Σε μια εποχή που εστιάζει στα επιτεύγματα και τις επιδόσεις, τα παιδιά χρειάζονται να μάθουν να προσφέρουν, να μοιράζονται και να συμπάσχουν. Χωρίς γονεϊκά κηρύγματα με βαρετά ηθικά διδάγματα. «Ποιος ενδιαφέρεται σήμερα να μεγαλώσει ηθικά παιδιά;».
Το ερώτημα το άκουσα από μια παρέα γονέων στην παιδική χαρά. Έμεινε εκεί να αιωρείται ανάμεσα στην αμμοδόχο και τις κούνιες. Το ίδιο απόγευμα, την ώρα που διάβαζα στα παιδιά μου την αγαπημένη (μου) σειρά παιδικών βιβλίων – «Ο μικρός φιλόσοφος» (εκδ. Μεταίχμιο) – το ερώτημα σαν να επανήλθε. Φυσικά, δεν έδωσα απάντηση. Άλλωστε, στο «ηθικός» κάθε γονιός προσδίδει το νόημα που θέλει.
Παρότι οι γονείς δείχνουμε μια κάποια εμμονή με τις επιδόσεις των παιδιών μας (θυμάμαι έναν γνωστό που ολοφυρόταν επειδή η κόρη του δεν κατόρθωσε να πάρει το Proficiency στην Α’ Γυμνασίου), η επιτυχία δεν είναι τελικά το Νο 1 στις προτεραιότητες που έχουμε για το μεγάλωμά τους. Είναι γεγονός πως ηθική ανάπτυξη του παιδιού δεν είναι εύκολη υπόθεση (αρκεί μια ματιά στις στρατιές ηθικά υπανάπτυκτων ενηλίκων). Εδώ δεν επαρκούν τα εντατικά ιδιαίτερα μαθήματα, ούτε τα ηθικοπλαστικά γονεϊκά κηρύγματα. Ούτε καν οι μύθοι του Αισώπου. Εδώ μιλούν οι πράξεις.
Δυστυχώς, όμως, τo ηθικό IQ του παιδιού δεν βρίσκεται πάντα ψηλά στη γονεϊκή ατζέντα.
Δίνοντας προτεραιότητα στην ευτυχία των παιδιών μας, συχνά αποφεύγουμε να τα «στριμώξουμε» όταν δεν πάρουν την ευθύνη που τους αναλογεί απέναντι στους συνομηλίκους τους. Είναι, π.χ., ένας Αμερικανός έφηβος που έχει πια βαρεθεί την ποδοσφαιρική ομάδα στην οποία παίζει και θέλει να ξεκινήσει βόλεϊ. Η μητέρα του τον προτρέπει να κάνει αυτό που τον ευχαριστεί. Ο πατέρας του, πάλι, προσπαθεί να τον αποτρέψει, το ποδόσφαιρο είναι καλό για το CV του στο κολέγιο. Και οι δύο γονείς ενδιαφέρονται για το παιδί, αλλά κανείς δεν ασχολείται με το «ηθικά» προφανές: Πώς θα επηρεάσει η ξαφνική αποχώρηση του παιδιού τους την υπόλοιπη ποδοσφαιρική ομάδα;
«Όλα έχουν ένα ηθικό δίδαγμα, αρκεί να μπορέσεις να το βρεις» γράφει ο Λιούις Κάρολ στην «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων». Στην εποχή της βιομηχανοποιημένης παιδικής ηλικίας, με τη σύγχρονη οικογένεια να λειτουργεί σαν εταιρεία που παράγει «τέλεια παιδιά», το ηθικό δίδαγμα είναι ότι οι γονείς επιβάλλεται να δώσουν στα παιδιά τους όχι κηρύγματα περί ηθικής αλλά ηθικό σθένος.
Από την Λένα Παπαδημητρίου (απόσπασμα)
