Το να είμαστε γονείς δεν σημαίνει πάντα ότι κατορθώνουμε να βρίσκουμε την τέλεια ισορροπία- μερικές φορές, πρέπει απλώς να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες όλων τη δεδομένη στιγμή.
Ωστόσο, αν μεγαλώνετε κι εσείς ένα παιδί με σημαντικές ανάγκες -είτε λόγω κάποιας κατάστασης υγείας, είτε λόγω προβλημάτων συμπεριφοράς, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο- ίσως νιώθετε ότι περπατάτε σε τεντωμένο σχοινί. Κάνετε ό,τι μπορείτε για να το υποστηρίξετε, ενώ παράλληλα προσπαθείτε να βεβαιωθείτε ότι τα αδέλφια του αισθάνονται ότι τα βλέπουν και τα εκτιμούν.
Και όμως, ακόμη και αν καταβάλλετε τη μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια, μπορεί να αναρωτιέστε και εσείς που ακριβώς βρίσκεται το άλλο παιδί σας, εκείνο που οφείλει να «αντέχει» ώστε να μην σας επιβαρύνει.
Αυτό είναι το «γυάλινο παιδί» μας. Το παιδί που στέκεται δίπλα στον αδερφό ή την αδερφή που χρειάζεται ιδιαίτερη διαχείριση. Λέγεται έτσι όχι επειδή είναι εύθραυστο, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Λέγεται έτσι γιατί συνήθως είναι αόρατο μες στην οικογένεια, όπως είναι και τα… τζάμια.
Τι σημαίνει ακριβώς ο όρος «γυάλινο παιδί»;
Ο όρος «γυάλινο παιδί», που επινοήθηκε από την Alicia Maples, βραβευμένη μπλόγκερ, ομιλήτρια του TEDx και επί 15 χρόνια Ιδρύτρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Brilliant SMB, αναφέρεται σε ένα παιδί του οποίου το αδελφάκι απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή από τους γονείς. Και λέγεται έτσι γιατί μερικές φορές περνούν απαρατήρητες οι δικές του ανάγκες, καθώς οι γονείς επικεντρώνονται στην εξειδικευμένη φροντίδα του άλλου παιδιού τους. Τα καλά νέα; Η αναγνώριση αυτής της δυναμικής είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Γνωρίζοντας το μπορούμε να προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε ότι κάθε παιδί αισθάνεται ότι το βλέπουν, το αγαπούν και το εκτιμούν.
Πώς νιώθει το «γυάλινο παιδί»;
Τα γυάλινα παιδιά συχνά κουβαλούν βαριά συναισθηματικά φορτία, που μάλιστα δεν εκφράζουν ποτέ. Έτσι μπορεί:
–Να νιώθουν ότι τους παραβλέπουν, λες και οι αγώνες τους δεν έχουν τόση σημασία όσο οι αγώνες των αδελφών τους.
–Να καταπιέζουν τα συναισθήματά τους για να «διατηρήσουν την ειρήνη» ή να αποφύγουν να μας επιβαρύνουν περισσότερο.
–Να νιώθουν ενοχές επειδή δυσανασχετούν με την προσοχή που λαμβάνει το αδελφάκι τους, παρόλο που καταλαβαίνουν γιατί είναι απαραίτητη.
Όπως σημειώνει και η Melissa Gallagher σε ένα viral βίντεο στο TikTok, πολλά παιδιά μεγαλώνουν νιώθοντας την ανάγκη να είναι οι «δυνατοί» ή «ειρηνοποιοί» και οι «θεραπευτές» της οικογένειας μαθαίνοντας να βάζουν στην άκρη τις δικές τους ανάγκες, τόσο που μεγαλώνοντας δυσκολεύονται να τις αναγνωρίσουν, πόσο μάλλον να τις επικοινωνήσουν.
