Το ελεύθερο παιδί της γειτονιάς κινδύνευε λιγότερο από το υπερποστατευμένο

Τα όρια του σπιτιού και του δρόμου δεν ήταν, τόσο σαφώς, καθορισμένα τότε. Τα παιδιά μπαινόβγαιναν στα σπίτια τόσο τα δικά τους όσο και των άλλων φίλων τους για να πάρουν ή να αφήσουν κάτι. Να πάρουν έναν φίλο τους. Ή απλά να πιουν μία πορτοκαλάδα που μία μαμά έφτιαχνε (συνήθως όχι μόνο για το δικό της παιδί).

Θυμάμαι, κάθε Καλοκαίρι ως παιδί, είχα από ένα σπασμένο χέρι, πόδι, δάχτυλο απ’τις περιπέτειες.

Τέτοια εποχή έσπαγαν οι μύτες μας απ’τις ευωδιές των κήπων. Μεθούσαμε με την Άνοιξη, καταλαβαίναμε τις εποχές.

Κυνηγητό, “μήλα”, εξερευνήσεις σε εγκατελειμμένα σπίτια, κρυφτό, σχοινάκι, λάστιχο, αναγνώσεις απαγορευμένων βιβλίων, ποδήλατα, πατίνια, σκανδαλιές. Όλοι ερχόμασταν μέσα απ’το ομαδικό παιχνίδι σ’επαφή με τα όρια μας. Τα σωματικά, αλλά και σε σχέση με τους άλλους. Το σώμα δυνάμωνε, αφού όλη την ώρα κινούμασταν. Νέες δεξιότητες μαθαίναμε, χωρίς αυτή να’ναι η πρόθεση. Ερχόμασταν σ’επαφή με τον φόβο, με τον κίνδυνο και κάθε τέτοια αναμέτρηση μας δυνάμωνε και μας μεγάλωνε. Οι γονείς ξέραμε που είναι. Ξέραμε που θα τους βρούμε, αν τους χρειαζόμασταν και ξέραμε ότι οι φίλοι μας και σύντροφοι στο παιχνίδι θα βοηθούσαν σε μία δύσκολη στιγμή.

Ξαφνικά, λες και όλοι φοβήθηκαν, εκεί κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’90, που όλοι χαιρόμασταν αυτό που ονομάστηκε “ανάπτυξη”. Ευτυχώς, η γενιά μου είχε προλάβει να μεγαλώσει παίζοντας έξω. Στην πραγματικότητα δεχόμασταν τους πρώτους κραδασμούς μετά την πτώση του πρώην ανατολικού μπλοκ. Σταδιακά επικράτησε η μονοκρατορία της οικονομικής παγκοσμιοποίησης που σήμαινε βασικές αλλαγές στον τρόπο της καθημερινής ζωής, αλλαγές, κυρίως όμως, στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε.

Μία άλλη αλλαγή είναι η σταδιακή κατάργηση της μεσημεριανής σιέστας, που τόσο απαραίτητη είναι όταν ζει κανείς μεσογειακά καλοκαίρια. Και τα παιδιά την σεβόμασταν τότε. Οι γονείς έβαζαν σαφή περιορισμό, αλλιώς η αστυνομία μπορούσε να παρέμβει, αν υπήρχε καταγγελία για ενόχληση την ώρα κοινής ησυχίας.

Σήμερα αντίθετα, ελάχιστοι σέβονται την ώρα κοινής ησυχίας του μεσημεριού. Τα τηλέφωνα χτυπούν ανελέητα μεσημεριάτικα από τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες κι άλλους για να πουλήσουν κάρτες, φίλτρα νερού, ασφάλειες, ταξίδια, τηλεοπτικές κεραίες κι ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Όλο και λιγότεροι απολαμβάνουν σιέστα σήμερα.

Τα παιδιά σταμάτησαν να κυκλοφορούν. Περιορίστηκαν, για λόγους ασφαλείας, με κάγκελα και τοίχους. Μέσα σ’ελεγχόμενες παιδικές χαρές και σε κλειστούς παιδότοπους (που αποτέλεσαν μία νέα μορφή επιχείρησης). Μέσα σε περιβάλλοντα-κελύφη, σε περιβάλλοντα-κάψουλες παίζουν, πια, τα παιδιά ή μένουν ήσυχα μπροστά από οθόνες μικρές και μεγάλες.

Τα κλασικά παραμύθια κάπου γύρω στη δεκαετία του ’90 και πάλι άλλαξαν. Ο λύκος δεν έφαγε την γιαγιά της κοκκινοσκουφίτσας, ούτε τα 7 κατσικάκια του άλλου παραμυθιού. Τα παιδιά δεν πρέπει να’ρθουν σ’επαφή με τέτοιες σκληρές πτυχές της πραγματικότητας του παραμυθιού. Έπρεπε να προστατέψουμε τις τρυφερές ψυχές τους από κάθε πιθανό κίνδυνο.

Προστασία ή υπερπροστασία;

Κι όσο καλή και απαραίτητη κι αν είναι η πρώτη, η δεύτερη είναι καταστροφική.

Η απειλή των κινδύνων έναντι των παιδιών επεκτάθηκε σε όλα τα επίπεδα. Οι τεχνητοί χλοοτάπητες παίρνουν την θέση του χώματος στις παιδικές χαρές για την προστασία από τα ατυχήματα, αλλά συχνά παραγνωρίζοντας την τοξικότητα των νέων υλικών.

Διάβασε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδα