Υπάρχουν άπειρα παιδικά βιβλία της κλασικής λογοτεχνίας, αληθινά αριστουργήματα. Όμως ποιο βιβλίο θα αγγίξει την ψυχή σου είναι καθαρά προσωπική υπόθεση.
Τα Σαββατοκύριακα της παιδικής μου ηλικίας είχα πάντα ένα βιβλίο να διαβάσω. Μου το έπαιρνε συνήθως η μητέρα μου ή το διαλέγαμε μαζί. Διάβασα τα περισσότερα κλασικά βιβλία που έχουμε ξεφυλλίσει όλοι. Έχω γράψει παλαιότερα για 10 βιβλία που λάτρεψα. Ακολουθούν 8 ακόμα που αγάπησα και δεν είναι τυχαίο ότι ανήκουν στα πιο αγαπημένα βιβλία όλων των εποχών.
Αυτά τα βιβλία θα ήθελα πολύ να τα διαβάσει και το παιδί μου. Γιατί τα μηνύματά τους αντέχουν μέσα στο χρόνο και δικαίως. Η αγάπη, η αλληλεγγύη, η ανάγκη για ειρήνη και η ευημερία, η προσπάθεια για έναν καλύτερο κόσμο είναι πανανθρώπινες αξίες και ίσως ο λόγος που υπάρχουμε σε αυτή τη γη. Σας παρουσιάζω τα 8 αγαπημένα μου, που τα έχω πάντα στη βιβλιοθήκη μου. Ρίξτε μια ματιά και με την ευκαιρία, σκεφτείτε ποια είναι αυτά που λατρέψατε εσείς:
1. Οι τρεις σωματοφύλακες (1844), Αλέξανδρος Δουμάς (1802 – 1870)
Το πιο πολυδιαβασμένο έργο του συγγραφέα. Ανήκει στην κατηγορία των ιστορικών μυθιστορημάτων, απ’την άποψη ότι το περιεχόμενό του είναι παρμένο απ’την ιστορία, μολονότι ελάχιστες είναι πραγματικά οι ιστορικές σκηνές του. Όπως συνήθως, ο Δουμάς παίρνει αφορμές από πραγματικά γεγονότα για να στήσει πάνω σ’αυτά ολόκληρο μυθιστορηματικό οικοδόμημα, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική ιστορία. Πρωτοεκδόθηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Le Siècle απ’το Μάιο ως και τον Ιούλιο του 1844. Ο Δουμάς ισχυρίστηκε ότι ήταν βασισμένο σε χειρόγραφα, που ανακάλυψε στην εθνική βιβλιοθήκη (Bibliothèque Nationale). Αργότερα αποδείχθηκε ότι είχε βασιστεί στο βιβλίο “Τα Απομνημονεύματα του κυρίου Ντ’ Αρτανιάν”, υπολοχαγού των σωματοφυλάκων του βασιλιά, του Γκατιέν ντε Κουρτιλ ντε Σάντρας (Κολωνία 1770). Το βιβλίο είχε γίνει αντικείμενο δανεισμού απ’τη βιβλιοθήκη της Μασσαλίας και δεν επιστράφηκε ποτέ, αφού ο Δουμάς το πήρε μαζί του στο Παρίσι. Η κάρτα δανεισμού σώζεται έως σήμερα.
2. Τζέιν Έιρ (1847), Σάρλοτ Μπροντέ (1816-1855)
Η εξάχρονη Τζέιν Έιρ χάνει τους γονείς της. Ο αδελφός της μητέρας της την παίρνει σπίτι του. Πεθαίνοντας, την εμπιστεύεται στη γυναίκα του, να την αναθρέψει με τα δικά της παιδιά. Εκείνη, όμως, την στέλνει εσωτερική σε ένα θρησκευτικό ορφανοτροφείο, το Ίδρυμα Λόγουντ. Αποφοιτώντας, εννιά χρόνια μετά, προσλαμβάνεται ως γκουβερνάντα και δασκάλα της Αντέλ, θετή κόρη του Έντουαρντ Ρότσεστερ, που ζουν στο Θόρνφιλντ Χολ.
Μέσα απ’τη ζωή και τη δουλειά της, διεκδικεί και κερδίζει αξιοπρέπεια, σεβασμό και αυτοσεβασμό, πράγματα πρωτάκουστα για τις περισσότερες γυναίκες της βικτωριανής κοινωνίας.
Η διάσημη Αγγλίδα συγγραφέας, έδωσε όλη της την τέχνη και κατόρθωσε να δείξει πως η αξιοπρέπεια, η δύναμη του χαρακτήρα, η πίστη σ’ένα ιδανικό, μπορούν να κατανικήσουν κάθε δυσκολία και να υπερπηδήσουν κάθε εμπόδιο. Ένα πορτρέτο της εποχής που μεταφέρθηκε δεκαεννέα φορές στον κινηματογράφο, επτά στην τηλεόραση, διασκευάστηκε σε όπερα, μιούζικαλ και μπαλέτο και παραμένει ένα απ’τα πιο δημοφιλή μυθιστορήματα όλων των εποχών.
