Με σύμμαχό σου τα βιβλία, διώξε τη βία απ’ τα σχολεία

Ενημερωθείτε και αξιοποιήστε στην τάξη βιβλία που βοηθούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε σχολεία της χώρας, το 10% του συνόλου των μαθητών πέφτουν θύματα ενδοσχολικής βίας από συνομηλίκους τους ή παιδιά διαφορετικών ηλικιών. Το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού και η αναλογία των εμπλεκομένων σε περιστατικά βίας, αγοριών-κοριτσιών, είναι 3 προς 1, με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής.

Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο τον μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.

Στον κατάλογο των εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ περιλαμβάνονται αρκετά βιβλία που επεξεργάζονται το θέμα του σχολικού εκφοβισμού με λογοτεχνικό ή επιστημονικό τρόπο εξετάζοντας το φαινόμενο άλλοτε από την πλευρά του θύματος, άλλοτε από την πλευρά του θύτη και άλλοτε από τη σκοπιά του παρατηρητή. Έτσι, βοηθούν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του αρνητικού αυτού φαινομένου δίνοντας στους αναγνώστες τροφή για σκέψη αλλά και πιθανές λύσεις.

Το βιβλίο του ψυχαναλυτή Νίκου Σιδέρη με τίτλο Bullying: Και όμως νικιέται! αποτελεί σίγουρα ένα χρήσιμο εργαλείο για κάθε εκπαιδευτικό σε αυτή την προσπάθεια ενημέρωσης, αντιμετώπισης και περιορισμού του σχολικού εκφοβισμού. Ο διακεκριμένος ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και συγγραφέας εξηγεί με απλό αλλά ουσιαστικό τρόπο τους μηχανισμούς του bullying και μιλά για τη σαγήνη που ασκεί στις ψυχές των παιδιών. Προσδιορίζει τη συμπεριφορά του θύτη και του θύματος και παρουσιάζει μια νέα προσέγγιση στην κατανόηση και την προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου, με συγκεκριμένες, άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις για υλοποίηση στον σχολικό χώρο και την τάξη. Προτείνοντας στρατηγική και όχι διαχείριση και επίθεση αντί για άμυνα, έχει ως στόχο την αποδόμηση της φαντασιακής αίγλης που χαρακτηρίζει τον θύτη. Το βιβλίο περιλαμβάνει επίσης κριτική επισκόπηση της βιβλιογραφίας που ασχολείται με τον εκφοβισμό από την εκπαιδευτικό Δήμητρα Γιαννακοπούλου, καθώς και μια εμπειρική ανάλυση του φαινομένου στο σύγχρονο ελληνικό περιβάλλον από τον εκπαιδευτικό και ερευνητή Παύλο Χαραμή.

Διαβάστε ΕΔΩ ένα απόσπασμα του βιβλίου και αξιοποιήστε το βιβλίο με τους μαθητές σας για την υλοποίηση δράσεων και συζητήσεων στο πλαίσιο της Πανελλήνιας Ημέρας κατά της Σχολικής Βίας.

Από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ κυκλοφορούν επίσης βιβλία παιδικής λογοτεχνίας με θέμα τη σχολική βία, που μπορεί να προβληματίσουν και να ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές όλων των ηλικιών.

Για παιδιά από 6 ετών

Ο μάγκας δράκος του Δημήτρη Μπογδάνου
Eικονογράφηση: Σάντρα Ελευθερίου
Ένας δράκος φοβερός και τρομερός καλοπερνούσε τρομοκρατώντας όποιους μπορούσε. Μέχρι που μια μέρα φοβήθηκε κι αυτός…

Ιππόκαμπος και Ανεμώνη της Μαριάνθης Μάνη
Eικονογράφηση: Αιμιλία Κονταίου
Ο μικρός ιππόκαμπος είναι θλιμμένος, γιατί τα πλάσματα του βυθού που θαυμάζει δεν τον θέλουν για φίλο τους. Άραγε χρειάζεται πραγματικά να αλλάξει για να αρέσει στους άλλους ή πιο σημαντικό είναι να αρέσει στον εαυτό του;

Η φωνή της Ρόζι της Άλισον Φαλκονάκη
Eικονογράφηση: Σοφία Γαλή
Η Ρόζι περνάει δύσκολα στο σχολείο. Τα άλλα κορίτσια την πειράζουν, κι εκείνη δε βρίσκει τη δύναμη να αντιδράσει. Μια μέρα όμως βρίσκει ένα πληγωμένο πουλάκι στον δρόμο, και τότε όλα αλλάζουν…

Για παιδιά από 7 ετών

Η δυστυχία του να είναι κανείς μαθητής της Στέργιας Κάβαλλου
Eικονογράφηση: Σοφία Γαλή
Ο Κάρολος φοράει γυαλιά, είναι χλωμός και έχει απαίσιο (κατά τη γνώμη του) όνομα. Οι συμμαθητές του τον λένε ασπρουλιάρη και φάντασμα, του πετάνε χώματα, του σπάνε ξανά και ξανά τα γυαλιά. Κι εκείνος δεν μπορεί να αντιδράσει και δεν μπορεί να μιλήσει σε κανέναν. Όταν όμως βρει το κουράγιο να εμπιστευτεί το πρόβλημά του, τότε όλα θα αλλάξουν.