Σύμφωνα με την Emily Holl, διευθύντρια του Sibling Support Project, ενός προγράμματος που ειδικεύεται στη βοήθεια των αδελφών παιδιών με ειδικές ανάγκες, «έχουμε δει μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ότι ορισμένα, αλλά σίγουρα όχι όλα, τα αδέλφια ατόμων με ανάγκες υποστήριξης ταυτίζονται με τον όρο “γυάλινα παιδιά” επειδή αισθάνονται αόρατα για τους γονείς, τα άλλα μέλη της οικογένειας και τους επαγγελματίες».
Σημάδια ότι το παιδί μπορεί να αισθάνεται αόρατο
Τα γυάλινα παιδιά είναι συχνά σιωπηλά, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο να κατανοήσετε πότε παλεύουν μέσα τους και πότε έχουν ανάγκη τη βοήθεια μας. Κάποιες ενδείξεις είναι οι παρακάτω:
-Αποσύρεται ή περνάει υπερβολικά πολύ χρόνο μόνο του.
-Προσπαθεί να είναι τέλειο στο σχολείο ή στις δραστηριότητες.
-Αναλαμβάνει υπερβολικές ευθύνες, συναισθηματικά ή πρακτικά, μέσα στην οικογένεια.
Αυτές οι συμπεριφορές δεν σημαίνουν ότι έχουμε αποτύχει ως γονείς, αλλά ότι θα πρέπει να προσέχουμε εφεξής για να δώσουμε περισσότερη προσοχή στο παιδί. Το να φορτώσουμε τον εαυτό μας με ενοχές μόνο στο αντίθετο αποτέλεσμα θα μας οδηγήσει: να νιώθουμε πιο αδύναμοι και να μην μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί, όταν είναι ώρα για δράση.
Πώς να μπορούμε να βοηθήσουμε: Πρακτικές συμβουλές για την εξισορρόπηση της προσοχής
1. Δημιουργούμε μικρές, ουσιαστικές στιγμές. Δεν χρειάζονται ατέλειωτες ώρες για να κάνουμε το παιδί να νιώσει ξεχωριστό. Ακόμη και 10 λεπτά που θα περάσουμε πραγματικά μαζί του όντας παρόντες θα το γεμίσει χαρά και θα του στείλει το μήνυμα «Σε βλέπω και σε εκτιμώ».
2. Γιορτάζουμε τις σημαντικές στιγμές του. Κάθε παιδί αξίζει να αισθάνεται ότι εκτιμούν οι γονείς του την προσπάθεια του. Είτε πρόκειται για ένα άριστα σε ένα τεστ είτε για μια αστεία ιστορία που μπορεί να πει κατά τη διάρκεια του φαγητού θα πρέπει να επικροτείται.
3. Ενθαρρύνουμε τις ανοιχτές συζητήσεις. Ένας από τους πιο ουσιαστικούς τρόπους για να υποστηρίξουμε το παιδί σας είναι να δημιουργήσετε έναν ασφαλή χώρο όπου θα νιώθει άνετα να μοιράζεται τα συναισθήματά του. Η ψυχοθεραπεύτρια Nadia Addesi δήλωσε στο Buzzfeed: «Απλές επιβεβαιώσεις όπως: «Σε ακούω» ή «Τα συναισθήματά σου έχουν σημασία για μένα», μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στο να βοηθήσουν το παιδί σας να νιώσει πραγματικά ότι το εκτιμάτε και ότι το κατανοείτε».
Ποτέ δεν είναι αργά
Αν συνειδητοποιήσατε κι εσείς ότι το παιδί σας έχει νιώσει αόρατο στο παρελθόν, μην πανικοβάλλεστε – τα παιδιά είναι ανθεκτικά και οι σχέσεις μπορούν να αποκατασταθούν. Ξεκινήστε αναγνωρίζοντας την εμπειρία τους με ειλικρίνεια. Μια ειλικρινής δήλωση όπως: «Καταλαβαίνω τώρα πόσο δύσκολο μπορεί να ήταν αυτό για σένα και θέλω να ξέρεις πόσο πολύ σε αγαπώ», μπορεί να βοηθήσει πολύ.
