Στήσαμε πυρά. Η αγχόνη περιμένει. Αυτό νοιώθω. Αισθάνομαι πως ζω στο Μεσαίωνα. Η εποχή του σκοταδισμού γύρισε και πάλι. Οι ομοφυλόφιλοι καταδικάζονται… για το σύμφωνο συμβίωσης αλλά και για το αν έχουν το δικαίωμα να φέρουν ένα παιδί στον κόσμο ή να το υιοθετήσουν… Και ποιοι είμαστε εμείς για να κρίνουμε τις ζωές των άλλων; Και ποιος είπε πως εμείς, οι ετερόφυλοι, ότι είμαστε όλοι άξιοι και ικανοί για να γίνουμε γονείς; Προσωπικά δηλώνω ανίκανη. Δεν πληρώ τις προδιαγραφές.
Η μητρότητα και η πατρότητα θέλει κότσια και άπειρες θυσίες. Απαιτεί αυτογνωσία και μόρφωση. Ένας άνθρωπος για να είναι σωστός γονιός οφείλει να είναι ισορροπημένος. Να μην είναι βίαιος, καταπιεστικός, χειριστικός… Να είναι έτοιμος να θρυμματίσει το εγώ του και να αναγεννήσει έναν άλλο εαυτό, συνειδητό, υπεύθυνο και γεμάτο αγάπη. Γιατί αγάπη θέλει ο άνθρωπος για να μεγαλώσει. Αγάπη, φροντίδα, στοργή, ασφάλεια, ελευθερία.
Σύμφωνα με το Χόρχε Μπουκάι, «Η οικογένεια αποτελεί πάντοτε τον βατήρα, και κάποια στιγμή πρέπει να σταθούμε στην άκρη του και να πραγματοποιήσουμε το άλμα προς τον κόσμο και τη μετέπειτα ζωή. Αν, καθώς πάω να πηδήξω από τον βατήρα, πιαστώ από κάπου και κρεμαστώ, θα μείνω εκεί να κρέμομαι και δεν θα πραγματοποιήσω το ταξίδι μου ποτέ. Τι καλά που θα ήταν αν βρίσκαμε το θάρρος να πηδήξουμε από τον βατήρα μ” έναν θεαματικό τρόπο! Αυτό μπορεί να γίνει αν ο βατήρας είναι υγιής. Αν η οικογενειακή σχέση είναι υγιής. Αν το ζευγάρι των γονιών είναι υποστηρικτικό.
Ο βατήρας αυτός πατάει πάνω σε τέσσερα βασικά στηρίγματα, τόσο σημαντικά, που αν δεν είναι στέρεα κανένα παιδάκι δεν μπορεί να περπατήσει πάνω του χωρίς να πέσει.
Και το πρώτο στήριγμα είναι η αγάπη. Ένα παιδί που δεν ένοιωσε ότι το αγάπησαν οι γονείς του κουβαλάει μια θλιβερή ιστορία: θα του είναι δύσκολο να αγαπήσει τον εαυτό του. Η αγάπη για τον εαυτό μας μαθαίνεται μέσα από την αγάπη που δεχόμαστε από τους γονείς μας. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διδαχτούμε και αλλιώς, λέω απλώς ότι αυτός είναι ο καλύτερος τόπος και τρόπος για να το μάθουμε. Και βέβαια, ένα παιδί που δεν αγαπήθηκε δεν μπορεί ούτε το ίδιο να αγαπήσει, κι αν έτσι έχει συμβεί στη ζωή του, τι μπορεί να κάνει αργότερα στις σχέσεις του με τους άλλους; Ο βατήρας που δεν έχει αυτό το στήριγμα είναι επικίνδυνος. Είναι δύσκολο να βαδίσει κανείς πάνω του. Είναι ένας βατήρας χωρίς ισορροπία.
Αν η οικογένεια ακόμα, δεν έχει ένα καλό απόθεμα αυτοεκτίμησης, αν οι γονείς θεωρούν ότι οι ίδιοι είναι ένα τίποτα, τότε και το παιδί θα αισθάνεται ένα τίποτα. Αν προέρχεται κανείς από ένα σπίτι όπου δεν τον εκτιμούν και δεν θεωρούν ότι αξίζει, δυσκολεύεται να πιστέψει ο ίδιος για τον εαυτό του ότι αξίζει. Τα σπίτια με ένα καλό επίπεδο αυτοεκτίμησης διαθέτουν κατάλληλους βατήρες. Αυτό είναι το δεύτερο στήριγμα.