3. Μικρές Κυρίες (1869), Λουίζα Μέι Άλκοτ (1832-1888)
Εμπνευσμένη απ’τα ίδια τα παιδικά της χρόνια, η Λουίζα Μέι Άλκοτ μας χαρίζει ένα χαριτωμένο βιβλίο γεμάτο ζωντανές εικόνες και συναρπαστικές περιπέτειες που αγγίζουν τις καρδιές μικρών και μεγάλων.
Σ’ένα απ’τα πιο γνωστά έργα της, μας μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα ξεχωριστή, στην οποία επικρατούσαν οι στενοί οικογενειακοί δεσμοί και το ενδιαφέρον για το γενικότερο συμφέρον.
Το διαχρονικό αυτό μυθιστόρημα έχει αγαπηθεί από γενιές νεαρών αναγνωστών.
Εξακολουθεί να συναρπάζει χάρη στην ξεχωριστή ατμόσφαιρα της οικογενειακής θαλπωρής που αποπνέει. Tα θετικά και διαχρονικά μηνύματα που το διαπνέουν που αγγίζουν τις καρδιές όλων. Ένα γοητευτικό χρονικό της αμερικάνικης ζωής, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Οι τέσσερις αδελφές Μορτς, η Μεγκ, η Τζο, η Μπετ και η Έμι, μεγαλώνουν στη Νέα Αγγλία την εποχή του Αμερικανικού Εμφύλιου πολέμου.
4. Οι Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ (1876), Μαρκ Τουέιν (1835 – 1910)
“Οι περισσότερες από τις περιπέτειες αυτού του χρονικού, συνέβηκαν πραγματικά. Μια-δυο ήταν από προσωπική μου πείρα, τις άλλες τις έζησαν διάφοροι συμμαθητές μου του σχολείου. Ένα γνωστό μου αγόρι, μου χρησίμευσε για να περιγράψω τον Χοκ Φιν. Τον Τομ Σόγιερ τον δημιούργησα αναπλάθοντας τρία αγόρια που ήξερα. Έκανα, δηλαδή, αυτό που οι αρχιτέκτονες ονομάζουν “συνθετική εργασία”.
Οι δεισιδαιμονίες που αφθονούν ήταν πολύ συνηθισμένες στα παιδιά και στους σκλάβους των δυτικών πολιτειών της Αμερικής, εκείνη την εποχή. Γι’ αυτό δεν πρέπει να σας ξαφνιάσουν.
Γράφοντας αυτό το βιβλίο, είχα σαν κύριο σκοπό να ψυχαγωγήσω τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια. Μα ελπίζω να το βρουν το ίδιο διασκεδαστικό κι οι μεγάλοι, αφού θα τους θυμίσει πώς σκέφτονταν, πώς φέρονταν. Σε τι απίθανες καταστάσεις τύχαινε να μπλεχτούν, καμιά φορά, με την παιδική ανεμελιά τους…”
Κυκλοφόρησαν το 1876 από την American Publishing Co στο Σικάγο, με εικόνες του Τρου Γουίλιαμς.
5. Μόγλης, το βιβλίο της ζούγκλας (1895), Ράντγιαρντ Κίπλινγκ (1865 – 1936)
Ο Μόγλης μεγαλώνει μέσα σε μια αγέλη λύκων. Για να επιβιώσει μαθαίνει τους νόμους και τις συνήθειες της μυστηριώδους κι ανεξιχνίαστης ζούγκλας. Οι περιπέτειες/ιστορίες του μας βοηθούν να μεταφερθούμε στον παράδεισο των παιδικών μας χρόνων. Εκεί, όπου τα πάντα είναι άμεσα κι αληθινά, χωρίς ψευτιές κι υποκρισία. Στην κοινωνία των ζώων ο νόμος είναι σκληρός, αλλά αληθινός. Επικρατεί η φύση, κι ό,τι γίνεται, γίνεται μόνο για την επιβίωση. Αντίθετα απ’τους ανθρώπους, που είναι ύπουλοι, εκδικητικοί, πονηροί και δειλοί, τα ζώα δείχνουν γενναιότητα, συντροφικότητα, ευγένεια. Η δίψα για πλούτη κι εκδίκηση που έχουν οι άνθρωποι, απουσιάζει απ’τα ζώα, είναι εντελώς άγνωστες έννοιες. Γι’ αυτό κι ο Μόγλης ήταν μισητός στους ανθρώπους.
Το βιβλίο της ζούγκλας είναι κατάλληλο όχι μόνο για παιδιά, αλλά και για μεγάλους. Δεν είναι τυχαίο που ο Φρόιντ το θεωρούσε ένα από τα σημαντικότερα και διδακτικότερα βιβλία όλων των εποχών!