Για παιδιά από 8 ετών

Μήπως είμαι βλάκας; του Σάκη Σερέφα
Eικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου
Μια πρωτότυπη ιστορία που αντιμετωπίζει το ζήτημα του εκφοβισμού από την πλευρά του θύτη. Ο βλάκας του τίτλου είναι ο Φίρλος, ένα παιδί που διασκεδάζει ταλαιπωρώντας, εκφοβίζοντας, τρομοκρατώντας, βασανίζοντας τους άλλους.

Σιγά τα αυγά! του Κώστα Πούλου
Eικονογράφηση: Χρήστος Δήμος
Ο Μίρκο είναι καινούριος στην τάξη. Προσπαθεί να μάθει καλά τη γλώσσα και να γίνει αποδεκτός, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπίζει τις καθημερινές τρικλοποδιές Γιατί δεν αργεί να γνωρίσει τον Αλέξανδρο, που είναι ο νταής του σχολείου…

Η εκδίκηση της σοκολάτας του Γίργκεν Μπανσέρους
Eικονογράφηση: Ραλφ Μπούτσκοβ
Ένα πράγμα βασικά προσδοκά ο ντετέκτιβ Κλουζ από το σχολείο: την ησυχία του και μόνο την ησυχία του! Όμως αυτή τη φορά το σούπερ λαγωνικό πρέπει να βρει την άκρη μέσα στην ίδια του την τάξη.

Για παιδιά από 9 ετών

Το κουτί του Κωνσταντίνου Πατσαρού
Eικονογράφηση: Βασίλης Γρίβας
Ο εντεκάχρονος ήρωας της ιστορίας, μαθητής της έκτης δημοτικού, έχει μητέρα Ελληνίδα και πατέρα Πακιστανό. Όταν χάνει το μολύβι του, θα το ψάξει στο κουτί με τα χαμένα αντικείμενα της τάξης. Αυτό το ασήμαντο συμβάν θα τον βοηθήσει να βρει τις ισορροπίες του μέσα στην τάξη και να αποκτήσει τον πρώτο του πραγματικό φίλο.

Το κορίτσι του Πέτρου της Αργυρώς Μουντάκη
Eικονογράφηση: Πέγκυ Φούρκα
Ποιος είπε ότι τα παιδιά δεν ερωτεύονται; Ποιος είπε ότι τα χνουδωτά ζωάκια δεν έχουν ψυχή; Και ποιος πιστεύει ότι ένα νέο ξεκίνημα σε μια ξένη χώρα είναι κάτι εύκολο για μια οικογένεια;

Για παιδιά από 10 ετών

Human Net της Κατερίνας Ζωντανού
Eικονογράφηση: Γιώργος Δημητρίου
Ψέματα. Τίποτα δεν είχα. Ούτε κοιλιά, ούτε πυρετό, ούτε πονοκέφαλο. Δεν ήθελα να πάω σχολείο, δεν ήθελα να ακούω τον Αντρέα να απειλεί, ούτε τον Λεωνίδα να υποφέρει, ούτε τον εαυτό μου να κάθεται και να μην κάνει τίποτα. Τέρμα τα ψέματα.

Bρείτε την αφίσα του προγράμματος «Με σύμμαχό σου τα βιβλία, διώξε τη βία απ’ τα σχολεία», μιας εθελοντικής δράσης του Ελληνικού Τμήματος της IBBY ΕΔΩ. Η αφίσα τυπώθηκε με την ευγενική χορηγία της Παιδικής Νομικής Βιβλιοθήκης της Νομικής Βιβλιοθήκης. Η εικόνα είναι της Λίλας Καλογερή, ενώ το σύνθημα του Βαγγέλη Ηλιόπουλου. Τυπώστε την αφίσα και αναρτήστε την στην τάξη σας ή στον πίνακα ανακοινώσεων.

Εάν επιθυμείτε να επισκεφθεί κάποιος από τους παραπάνω συγγραφείς το σχολείο σας για έναν γόνιμο διάλογο με τα παιδιά, επικοινωνήστε με τη Δαρεία Τζαννετάκη (τηλ. 211 3003500, εσωτ. 268, e-mail: paidiko@metaixmio.gr).