Το τρίτο στήριγμα είναι οι κανόνες. Στην οικογένεια πρέπει να υπάρχουν κανόνες, με τη μόνη προϋπόθεση ότι δεν θα είναι αυστηροί. Οι κανόνες πρέπει να είναι ευέλικτοι, ελαστικοί, αμφισβητήσιμοι, συζητήσιμοι και διαπραγματεύσιμοι. Πάντως, πρέπει να υπάρχουν. Ακριβώς όπως πιστεύω ότι οι κανόνες στην οικογένεια υπάρχουν για να μπορεί κανείς να τους παραβεί και είναι δική μας υποχρέωση να βάζουμε καινούργιους, πιστεύω και ότι η διαδικασία αυτή πρέπει να βασίζεται σε μια χρονική στιγμή που τα παιδιά έχουν μάθει να μεγαλώνουν και να ωριμάζουν σ” ένα περιβάλλον με ασφάλεια και προστασία. Αυτό είναι το περιβάλλον της οικογένειας. Οι κανόνες αποτελούν το πλαίσιο ασφάλειας και πρόβλεψης που είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη μου. Ένα σπίτι χωρίς κανόνες δημιουργεί έναν βατήρα πάνω στον οποίο το παιδί δεν μπορεί να σταθεί για να κάνει το άλμα του στον κόσμο…
Για να μπορέσει όμως να πραγματοποιηθεί το άλμα, είναι αναγκαίο να υπάρχει διαρκής και έντιμη επικοινωνία. Με κανένα άλλο θέμα δεν έχουν ασχοληθεί τόσο πολύ τα εγχειρίδια ψυχολογίας, όσο με αυτό της επικοινωνίας. Να διαβάζετε μαζί σαν ζευγάρι, να κουβεντιάζετε με τα παιδιά σας, να συζητάτε όλοι μεταξύ σας με την τηλεόραση κλειστή. Αυτός είναι ένας τρόπος για να ενισχυθεί η επικοινωνία, όχι όμως ο πιο σημαντικός. Ουσιαστικό είναι αυτό που ξεκινάει με ερωτήσεις που κάνει κανείς με αληθινό ενδιαφέρον, μέσα από την καρδιά του: Πώς είσαι; Πώς τα πέρασες σήμερα; Θέλεις να κουβεντιάσουμε; Και σ” αυτό το στήριγμα —αποκλειστικά σ” αυτό το στήριγμα—, στηρίζεται η δυνατότητα επανόρθωσης των υπολοίπων. Αγάπη, εκτίμηση, κανόνες και επικοινωνία: πάνω σ’ αυτόν τον βατήρα στέκεται το παιδί νια να κάνει το άλμα του στη ζωή. Για να βαδίσει, καταρχάς, τον δρόμο της αυτοεξάρτησης και, στη συνέχεια, τον δρόμο της συνάντησης με τους άλλους».
Ίσως να μην υπάρχει σωστό και λάθος. Σίγουρα όμως υπάρχει δίκαιο και άδικο. Και ναι είναι άδικο, να γεννιούνται παιδιά και να κακοποιούνται είτε ψυχικά είτε σωματικά από τους γονείς τους. Είναι άδικο να εγκαταλείπονται, να βλέπουν σκηνές στο σπίτι ακατάλληλες λες και είναι τηλεθεατές ταινίας τρόμου. Είναι άδικο να βλέπουν τους γονείς τους να μην αγαπιούνται. Είναι άδικο να έρχονται στον κόσμο παιδιά και να νοιώθουν πως δεν αγαπιούνται και απορρίπτονται. Είναι άδικο να τεκνοποιούμε για λόγους κοινωνικούς, γιατί έτσι πρέπει και όχι γιατί είμαι έτοιμη να γίνω μητέρα – πατέρας, οι συνθήκες της ζωής μου είναι κατάλληλες για να δημιουργήσω τη δική μου οικογένεια, επιθυμώ πραγματικά να φέρω στον κόσμο ένα παιδί… θα είμαι δίπλα του, θα το αποδεχτώ, θα το αγαπώ όπως και να είναι. Η αγκαλιά μου θα είναι πάντα ζεστή και ανοιχτή. Θα μπορεί να κλάψει και να μ’ εμπιστευτεί. Θα ξέρω πως θα διαπράξω έγκλημα αν το μειώσω ή αν το απορρίψω έστω και για μια φορά.
Ένα παιδί πρέπει να μη φοβάται να πει την αλήθεια στους γονείς του.
Ένα παιδί πρέπει να ξέρει πως η μάνα του και ο πατέρας τους είναι είμαι περήφανοι γι’ αυτό όπως και να χει στρώσει τη ζωή του. Πως θέλουν να εκπληρώσει τα δικά του όνειρα και όχι τα δικά τους. Ένα παιδί πρέπει να ξέρει από μόνο του ποιο είναι το δικό του καλό και να μην περιμένει να το μάθει από τους γονείς του, οι γονείς του ίσως και να μην το ξέρουν αλλά να υποθέτουν με βάση δικά τους ερεθίσματα.
Λένε πως η απόφαση να κάνει κανείς παιδί είναι η πιο βαρυσήμαντη. Αποφασίζεις ν’ αφήσεις την καρδιά σου να κυκλοφορεί για πάντα έξω από το σώμα σου. Το μπορείς;
Γράφει η Έλλη Αυξεντίου
