Ο καλύτερος μου φίλος που συναντώ, όταν μπαίνω στο σπίτι μετά το σχολείο είναι ο φούρνος μικροκυμάτων». «Τους γονείς μου τους αισθάνομαι να με παρακολουθούν, όπως οι κάμερες του fame story». «Νιώθω ένα συνεχή θυμό μέσα μου, γιατί όταν πηγαίνω στο δωμάτιο που βλέπει ο μπαμπάς τηλεόραση με διώχνει, επειδή τον ενοχλώ, γιατί όταν πηγαίνω στην κουζίνα η μαμά με διώχνει ως ανεπιθύμητο, η γιαγιά με διώχνει κι αυτή, γιατί της προκαλώ πονοκέφαλο και εγώ είμαι μόνος μέσα σε τόσους ανθρώπους». «Όταν μάλωσαν οι γονείς για ακόμη μια φορά, ένιωσα ότι αιτία ήμουν εγώ για τον καυγά τους. Όταν χώρισαν και για πολλά χρόνια μετά, πίστευα ότι η αιτία ήμουν εγώ». Μερικές κουβέντες από παιδιά μόλις 11 χρονών. Των παιδιών της τάξης μου. Παιδιά που, παρά την επάρκεια αγαθών, παρουσιάζουν σαφή σημεία ανασφάλειας, φόβου, απογοήτευσης, θυμού. Παιδιά της σύγχρονης οικογένειας. Τα δικά μας παιδιά…
Αναρωτήθηκα, όχι τι κόσμο θα αφήσουμε στα παιδιά μας, αλλά σε τι είδους παιδιά θα αφήσουμε αυτόν τον κόσμο. Και αυτό γιατί τα παιδιά μας, η νέα γενιά αυτού του τόπου, ζώντας σ’ ένα κόσμο χωρίς ψυχή, αισθάνονται παγιδευμένα σε «γραμμές», σε «κουτάκια». Οι νέοι μας σήμερα φαίνονται αγχωμένοι, κουρασμένοι, πρόωρα γερασμένοι.
Η συμβολική σύγκρουση με την κοινωνία των μεγάλων, η ανάγκη ένταξης σε «ομάδα», η οποία τα αποδέχεται όπως είναι αυτά και όχι όπως θα’ θελε αυτή να είναι, η υιοθέτηση της βίας ως παιχνιδιού αντρικού ή ως εκδήλωση εξουσίας, η φυγή και ο κίνδυνος, το παράξενο ντύσιμο, η ιδιόρρυθμη διάλεκτος, η πρόκληση ή καταστροφή των συμβόλων του καταναλωτισμού, η μίμηση αντί-ηρώων, αποδεικνύουν ότι τα παιδιά νιώθουν πιεσμένα, φυλακισμένα, απομονωμένα, ξένα στην κοινωνία των μεγάλων.
Μιας κοινωνίας που βασικό της κύτταρο είναι η οικογένεια. Για να συνεχίσει να ζει η πρώτη και γενικότερα για να εξασφαλιστεί η επιβίωση ενός έθνους, απαραίτητη είναι η προστασία της δεύτερης. Για να μπορέσουν να αποκρυσταλλωθούν πολλά από τα νέα κοινωνικά στοιχεία, θα πρέπει να αποκτήσουν πρώτα την εγκυρότητα του οικογενειακού βιώματος.
Το βέβαιο είναι πάντως πως όλα έχουν αλλάξει για την οικογένεια. Οι παραδοσιακοί ρόλοι αναθεωρούνται, οι ευθύνες μοιράζονται και όλα τα μέλη της χρειάζεται να επιφορτιστούν με καθήκοντα, ώστε το σύστημα της οικογένειας να συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά. Ο θεσμός της οικογένειας βρίσκεται σε μια μεταβατική κατάσταση και όπως κάθε μεταβατική κατάσταση, παρουσιάζει ορισμένες υπερβολές, μέχρι να σταθεροποιηθεί σε καινούριες ισορροπίες.
Έχετε αναρωτηθεί, αλήθεια ποτέ, σε μια εποχή που όλα μετριούνται με το χρήμα, γιατί η οικογένεια παραμένει πάντα επίκαιρη; Γιατί παραμένει θεσμός μακράς διαρκείας, παρ’ όλο που παρουσιάζει εμφανή σημεία εξάντλησης, κόπωσης και ανεπάρκειας;
Η απάντηση είναι ότι, το σπιτικό, η οικογένεια, μέσα στη ψυχή μας παραμένει το αιώνιο καταφύγιο σ’ έναν άκαρδο κόσμο.
