Πρόσφατα μου έστειλε η μητέρα μου να διαβάσω μέσω fb, ένα ξένο άρθρο σχετικά με μία μητέρα που επισκέφθηκε με τον μικρό γιο της ένα πάρκο για να παίξει με τα άλλα παιδάκια. Όταν ο μικρός εμφανίστηκε στην είσοδο του πάρκου κρατώντας διάφορα παιχνίδια που είχε φέρει από το σπίτι, αμέσως τον πλησίασαν κάποια αγοράκια (πάνω από έξι στον αριθμό), απαιτώντας να μοιραστεί τα παιχνίδια του- όχι απαραίτητα για να παίξουν όλοι μαζί. Το μικρό αγόρι, τρομοκρατημένο από την ξαφνική αυτή απαίτηση, κοίταξε προς το μέρος της μαμάς του για ενίσχυση, η οποία του είπε πως μπορούσε να πει απλά «όχι», και να μην τα μοιραστεί, χωρίς να χρειαστεί να δώσει κάποια περαιτέρω εξήγηση. Η μητέρα μου, που πηγαίνει κάθε φορά την ανιψιά μου στο πάρκο, αναρωτιόταν αν η αντίδραση αυτής της μητέρας ήταν σωστή ή όχι και πώς θα έπρεπε να αντιδράσει η ίδια ως γιαγιά σε ανάλογη περίπτωση.
Κάτω από το άρθρο τα σχόλια έδιναν κι έπαιρναν. Κάποιοι αναγνώστες υποστήριζαν πως η μαμά έπραξε σωστά, καθώς είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να μπορεί να λέει «όχι». Άλλοι πάλι ήταν της άποψης πως τα μικρά παιδιά πρέπει να μάθουν να μοιράζονται και πως το παιδί θα έπρεπε να μοιραστεί τα παιχνίδια του και καταδίκαζαν την στάση της μητέρας. Μάλιστα. Η κάθε άποψη φαίνεται να περιέχει κάποιες δόσεις αλήθειας, και οι δύο πλευρές φαίνεται πως έχουν δυνατά επιχειρήματα. Πού βρίσκεται όμως η αλήθεια? Μα φυσικά όπου βρίσκεται συνήθως: στη μέση.
Σαφώς και τα παιδιά, από μικρά ακόμη, πρέπει να μαθαίνουν να μοιράζονται. Στο νηπιαγωγείο είναι από τις προτεραιότητές μας να μάθουμε στα παιδιά πως είναι σημαντικό όχι μόνο να μπορούμε να μοιραζόμαστε αλλά και να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας.
Αυτή είναι μια δεξιότητα που πολύ αργότερα, όταν τα παιδιά ενηλικιωθούν και μπουν στον επαγγελματικό στίβο θα προστεθεί στο βιογραφικό τους ως «team work» όπως λέμε και στο χωριό μου, «ομαδική δουλειά» ελληνιστί.
Ωστόσο, δουλειά μας (και των γονέων) είναι να μάθουμε στα παιδιά να μπορούν να μοιράζονται κι όχι απλά να μοιράζονται. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός πως πρέπει να τους μάθουμε πώς να κατέχουν αυτήν την δεξιότητα και να την χρησιμοποιούν όπου, όπως κι όταν πρέπει κι όχι να μοιράζονται άκριτα και τυχαία ή υπό την απειλή κάποιου/ ων. Κι ενώ στα γραπτά η διαφορά φαίνεται μικρή, στην ζωή η διαφορά είναι μεγάλη. Υπάρχουν φορές που το να μη γνωρίζει κανείς πώς να μοιράζεται, μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο τόσο στον εργασιακό χώρο όσο και στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Από την άλλη, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου να μπορεί να πει «όχι», όταν κάτι του είναι δυσάρεστο, τον βλάπτει ή απλώς δεν το επιθυμεί, κι εφόσον δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις σε κάποιον τρίτο. Εξίσου σημαντικό με το να μπορείς να μοιράζεσαι, αποτελεί και το να μην μοιράζεσαι εφόσον αυτό αποτελεί κάποιου είδους εκμετάλλευση από τρίτους προς το πρόσωπό σου.
Επομένως, στην περίπτωση της μαμάς και του αγοριού που προαναφέραμε, αν τα παιδιά που το πλησίασαν επιθυμούσαν να του πάρουν όλα τα παιχνίδια χωρίς να προσφέρουν κάτι άλλο ως αντάλλαγμα ή διαπραγμάτευση πχ. να παίξουνε όλα τα παιδιά μαζί με τα παιχνίδια ή να μοιραστούν και δικά τους παιχνίδια, τότε υπήρχε ο κίνδυνος το αγόρι να καταλήξει χωρίς κανένα παιχνίδι στα χέρια του ενώ τα υπόλοιπα θα έπαιζαν τα δικά του. Επιπλέον, αν το παιδί δεν αντιδράσει από φόβο ή έκπληξη, υπάρχουν πολλές πιθανότητες το φαινόμενο να επαναληφθεί κι άλλες φορές με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ένα περιστατικό εκφοβισμού το οποίο στο μέλλον θα επεκταθεί και σε άλλα πράγματα (π.χ. χαρτζιλίκι).
Βλέπουμε λοιπόν, πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες σε όσα διδάσκουμε στα παιδιά κι ακόμη περισσότερο τι παραδείγματα δίνουμε κι εμείς ως ενήλικες.
Τα παιδιά μαθαίνουν αντιγράφοντάς μας, αλλά ας μην ξεχνάμε, πως είμαστε πάντα, γονείς και δάσκαλοι, υπεύθυνοι για την προστασία τους, σωματική και ψυχική.
Η συγκεκριμένη μητέρα έδωσε ένα μάθημα στον μικρό της εκείνη την ημέρα – να λέει όχι, ακόμη κι αν έχει μπροστά του πάνω από ένα άτομο που διεκδικεί από αυτό κάτι άδικα.
Οι περισσότεροι αναγνώστες είδαν μια μητέρα που δεν μαθαίνει στο παιδί της να μοιράζεται, αλλά τελικά ήταν κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Λίγοι παρατήρησαν με ποια επίθετα περιέγραφε η μητέρα το παιδάκι της, το οποίο είχε τρομάξει. Η μητέρα προστάτευε και ταυτόχρονα δίδασκε κάτι στο παιδί της- πώς να προστατεύει τον εαυτό του. Αν τα υπόλοιπα παιδιά προσέγγιζαν το αγόρι με πιο φιλικές διαθέσεις, ίσως και να είχε μοιραστεί τα παιχνίδια του, κι αυτό θα ήταν μια επιλογή του κι όχι ένας εξαναγκασμός που του επιβλήθηκε είτε από τους συνομηλίκους του λόγω φόβου είτε από τους ενήλικες χάριν του «μοιράζεσθαι».
Πρέπει να ξέρουμε να θέτουμε όρια. Άλλωστε αν για τα παιδιά είναι υποχρεωτικό να μοιράζονται τα πάντα και πάντα γιατί να μην είναι και για τους ενήλικες; Δεν ξέρω αν εσείς θα μοιραστείτε με χαρά το καινούριο σας αμάξι με τους γείτονές σας, αλλά εγώ το αγαπημένο μου κίτρινο σαραβαλάκι δεν το μοιράζομαι ούτε με τον αδερφό μου!
