Σχέση μητέρας – κόρης: φροντίζοντας μια ανικανοποίητη μητέρα
Ο τίτλος μοιάζει παράδοξος, καθώς αυτό που έχουμε όλοι στο μυαλό μας είναι η μητέρα να φροντίζει ένα παιδί κι όχι το παιδί μια μητέρα.
Πολλές γυναίκες και νέες κοπέλες φτάνουν στο γραφείο μου με μια αγωνία εκπλήρωσης προσδοκιών. Μια απροσδιόριστη αίσθηση. Μια αίσθηση μόνιμης υποχρέωσης να προσφέρουν.
Το σπίτι τους ήταν πάντα τακτοποιημένο και καθαρό, ρούχα πλυμένα και σιδερωμένα, φαγητό στο τραπέζι. «Έχω κάνει τόσα για σένα. Δεν σας έλειψε τίποτα».
Αυτή η φροντίδα εμπερικλείει ενοχοποίηση και στέρηση. Υπάρχει καθήκον, αλλά δεν υπάρχει χαρά. Δεν υπάρχει μοίρασμα. Υπάρχει σπίτι, αλλά όχι σπιτικό. Υπάρχει τάξη και καθαριότητα, αλλά όχι σχέση.
«Θέλω την αγκαλιά σου, όχι σιδερωμένα ρούχα…»
«Θέλω να παίξεις μαζί μου, όχι να μου μαγειρέψεις…»
«Θέλω ένα βλέμμα τρυφερότητας, δεν με νοιάζει τι θα φάω…»
…
«Είναι δυνατόν να νοιώθω τόσο δυσάρεστα συναισθήματα για εκείνη; Για εκείνη που κάνει τόσα για μένα;»
«Την απογοητεύω. Δεν είμαι αυτό που θα ήθελε εκείνη από εμένα. Δεν είμαι αρκετή να την ικανοποιήσω…»
Έχουν νοιώσει απόρριψη. Έχουν ένα τεράστιο κενό. Άλλες φορές καλύπτεται με φαγητό, άλλες φορές βιώνοντας πόνο και έχοντας αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές… Άλλες φορές με ψυχαναγκασμούς. Κάποιες φορές το κενό μετατρέπεται σε παραίτηση από τον έρωτα και τη ζωή, σε μια ατέρμονη προσπάθεια να προσθέσουν και να χωρέσουν δραστηριότητες στο πρόγραμμα τους, χωρίς όμως να καταφέρουν να το κάνουν βίωμα. Παραμένει μια δραστηριότητα, χωρίς να γίνεται κομμάτι του εαυτού τους.
Δεν έχουν νοιώσει ποτέ σημαντικές. Πάντα κάποιος άλλος κέρδιζε το καμάρι, το βλέμμα τρυφερότητας, την προσοχή, το μπράβο της μητέρας τους. Σύγκριση, απόρριψη, απογοήτευση, ματαίωση.
«Νοιώθω ότι ζητιανεύω την αγάπη της…», «Ακόμη και σήμερα προσπαθώ να την ικανοποίησω…». «Αλλά πάντα μετρούσαν αυτά που δεν έκανα… Τα καλά θα περνούσαν έτσι».
Νοιώθει λίγη, συναισθηματικά στερημένη. Νοιώθει ότι δεν την υπολογίζουν «Αλλά αξίζει και να με υπολογίζουν;», αναρωτιέται…
Δίνει παραπάνω. Πολλά παραπάνω. Προσφέρει από την εαυτό της. Στερεί από τον εαυτό της προσφέροντας στους άλλους. Ώσπου θα ζητήσει απαιτητικά… Ώσπου θα ζητήσει με πίκρα και παράπονο… Ώσπου θα ζητήσει να της χαριστούν…
Αλλά δεν μπορεί να έχει αυτό που ζητά. Γιατί βουλιάζει… Γιατί νοιώθει ενοχές που ζητά… Γιατί δεν ξέρει να ζητά… Γιατί ζητά σαν μικρό κοριτσάκι… Γιατί ζητά σαν κουρασμένη ηλικιωμένη γυναίκα… Γιατί απαιτεί ικανοποίηση της πείνας της σαν βρέφος. Επιτακτικά… Το πιθανό «Όχι» θα πληγώσει όλη της ύπαρξη. Το πιθανό «Ναι» δεν θα είναι αρκετό για να την καλύψει, γιατί πάντα σημαντικό θα είναι αυτό που δεν θα παίρνει ή το επόμενο που θα ήθελε να ζητήσει.
Ο ρόλος του πατέρα – συζύγου στο σπίτι
Πολλές φορές αυτές οι γυναίκες έχουν μια τρυφερή σχέση με τον πατέρα τους. Περισσότερο απ’ ότι αντιστοιχεί. Έχουν ανάγκη το καμάρι τους. Έχουν ανάγκη να τους φροντίσουν καθώς τους νοιώθουν (ή είναι) ότι είναι κι εκείνοι τα θύματα αυτής της γυναίκας.
Οι ίδιοι έχουν το ρόλο του αδύναμου. Μια περιθωριακή φιγούρα που αναγκάζεται να ανεχτεί τη γυναίκα του, η οποία τον χρησιμοποιεί, τον ορίζει, τον καθοδηγεί. Ο καημένος που υποτάσσεται στη μαμά.
Τι γυναίκα θα γίνει αυτό το κορίτσι; Πώς θα αναπτύξει τη θηλυκότητά της;
Δεν ξέρει να είναι γυναίκα. Η γυναικεία φιγούρα, όπως την έζησε, ήταν κακοποιητική και παραβιαστική. Δεν επιτρέπει θηλυκότητα στον εαυτή της. Η θηλυκότητα της ενοχοποιήθηκε, όταν αναζητούσε το καμάρι και την κοντινότητα του πατέρα της.
Αμφισβητεί αυτό που νοιώθει. Δεν μπορεί να νοιώσει εγκυρότητα. Πάντα έπρεπε να ακυρώνει το συναίσθημά της «Είναι δυνατόν να νοιώθω τόσο δυσάρεστα συναισθήματα για εκείνη; Για εκείνη που κάνει τόσα για μένα;».
Δεν μπορεί να εμπιστευτεί τον εαυτό της. «Την απογοητεύω. Δεν είμαι αυτό που θα ήθελε εκείνη από εμένα. Δεν είμαι αρκετή να την ικανοποιήσω».
Θα αντέξει να μην δημιουργεί ανάγκες γύρω της, που θα τις ικανοποιούσε για να νοιώσει σημαντική;
Θα αντέξει να φροντίσει, χωρίς να ενοχοποιεί;
Θα αντέξει να φροντίσει, χωρίς να θυμώνει;
Θα αντέξει να φροντισθεί, χωρίς να ενοχοποιείται;
Θα αντέξει να μην φροντισθεί, χωρίς να απογοητευθεί;
Έχει να ανακαλύψει τον εαυτό της.
Έχει να αναδείξει τη θηλυκότητά της, απενοχοποιώντας τη.
Έχει να απαλλαγεί από βάρη.
Έχει να μάθει να φροντίζει με τρυφερό βλέμμα και να φροντίζεται πέρα από την άμεση κάλυψη αναγκών…
Γράφει η Τριανταφυλλιά Χαρίλα – ψυχολόγος / kespy.gr
