Το ταξίδι σ΄ένα χωριό στην Ουγκάντα στάθηκε αποκάλυψη για τα μέλη της φωτογραφικής ομάδας METApolis, που επισκέπτεται συχνά το χωριό και προσπαθεί να βοηθήσει τον τοπικό πληθυσμό. Ανάμεσα στα μέλη της ελληνικής αποστολής ήταν και δύο μητέρες, η Αντιγόνη Μπάσιου και η Μαρία Κωνσταντίνου, οι οποίες μοιράζονται την εμπειρία τους με το TheMamagers.gr. Δυνατές εικόνες, δυνατά συναισθήματα που μεταδίδουν και μέσα από τις φωτογραφίες τους.
Η ομάδα διοργανώνει έκθεση στη Blank Wall Gallery (Κυψέλη) η οποία θα διαρκέσει από τις 15 Νοεμβρίου ως τις 27 Νοεμβρίου με στόχο αφενός να δοθεί η ευκαιρία στο αθηναϊκό κοινό να δει στιγμιότυπα από το ταξίδι και τους υπέροχους ανθρώπους του Monde, αλλά και να δώσει σε όλους μας την ευκαιρία να υποστηρίξουμε το χωριό με την αγορά των φωτογραφικών έργων, αφού όλα τα έσοδα θα δοθούν στους μαθητές των σχολείων του Μonde μέσω της ΜΚΟ Friends of Monde.
-Οι περισσότεροι δεν έχουμε ταξιδέψει στην Αφρική. Πώς θα περιγράφατε το χωριό Monde στην Ουγκάντα;
A.Μπ.: Είναι απλό, λιτό, κάποιες φορές σκοτεινό αλλά με πρόσωπα χαμογελαστά κι ευδιάθετα παρ’ όλες τις στερήσεις. Φύση, χώμα, δέντρα, πουλιά. Παιδιά παντού, παράγκες δίπλα- δίπλα. Δρόμοι πολυσύχναστοι και κακοτράχαλοι. Ζωές, φωνές, κίνηση και μουσική παντού. Εμείς ήμασταν στην αρχή επιφυλακτικοί και μαζεμένοι, αλλά, εν τέλει, νιώσαμε την ενέργεια και τον ρυθμό και καταφέραμε να εγκλιματιστούμε χάρη στο καλωσόρισμα που λάβαμε.
Μ.Κ: Κοκκινόχωμα. Αυτή είναι η πρώτη εικόνα που έρχεται στο νου. Στους δρόμους ακόμα και στα σπίτια του Wakiso – που επί το πλείστον δεν είναι παρά μονόχωρα/μονόκλινα χαμόσπιτα- επικρατεί το κόκκινο του χώματος, περιτριγυρισμένο από τροπική βλάστηση. Και μετά είναι οι άνθρωποι: Ευγενικοί και χαμογελαστοί παρά τις κακουχίες, περιποιημένοι και καθαροί παρά την ακραία φτώχεια. Τέλος, ένα τσούρμο από παιδάκια που σε κάθε ευκαιρία τρέχουν με ενθουσιασμό προς το μέρος σου αναφωνώντας «Muzngu!» (Μουζούνγκου = λευκός άνθρωπος) για να σε δουν από κοντά να σε περιεργαστούν αλλά και με την ελπίδα να τους προσφέρεις κάποια καραμέλα. Είναι ένα μέρος που ακόμα αναπολώ και όταν το σκέφτομαι χαμογελάω γνωρίζοντας όμως ότι η σκληρότητα της ζωής τους ξεπερνά κατά πολύ αυτά που αντιλαμβανόμαστε με την πρώτη ματιά. Μεγάλοι απόντες, οι ηλικιωμένοι που στην πορεία συνειδητοποιείς την πικρή αλήθεια ότι απλά δεν υπάρχουν; Ελάχιστοι βλέπετε καταφέρνουν να φτάσουν την τρίτη ηλικία. Και στη συνέχεια κατακλύζεσαι από σκέψεις και συναισθήματα.. Μα πως; Τόση χαρά και καλοσύνη μπορούν και συνυπάρχουν με τόση στέρηση και κακουχία;
-Ποιος άνθρωπος ή ποια στιγμή σας συγκίνησε ιδιαίτερα υπό την έννοια ότι νιώθετε πως άλλαξε ενδεχομένως λίγο την κοσμοθεωρία και τον κόσμο σας;
Α.Μπ: Ίσως η επίσκεψη στο σχολείου του Αγ. Δημητρίου. Εκείνα τα παιδικά πρόσωπα και η προσπάθεια που καταβάλλεται από τους ανθρώπους να διδάξουν στα παιδιά, όλα αυτά που εμείς θεωρούμε δεδομένα στη δική μας πραγματικότητα. Θυμάμαι ένα κοριτσάκι, κοντά 2 ετών, να περιφέρεται ανάμεσά μας, να στέκεται και να μας κοιτά, να μην φοβάται το «ξένο». Με έμαθε νομίζω πως εμείς, οι Δυτικοί, φοβόμαστε περισσότερο μη χάσουμε απ’ ό,τι ένα μικρό παιδάκι που το μόνο που ζητούσε ήταν χάδια και αγάπη.
Μ.Κ: Μια από τις πιο έντονες συναισθηματικά στιγμές του ταξιδιού ήταν η επίσκεψη μας στο σχολείο του Αγίου Δημητρίου. Αρχικά, η στιγμή της άφιξης μας με εκατοντάδες μικρά παιδάκια να μας περιμένουν και να τρέχουν ενθουσιασμένα προς το μέρος μας για να μας δουν, να μας αγγίξουν και να μας μιλήσουν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο για όλους μας. Προσωπικά, αν και ήξερα το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι τέτοιο, ομολογώ ότι κλονίστηκα ιδιαίτερα από ένα κοριτσάκι το οποίο μου κρατούσε το χέρι σφιχτά σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια της επίσκεψης και έχοντας συνεχώς καρφωμένα τα γουρλωτά ματάκια της επάνω μου μου ψέλλιζε κάθε λίγο με χαμηλή φωνούλα και μαζεύοντας όλο της το θάρρος αν μπορώ να την πάρω μαζί μου. Δεν θα ξεχάσω την εικόνα του κοριτσιού αυτού που όταν πια είχαμε μπει στο βανάκι της αναχώρησης, είχε σταθεί έξω από το παράθυρο και συνέχιζε να με κοιτάει ασταμάτητα με το έντονο βλέμμα της καρφωμένο πάνω μου, γεμάτο ελπίδα και προσμονή ότι ίσως αυτή τη φορά κάτι αλλάξει και της γνέψω να έρθει να την πάρω μαζί μου, σε μια άλλη καλύτερη ζωή. Και εκεί νιώθεις πλέον ανίσχυρη σε αυτό που συμβαίνει, ανήμπορη να ανταπεξέλθεις κι ένα καταιγισμό συναισθημάτων λύπης, αδικίας και συμπόνιας που μένουν μέσα σου για πάντα και σε αλλάζουν . Πλέον ξέρεις ότι δεν μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο. Η πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή. Μπορείς όμως να βάλεις το λιθαράκι σου και να ελπίζεις.
-Πώς ζουν οι άνθρωποι και ιδίως τα παιδιά εκεί;
Α. Μπ.: Με ελάχιστα. Αδύναμοι να αλλάξουν τις συνθήκες, προσαρμόζονται όπως μπορούν σε αυτές και παλεύουν καθημερινά για το λίγο, «πολύ» για εκείνους. Δεν υπάρχει πολυτέλεια στον δικό τους κόσμο, μένουν θεατές και επιβιώνουν πάντα με χαμόγελο, σε συνθήκες που σε εμάς φαίνονται απάνθρωπες. Το φαγητό και το νερό είναι ελάχιστα, όπως βέβαια και η εκπαίδευση. Το ίδιο και η κατοικία, είναι απολύτως η βασική. Όμως δεν χάνουν τη χαρά της ζωής- τον ρυθμό και το τραγούδι. Μοιάζει σαν να έχουν βρει το νόημα της ζωής και δημιουργούν μια καθημερινότητα απλή, αργή, δίχως ένταση.
Μ.Κ: Οι άνθρωποι εκεί ζουν κυριολεκτικά με σχεδόν τίποτα. Τις περισσότερες μέρες το φαγητό τους αποτελείται από ζεστό νερό για πρωινό και χηλό για μεσημεριανό. Το κρέας για παράδειγμα είναι φαγητό που ίσως υπάρξει σε κάποιο εορταστικό γεύμα, μια φορά τον χρόνο. Παρόλα αυτά είναι άνθρωποι καθαροί, αξιοπρεπείς, φιλικοί και κυρίως ευδιάθετοι.
Τα παιδιά παντού είναι παιδιά, και πάντα θα γελάνε θα τρέχουν και θα παίζουν. Ακόμα και αν η μπάλα τους δεν είναι πάρα ένας χειροποίητος μπόγος από τυλιγμένα και σφιχτοδεμένα φύλλα μπανανιάς, θα βρουν τη χαρά. Ωστόσο, η καθημερινότητα τους είναι διαμετρικά αντίθετη από τη ζωή των παιδιών του δυτικού κόσμου. Το πρωί τα βλέπεις να διανύουν αρκετά χιλιόμετρα στο κοκκινόχωμα με τη τσάντα στην πλάτη για το σχολείο ενώ το απόγευμα να περπατούν πάλι χιλιόμετρα φορτωμένα με ένα κίτρινο μπιτόνι στο χέρι, για να φέρουν νερό από το πλησιέστερο πηγάδι. Επίσης, πολύ συχνά οι οικογένειες στην Ουγκάντα είναι μονογονεϊκές με τις μητέρες να επωμίζονται το βάρος της ανατροφής των παιδιών. Παιδεία εν μέρει υπάρχει και όλοι σχεδόν μιλούν Αγγλικά, πράγμα που διευκολύνει πολύ την επαφή και επικοινωνία μας με τους ντόπιους. Ωστόσο, η παιδεία δεν παρέχεται από το κράτος εντελώς δωρεάν και δυστυχώς τα 100-200 ευρώ περίπου ανά έτος που κοστίζει το σχολείο είναι δυσβάσταχτο για πολλές οικογένειες με αποτέλεσμα αρκετά παιδιά να μην καταφέρνουν να τελειώσουν το δημοτικό. Επιπλέον της φτώχειας, η εργασία ανήλικων, οι γάμοι σε νεαρή ηλικία και οι αυξημένες εγκυμοσύνες ανηλίκων έχουν προκαλέσει μια εκπαιδευτική κρίση στην Ουγκάντα που κινδυνεύει πλέον από έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού που τόσο χρειάζεται για τη μελλοντική της ανάπτυξη.
-Τι νιώθετε ότι σας δίδαξαν οι άνθρωποι εκεί;
Α.Μπ.: Ανθρωπιά, χορό, χαμόγελο, επιβίωση. Ευχαρίστηση ενάντια στην ανάγκη, χαρά ενάντια στη λύπη. Μου έμαθαν πως πρέπει να δίνεις περισσότερο απ’ όσο να ζητάς, να βλέπεις περισσότερο απ΄όσο ακούς.
Μ.Κ: Οι άνθρωποι αυτοί με την απλότητα και την καλοσύνη τους εν αγνοία τους γίνονται αρωγοί στο να ξαναβρεί κάποιος τη χαμένη πίστη στον ανθρώπινο είδος και την αλληλεγγύη. Μου έκανε εντύπωση πώς για πρώτη και μοναδική φορά στη ζωή μου ένιωσα την έννοια της κατάνυξης σε εκκλησιαστικό περιβάλλον. Γιατί εκεί μόνο αντιλήφθηκα τον επί της ουσίας ρόλο της εκκλησίας. Αυτής που φέρνει κοντά, αγκαλιάζει, προσφέρει και προστατεύει τους ανθρώπους γύρω της ενώ και οι ίδιοι βρίσκουν ένα χέρι βοήθειας και συμπαράστασης στις δυσκολίες της ζωής τους. Η εκκλησία υπό αυτή την έννοια νιώθω ότι έχει σχεδόν εκλείψει στον δυτικό κόσμο στις μέρες μας.
-Πώς νιώσατε ως μητέρα σε ένα τόσο διαφορετικό πλαίσιο;
Α.Μπ.: Δύσκολα. Γεννιέται αυτόματα η επιθυμία να προσφέρεις σε όλα εκείνα τα παιδιά ό,τι και στα δικά σου, ίσως και περισσότερο. Και ανήμπορη που ξέρεις ότι δεν γίνεται. Νιώθεις επίσης περήφανη για όλες τις μητέρες που μεγαλώνουν, αγαπούν και προστατεύουν τα παιδιά τους. Και βέβαια πληγωμένη για εκείνα τα παιδιά που δεν έχουν μητρική στοργή και χάδι.
Μ. Κ: Αρχικά η απόφαση για το ταξίδι μου βγήκε αβίαστα καθώς χρόνια τώρα εκκολαπτόταν μέσα μου η ανάγκη για ενός ταξιδιού ανθρωπιστικού σκοπού. Ως εργαζομένη μητέρα, μετά από 12 χρόνια μητρότητας όπου εκ των πραγμάτων αφοσιώνεσαι σχεδόν ολοκληρωτικά στα παιδιά σου, ένιωθα όλο και εντονότερή την ανάγκη να βγω από το ασφαλές περιβάλλον μου και να δώσω και κάτι παραέξω. Ωστόσο, η πραγματικότητα που αντιμετωπίζεις όταν βρεθείς εκεί είναι σκληρή. Σε ξεπερνάει και ψάχνεις σημάδια παρηγοριάς. Ενστικτωδώς, σαν μάνα θες να αγκαλιάσεις και να προστατέψεις τα παιδάκια γύρω σου. Πράγμα αδύνατον. Πιάνεσαι από τα γέλια και τις χαρές τους και προσπαθείς να πείσεις τον εαυτό σου ότι ίσως τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όσο τα αντιλαμβάνεσαι, αλλά μάταια. Στο επιβεβαιώνει κάθε σου βήμα, κάθε επόμενη εικόνα που συναντάς. Μέχρι που το μάτι σου πέφτει και σε μια μάνα με 3 παιδιά σαν κι εσένα, που κατάχαμα βράζει νερό να τα ταΐσει. Πιθανότατα χωρίς πατέρα στο προσκήνιό, σαν τόσες άλλες. Αυτή είναι η πραγματικότητα σε αυτά τα μέρη. Και μάλιστα, σε μια χώρα που μαστίζεται από το AIDS και την υψηλή θνησιμότητα σε νεαρές ηλικίες λόγω έλλειψης φαρμάκων, τα παιδιά αυτά είναι ίσως πιο τυχερά από άλλα, καθώς έχουν κάτι όχι δεδομένο, την αγκαλιά της μαμάς τους.
-Θα θέλατε να ταξιδέψετε κάποτε με τα παιδιά σας εκεί;
Α.Μπ.: Φυσικά. Οι παρωπίδες και η αποφυγή της πραγματικότητας δεν προσφέρουν τίποτα στα παιδιά μου, εκτός από αχαριστία και τη γαλούχηση να ικανοποιούν μόνο τις δικές τους ανάγκες. Τα μάτια τους οφείλουν μια μέρα να οπλιστούν με διαφορετικές εικόνες, προκειμένου να μη νιώσουν ποτέ πως ο κόσμος είναι ένας. Κι ίσως μια μέρα και εκείνα να προσφέρουν, να βοηθήσουν και να ξυπνήσουν κι άλλους συλλογικά, να προσπαθήσουν να αλλάξουν ό,τι μπορούν.
Μ.Κ: Τα παιδιά μου προσπαθώ όσο μπορώ να τα εκθέτω στη ζωή άλλων λαών με διαφορετικές κουλτούρες και συνήθειες ώστε να διευρύνονται οι ορίζοντες τους να αφουγκράζονται τον κόσμο γύρω τους, να σπάνε στερεότυπα και να επαναπροσδιορίζουν τις αξίες τους. Ωστόσο, δεν είναι κατάλληλοι όλοι οι προορισμοί για όλες τις ηλικίες. Ναι, θα πήγαινα τα παιδιά μου στην Ουγκάντα γιατί θα ήθελα πολύ να νιώσουν έστω και ένα μικρό κομμάτι των συναισθημάτων που έζησα και των εμπειριών που αποκόμισα από αυτό το ομολογουμένως μοναδικό ταξίδι. Ωστόσο, θεωρώ αποτρεπτικό τον αριθμό των εμβολίων και τον κίνδυνο μαλάριας για να επισκεφθούν μικρές ηλικίες αυτά τα μέρη της Αφρικής. Ελπίζω κάποια στιγμή να νιώσουν και οι ίδιοι την ανάγκη για ένα τέτοιο ταξίδι ώστε να το ζήσουν αβίαστα όταν θα είναι έτοιμοι να το εκτιμήσουν.
Πληροφορίες για την έκθεση
Εκθέτουν: Αδαμοπούλου Νίκη, Δράκου Μάντυ, Θύμιου Άρτεμις, Κατσαφάρου Ευστρατία, Κωνσταντίνου Μαρία, Κώτση Χριστίνα, Μελίστας Νίκος, Μπάσιου Αντιγόνη, Παπάζογλου Κωνσταντίνος, Σγούρου Νικολέττα, Σταμοδήμος Θάνος, Τσουπάκης Μάκης
Επιμέλεια έκθεσης/ταξίδι | Συνταξιδιώτης: Γιάννης Γιαννακόπουλος
Info: Είσοδος: Δωρεάν, Διάρκεια έκθεσης: 15 Νοεμβρίου έως 27 Νοεμβρίου 2024, Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή: 17:30-21:30, Σάββατο: 12:30-14:30, Κυριακή και Πέμπτη: Κλειστά.
Blank Wall Gallery
Φωκίωνος Νέγρη 55 Κυψέλη, Αθήνα
Χάρτης: https://maps.app.goo.gl/XNBE3U4Q4TtwjNcE9
http://www.blankwallgallery.com
211 4052138, 694 7725 521, info@blankwallgallery.com
METAPolis* | Φωτογραφία – Τέχνη – Πολιτισμός
Παλαιών Πατρών Γερμανού 7, Μετρό Πανεπιστήμιο, 6ος Όροφος, Αθήνα 105 61
Χάρτης: https://g.page/metapolis_photography?share
Tel: 210 3253550, 6986239718, info@metapolis.gr
