Οι σημερινοί γονείς έχουμε- οι περισσότεροι- μεγαλώσει με γονείς που ήταν συμπεριφοριστές. Είχαν μάθει, δηλαδή, από τους ειδικούς της εποχής να εφαρμόζουν ένα τύπο γονεικότητας που εστίαζε στη συμπεριφορά των παιδιών, όχι στην αιτία, ούτε στο συναίσθημα. Για παράδειγμα, όπως έλεγε ο διάσημος Dr Ferber, αν το παιδί κλαίει, άφησέ το να κλαίει. Μάλιστα έλεγε “ακόμα κι αν κάνει εμετό από το κλάμα, θα κοιμηθεί κάποια στιγμή. Θα μάθει να μην κλαίει”.
Θεωρίες που εστίαζαν στο πώς θα σταματήσουμε μια “κακή” συμπεριφορά του παιδιού, όχι στο γιατί υπάρχει αυτή η συμπεριφορά ή πώς με ενσυναίσθηση θα προσπαθήσουμε να την διαχειριστούμε μαζί. Οι γονείς μας είχαν μάθει ότι “όταν δεν μας αρέσει μια συμπεριφορά του παιδιού, τη σταματάμε”. Δεν θες το φαγητό, φύγε από την κουζίνα και μην φας. Δεν κάνεις ησυχία, πήγαινε στο δωμάτιό σου. Κλαις/ φωνάζεις/ ξεσπάς/ γκρινιάζεις; Εννοείται πήγαινε στο δωμάτιό σου. Μόνος σου, να το λύσεις χωρίς βοήθεια. Χωρίς καν να σε ρωτήσουν τι έχεις.
Η “κακή” συμπεριφορά, αυτή που δεν βόλευε ή ενοχλούσε τους ενήλικες, σύμφωνα με τους ειδικούς της εποχής έπρεπε να σταματήσει. Εάν το παιδί σου δεν ήταν καλό παιδί, δηλαδή ευγενικό, ήσυχο κι “αόρατο”, τότε ήσουν κακός γονιός. Κατά κάποιο τρόπο, χωρίς να εξετάσουν τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών, τι μπορούν να κάνουν και τι όχι, τι καταλαβαίνουν και πώς εκφράζουν τα συναισθήματα, είχαν συνδέσει το “ηθικά καλό” με το “καλό παιδί” και τον καλό γονιό. Τύψεις και ενοχές, αν δεν τα κατάφερνες ή το παιδί σου ήταν διαφορετικό, λίγο περισσότερο ευαίσθητο, λίγο περισσότερο επαναστάτης.
Αν η συμπεριφορά του παιδιού έκανε τον γονιό να νιώσει άσχημα για τον ρόλο του ή τον εαυτό του ως γονιό, τότε καταπίεζε τη συμπεριφορά του παιδιού. Τη σταματούσε, χωρίς ερωτήσεις και φυσικά χωρίς σκέψη για την ψυχική υγεία του παιδιού. Αυτά τους έλεγαν ειδικοί ψυχολόγοι, όπως ο διάσημος συμπεριφοριστής John B.Watson που είχε δώσει ως συμβουλή στους γονείς “Αν μπεις στον πειρασμό να παραχαιδέψεις το παιδί σου, τότε θυμήσου ότι η αγάπη της μάνας είναι επικίνδυνη. Πρέπει να πεινάνε για την αγάπη“, εννοώντας ότι τα παιδιά που αποζητούν την αγάπη από τους γονείς, κάνουν ό,τι τους ζητούν για να την έχουν.
Έτσι γίναμε people -pleasers, έτσι μεγαλώσαμε χωρίς ουσιαστική συναισθηματική ασφάλεια, έτσι μεγαλώσαμε χωρίς ουσιαστική σύνδεση με τους γονείς μας. Γνωρίζαμε ότι μας αγαπούν αλλά με όρους. Και τώρα λέμε “τόσα ήξεραν τόσα έκαναν”. Σωστό, χρειάζεται να το αποδεχτούμε. Χρειάζεται, όμως, και να το πετάξουμε από πάνω μας. Να μην κάνουμε το ίδιο στα παιδιά μας. Να μην λέμε “και μένα ο πατέρας μου έτσι έκανε, αλλά να δούμε πόσο καλύτεροι μπορούμε να γίνουμε εμείς.
Κι ας τιμάμε τα παιδιά για αυτά που είναι, χωρίς να προσπαθούμε να τα κάνουμε αυτό που θέλουμε εμείς. Γιατί θα γίνουν ενήλικες που θα νιώθουν ότι πρέπει να προσφέρουν συνέχεια για να πάρουν αγάπη. Και ξέρουμε καλά πόσο δύσκολο είναι αυτό.
