Πώς υπονομεύουμε άθελά μας την αυτοπεποίθηση και την αυταξία των παιδιών μας
1. Λέγοντας στα παιδιά μας ότι είναι κακά
Τα παιδιά που πιστεύουν ότι ειναι κακά, όταν στην πραγματικότητα απλώς φέρθηκαν άσχημα, αρχίζουν να εξαρτούν την αίσθηση της αξίας τους σαν άτομα από τέτοιες κρίσεις. Ένα παιδί που χύνει το γάλα στο τραπέζι και ακούει να του λένε “Είσαι κακό παιδί – όλο ζημιές κάνεις” σύντομα θα εσωτερικεύσει την πρόταση: “Όταν είμαι αδέξιος, είμαι κακός”.
2. Λέγοντας στα παιδιά μας ότι είναι καλά μόνο όταν φέρονται σωστά
Όταν ένα παιδί ακούει συνεχώς ενισχύσεις τύπου “Είσαι καλό παιδί – η μαμά σε αγαπάει πολύ όταν τακτοποιείς τα ρούχα σου”, σύντομα θα εσωτερικεύσει την πρόταση: “Είμαι καλός μόνο όταν ευχαριστώ τη μαμά και τον μπαμπά”.
3. Παρατηρώντας συχνά τα παιδιά για τα λάθη που κάνουν
Όταν ένα παιδί βλέπει ότι του μιλούν ή το προσέχουν μόνο όταν κάνει κάτι στραβό, πολύ σύντομα θα αρχίσει να αμφιβάλλει για τον εαυτό του και να νομίζει ότι το αντιπαθούν. Στο σχολείο οι δάσκαλοι που έχουν την μανία να επισημαίνουν συνεχώς τα λάθη των παιδιών πολύ σύντομα δημιουργούν μια ατμόσφαιρα καχυποψίας και αντιπαλότητας απέναντι στο σχολείο. Τα παιδιά που φοιτούν σε τέτοιου είδους σχολεία πολύ σύντομα καταλήγουν να βλέπουν τους δασκάλους και τους διευθυντές σαν εχθρούς.
4. Δίνοντας στα παιδιά μειωτικά παρατσούκλια
Όταν δίνουμε σε ένα να παιδί χαρακτηρισμούς όπως χαλβάς, σκράπας κ.λ.π δηλαδή ονόματα που δεν βοηθούν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής του, δημιουργούμε μια μειωμένη αίσθηση αυταξίας. Τα ονόματα αυτά του θυμίζουν καθημερινά πόσο αδέξιο είναι ή πόσο άσχημο ή ανάξιο, κι ενώ για εσάς μπορεί να είναι χαϊδευτικά και χωρίς σημασία, γι’ αυτά λειτουργούν σαν ενισχυτές των ελαττωμάτων του παιδιού.
5. Αντιμετωπίζοντας τα σαν “μαθητευόμενους” που δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί σαν ανθρώπινα πλάσματα
“Όταν μεγαλώσεις θα καταλάβεις γιατί σου “μπαίνω συνεχώς”, “κάποια μέρα θα καταλάβεις αυτό που σου λέω”, “είσαι πολύ μικρός για να καταλάβεις το γιατί”. Αυτό το μήνυμα δίνει στο παιδί την εντύπωση ότι δεν είναι ολοκληρωμένο, ότι είναι ατελές και επομένως θα πρέπει να βλέπει τον εαυτό του σαν μερικώς αναπτυγμένο άτομο.
6. Αποφεύγοντας να τους αναθέσουμε ευθύνες
Όταν στέλνουμε μηνύματα στο παιδί που του δείχνουν ότι δεν το πιστεύουμε ικανό να κάνει σωστά ορισμένα πράγματα, ή ότι δεν πρέπει να δοκιμάσει, γιατί πιστεύουμε ότι τα πράγματα αυτά είναι πολύ δύσκολα, προετοιμάζουμε το έδαφος για να αναπτύξει πολλές αμφιβολίες για την ικανότητά του. Μην αγνοείτε την παρακλητική δήλωση του μικρού παιδιού: “Μπορώ να το κάνω μόνος μου μπαμπά”. Καθώς φωλιάζει μέσα του η αμφιβολία για την ικανότητά του, το παιδί αρχίζει να θεωρεί τον εαυτό του ανάξιο για σημαντικά έργα.
7. Μιλώντας για λογαριασμό των παιδιών σας, αντί να το αφήσετε να εκφραστεί ανάλογα με την ηλικία του
Όταν μιλάτε για λογαριασμό των παιδιών σας σαν να ήταν ανίκανα να εκφραστούν από μόνα τους, συμβάλλετε στη μείωση της αυτοπεποίθησής τους και στη δημιουργία αμφιβολιών γύρω από τον εαυτό τους. Επιπλέον, τα διδάσκετε να στηρίζονται στους άλλους, προκειμένου να εκφραστούν. Όταν μιλάτε αντί γι’ αυτά, τους στέλνετε το μήνυμα “μπορώ να τα πω καλύτερα από σένα”.
8. Μιλώντας για τα παιδιά σας μπροστά τους σαν να μην βρίσκονται εκεί
Η συμπεριφορά αυτή διδάσκει τα παιδιά να θεωρούν τον εαυτό τους ασήμαντο. “Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με τον Μάριο – κάθε μέρα γίνεται και χειρότερος”, ή “η Ελένη δεν προσέχει καθόλου στο σχολείο, όχι πως είναι καλύτερη στο σπίτι”. Στο μεταξύ, τα παιδιά αυτά δέχονται μηνύματα από τους γονείς τους που διατυπώνονται εσωτερικά σαν “Για κοίτα, κάνουν σαν να μην είναι εδώ, και σίγουρα δεν μετράω, αφού μιλάνε έτσι για μένα στους άλλους”.
9. Δίνοντας στο παιδί σας ένα παράδειγμα μειωμένης αυταξίας και αυτοπεποίθησης
Όσο περισσότερο παραπονιέστε μπροστά στα παιδιά σας για τις ατυχίες σας στη ζωή, τόσο περισσότερο δίνετε το παράδειγμα ενός ανθρώπου με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τα παιδιά σας ενσωματώνουν το παράδειγμα που τους δίνετε. Όταν γκρινιάζετε συνεχώς μπροστά στα μικρά παιδιά, τα διδάσκετε να γίνουν γκρινιάρηδες.
10. Όταν κρατάτε απόσταση από τα παιδιά σας αποφεύγοντας να τα αγγίξετε, να τα φιλήσετε, να τα αγκαλιάσετε
Όταν κρατάτε τα παιδιά σε σωματική απόσταση, τα διδάσκετε να αμφιβάλλουν για την ικανότητά τους να αγαπηθούν. Τα παιδιά που δεν αγκαλιάζονται και δεν χαιδεύονται συχνά, αρχίζουν να εσωτερικεύουν την εντύπωση ότι δεν αξίζουν να τα αγαπούν και να τα αγκαλιάζουν οι άλλοι. Σύντομα αρχίζουν να πιστεύουν ότι δεν είναι ελκυστικά και καταλήγουν να αμφιβάλλουν για το αν είναι αξιαγάπητα.
Επιμέλεια Έλενα Θάνου