6. Ασπροδόντης (1906), Τζακ Λόντον (1876-1916)
Ασπροδόντης: κατά τρία τέταρτα λύκος και κατά ένα σκύλος. Στον παγωμένο κι αμείλικτο αρκτικό κόσμο της χρυσοθηρίας, θα χρειαστεί από κουτάβι να μάθει τον αγώνα της επιβίωσης στα βουνά. Εκεί, όπου παραμονεύει κάθε στιγμή ο χιονισμένος θάνατος. Ή σκοτώνει ή σκοτώνεται· αυτός είναι ο κανόνας της άγριας φύσης. Υπό εκβιαστικές συνθήκες, περνάει απ’τα χέρια του Ινδιάνου αφεντικού του στην κατοχή ενός κερδοσκόπου λευκού. Ο τελευταίος τον μετατρέπει σε αιμοσταγή δολοφόνο των οργανωμένων κυνομαχιών. Ώσπου, η μοίρα του Ασπροδόντη, διασταυρώνεται μ’αυτή του Γουίνστον Σμιθ. Έναν νεαρό που ψάχνει την τύχη του για χρυσάφι στα χνάρια του νεκρού πατέρα του. Η σχέση ανάμεσα στους δύο, θα εξελιχθεί σε μια δυνατή και συγκινητική φιλία.
Η δύναμη της περιγραφής κι η περίτεχνη πλοκή κάνουν το μυθιστόρημα αυτό μια συναρπαστική περιπέτεια. Δικαιώνοντας τη φήμη του Τζακ Λόντον σαν έναν απ’τους δημοφιλέστερους πεζογράφους.
7. Τα Ψηλά Βουνά (1918), Ζαχαρίας Παπαντωνίου (1877 – 1940)
“Το αναγνωστικό αυτό διαφέρει από κάθε άλλο που μπήκε ως τώρα στο δημοτικό σχολείο, όσο η αυγή απ’τη νύχτα”. Μ’αυτά τα λόγια υποδεχόταν το εν λόγω βιβλίο, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, στη “Διάπλαση των Παίδων” το 1919.
Εκδόθηκαν για πρώτη φορά ως αναγνωστικό της Γ’ Δημοτικού στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης απ’την επαναστατική κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Μια μεταρρύθμιση (1917-1920) που πρωτοκαθιέρωνε την χρήση της δημοτικής στο Δημοτικό. Έτσι, αποτελεί το πρώτο σχολικό αναγνωστικό στη δημοτική γλώσσα. Το βιβλίο, όμως, κάηκε δημοσίως απ’τις κυβερνήσεις μετά το 1920.
Γραφή, απόλυτα θελκτική κι απροσποίητη, δίχως ίχνος ακαμψίας και διδακτισμού που δεν καταπίνεται. Ολοζώντανες περιγραφές και λεπτό χιούμορ. Απλή αφήγηση και ζωντανή γλώσσα χωρίς δασκαλίστικο ύφος.
Αποτελεί θρύλο στο χώρο του εκπαιδευτικού βιβλίου. Καινοτόμο και προοδευτικό εγχειρίδιο για την εποχή του. Διαχρονικό υπόδειγμα επιτυχημένου σχολικού βιβλίου. Μοναδικό κλασικό ανάγνωσμα για τα παιδαγωγικά δεδομένα. Ένα απ’τα καλύτερα, πολυδιαβασμένα κι αξεπέραστα έργα της ελληνικής λογοτεχνίας.
8. Ένα Δέντρο Μεγαλώνει Στο Μπρούκλιν (1943), Μπέτι Σμιθ (1896 – 1972)
Σε μια φτωχογειτονιά του Μπρούκλιν φυτρώνει ένα δέντρο που βάζει τα δυνατά του να κερδίσει λίγο ουρανό. Πολλοί το λένε δέντρο τ’ουρανού. Μεγαλώνει οπουδήποτε και να πέσουν οι σπόροι του. Ακόμα και στο τσιμέντο. Καταφέρνει και ζει χωρίς ήλιο, χωρίς νερό, θα’λεγε κανείς, ίσως και χωρίς χώμα. Το μόνο δέντρο που φυτρώνει. Μεγαλώνει πλούσιο κι ευγενικό μόνο στις απόκληρες γειτονιές. Σε κανένα άλλο μέρος. Έτσι είναι πλασμένο: ν’αγαπάει τους φτωχούς. Αλλά οι άνθρωποι δύσκολα μπορούν να το ξεχωρίσουν μέσα σε τόσα πολλά δέντρα.
Μοιάζει με την εντεκάχρονη Φράνσι, που μεγαλώνει μαζί με την οικογένειά της στο Μπρούκλιν. Προσπαθεί κι αυτή να χαρεί την κάθε μέρα, αντιμετωπίζοντας όλα τα προβλήματα.
H μητέρα της ξενοδουλεύει. Ο πατέρας της άνεργος. Ο Νίλι, ο μικρός της αδελφός, προσπαθεί να εκπληρώσει τα όνειρα που κάνει γι’αυτόν η μητέρα του. Να σπουδάσει και να γίνει κάποια μέρα γιατρός.