Στη σημερινή παιδοκεντρική οικογένεια, το παιδί είναι μεν το επίκεντρο όλων, αλλά ταυτόχρονα και ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο ζευγάρι. Στοργή και προσοχή στο παιδί, αλλά αυτό που περιμένουν οι γονείς από το παιδί ως αντάλλαγμα, χωρίς να το καταλαβαίνουν, είναι η συμβολή του παιδιού στη διατήρηση της οικογενειακής συνοχής, ακόμη και της κοινωνικής προβολής όλης της οικογένειας.
Στη σύγχρονη οικογένεια δεν υπάρχει λοιπόν θέση για «αφέντες». Οι γονείς δεν είναι οι πλάστες του παιδιού, αλλά είναι οι φύλακές του. Είναι δεμένοι με το παιδί με αόρατα κι ωστόσο ακατάλυτα δεσμά.
Το παιδί, που βρίσκεται στην ανάπτυξη, έχει ανάγκη να «απλώνεται» χωρίς να το εμποδίζει ο ενήλικας γονιός. Για να γίνει το παιδί ελεύθερος, σκεπτόμενος, υγιής ψυχικά ενήλικας, οι γονείς, ίσως θα έπρεπε να αλλάξουν, να κάνουν ένα σημαντικό βήμα. Να ψάξουν μέσα τους, και να εντοπίσουν αυτό που τους εμποδίζει να κατανοήσουν το παιδί , για να μπορέσουν έτσι να του προσφέρουν έναν κόσμο στα μέτρα του και όχι στα μέτρα των ενηλίκων. Ο κόσμος των ενηλίκων δεν προσφέρεται στο παιδί σαν ζωτικός χώρος. Μοιάζει αυτός περισσότερο ένα συνονθύλευμα από εμπόδια, που το μαθαίνουν απλώς πώς να αμύνεται.
Το παιδί, που στην εποχή μας ούτε κοιμάται για να βλέπει όνειρα, ούτε εκστασιάζεται για να έχει παραισθήσεις, αλλά αντίθετα αγωνιά και αγωνίζεται για να βρει το δικό του στίγμα στην κοινωνία των ενηλίκων, της οποίας είναι μέλος, αλλά και η οποία ταυτόχρονα το αντιμετωπίζει ως ξένο, αντιστέκεται μη θέλοντας να δώσει στο μέλλον τις διαστάσεις του παρόντος.
Αν επιχειρήσει τελικά ν’ αντισταθεί το παιδί, ο γονιός έχει το δικαίωμα να το κρίνει, να το κατακρίνει και να το προσβάλλει και οι διαμαρτυρίες του παιδιού να λογίζονται σαν απειθαρχία, σαν επικίνδυνο και απαράδεχτο φέρσιμο και καταφέρνει να εγκλωβίσει και να παγιδεύσει το μέλλον του μέσα σε ψευδοσυνταγές για το «καλό» του. Το παιδί δεν χρειάζεται αποθάρρυνση, απόρριψη, αλλά κατανόηση, συζήτηση με τους γονείς του, σταθερότητα, σιγουριά και ισότιμη συνεργασία.
Σκεφτείτε ότι ακόμη και το παιχνίδι που είναι η μοναδική ελευθερία που έχει παραχωρήσει ο ενήλικας γονιός στον άνθρωπο της παιδικής ηλικίας, θέλει σήμερα να το ελέγχει αυτός, θέτοντας όρια και βάζοντας κανόνες. Ελάχιστοι γονείς σκέφτονται σήμερα ότι το παιδί μέσα στο παιχνίδι ζωντανεύει, όπως ζωντανεύει η φωτιά κάτω από τις στάχτες με ένα απλό φύσημα και ότι μέσα από το παιχνίδι και τους ρόλους που αποκτά σ’ αυτό, το παιδί απελευθερώνεται, μαθαίνει, κοινωνικοποιείται. Φαίνεται πως ενοχλεί τους γονείς σήμερα ότι το παιδί μέσα από το παιχνίδι γίνεται ριζοσπάστης, ελεύθερο, ανθρώπινο και υπεύθυνο, μακριά από τις δικές τους, μεγαλίστικες αντιλήψεις.
Το οξυγόνο ζωής που επιζητά το παιδί μέσα στην οικογένεια, ολοένα λιγοστεύει.
Διάβασε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδα
