητο, δεν είναι πάντα. Συχνά οι γονείς αφήνουν το στρες και τις αντιξοότητες της ζωής να εμποδίζουν τη σωστή εκδήλωση και έκφραση της αγάπης τους προς τα μικρά τους. Άλλωστε το μωρό εισπράττει την αγάπη μας μέσα απ’τον τόνο της φωνής μας, το άγγιγμά μας και το βλέμμα μας. Τα μωρά έχουν εξαιρετική ικανότητα να «πιάνουν» κάθε συναίσθημα των γονιών τους, θετικό ή αρνητικό. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να είμαστε θετικοί και εκφραστικοί όταν αλληλεπιδρούμε με το μωρό μας. Κι αυτό ίσως είναι το σημαντικότερο που χρειάζεται να μάθει ένα μωρό στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του. Αυτό εγκαθιστά τα θεμέλια της αντίληψης του εαυτού του, της σχεσιακής και κοινωνικής του ανάπτυξης, ενώ έχει σημαντική επίδραση και στην συνολική ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου του.
Είναι πολύ εύκολο κάποιος γονιός να εστιάσει σε καθημερινά πράγματα όπως:
- «να μάθει να τρώει λαχανικά»,
- «να μάθει ότι δεν μπορεί να γίνεται πάντα το δικό του»,
- «να μάθει να ελέγχει τον θυμό του»
και να “παραβλέψει” τα πιο σημαντικά ζητήματα σαν αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω. Είναι η εξερεύνηση και η πράξη που θα βοηθήσουν το παιδί να ενστερνιστεί τα 4 παραπάνω «μαθήματα», τα οποία, καθώς αυτό μεγαλώνει, θα το βοηθήσουν να βγει στον κόσμο ως ένας ψυχολογικά υγιής ενήλικας.
