Έχοντας ως κεντρικό σύνθημα το “Get up” ξεκινά σε λίγες εβδομάδες το 7ο Παιδικό κι Εφηβικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας που θα λάβει χώρα από τις 18 έως τις 24 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τους κινηματογράφους Κηφισιά 1 & 2 Cinemax και Δαναός, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Με δεκάδες ταινίες για παιδιά, εφήβους, αλλά και βρέφη σε ρόλο λιλιπούτειων θεατών (!) το Φεστιβάλ ανοίγει τις πόρτες του Κινηματογράφου σε όλη την οικογένεια. Επιτροπές παιδιών και εφήβων έχουν επιλέξει ταινίες διαμορφώνοντας το δικό τους πρόγραμμα (“Kids’ Peeks”, “Teens’ Picks”) για να το προτείνουν στους συνομήλικούς τους, ταινίες ταξιδεύουν από όλο τον κόσμο στην Αθήνα ανοίγοντας ένα παράθυρο στον κόσμο ενώ τα εκπαιδευτικά εργαστήρια του Φεστιβάλ καλούν τα παιδιά να δουν το σινεμά από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Το TheMamagers.gr μίλησε με τη διευθύντρια του Φεστιβάλ, Καλλιόπη Χαραλάμπους, για να μας καθοδηγήσει στο φετινό Φεστιβάλ, αλλά και να μας εξηγήσει τι είδους ιστορίες έχουν επιτέλους ανάγκη τα παιδιά.
-Το Φεστιβάλ γίνεται φέτος 7 ετών! Τι συμπεράσματα μπορεί να βγάλει κανείς από αυτόν τον πρώτο κύκλο και τι έχουν τελικά ανάγκη τα παιδιά;
Είναι πράγματι ένας πλήρης κύκλος τα πρώτα 7 χρόνια. Ξεκινήσαμε το 2018 χωρίς να γνωρίζουμε πώς θα μας υποδεχθεί το οικογενειακό κοινό. Μας γεμίζει αισιοδοξία και χαρά όλα αυτά τα χρόνια να βλέπουμε το φεστιβάλ να μεγαλώνει, να διευρύνεται με παράλληλα τμήματα, εκπαιδευτικές δράσεις στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις. Στόχος μας είναι να ακούμε τα παιδιά, αλλά και τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς που επιλέγουν και μας εμπιστεύονται τα παιδιά τους.
Πέρα από την ψυχαγωγία, τα παιδιά έχουν ανάγκη να ταυτιστούν με αληθινές, αυθεντικές ιστορίες, και ήρωες που μιλούν στη γλώσσα τους. Απορρίπτουν οτιδήποτε διδακτικό και ανταποκρίνονται όταν τα καλούμε να συμμετάσχουν στις δράσεις μας με ενεργό και ισότιμο τρόπο. Για παράδειγμα, όταν καλούμε παιδιά και νέους να συμβάλουν στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ και γίνονται επιμελητές προγράμματος σε δύο ενότητες (Kids’ & Teens’ Picks) ή με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Young Reporters μέσα από το οποίο έχουν την ευκαιρία να καλύψουν δημοσιογραφικά τη γιορτή.
-Το φετινό θέμα συνοψίζεται στο σύνθημα “Get up”! Πώς προέκυψε και πως αντανακλά όσα νιώθουν τα παιδιά και οι νέοι;
Προέκυψε μέσα από την ταινία Skater Girls – Get Up που εκπέμπει αυτό το θετικό μήνυμα. Πρόκειται για μια ταινία του σήμερα που βλέπει το σκέιτ ως αυτοέκφραση. Αληθινές σταρ του TikTok, μια παθιασμένη παρέα που ανακαλύπτει την αγάπη της για το σκέιτμπορντ, αντιμετωπίζουν προσωπικές προκλήσεις, εύθραυστες φιλίες, πρώτους έρωτες, ενώ καλούνται να αναδείξουν το ταλέντο τους σε ένα διαγωνισμό σκέιτμπορντ στην Κολωνία.
Αυτό που βλέπουμε μέσα από αυτήν την ταινία, αλλά και κάθε ταινία του Φεστιβάλ τελικά, είναι ότι σε κάθε ηλικία μπορεί να αντιμετωπίσουμε αναποδιές και δύσκολες στιγμές. Τα αρνητικά συναισθήματα αποτελούν μέρος της ζωής μας. Το θέμα είναι να βρίσκουμε τον τρόπο να ξεπερνάμε τα εμπόδια και τις αποτυχίες και να βρίσκουμε το θάρρος να συνεχίζουμε μετά από μια αποτυχία. #GetUp δεν σημαίνει να αγνοούμε τα προβλήματα, σημαίνει να τα αναγνωρίζουμε και να προχωράμε. Να σηκωνόμαστε ξανά πιο δυνατοί! Να τολμάμε ακόμα και όταν κανείς δεν εγγυάται το αποτέλεσμα της προσπάθειας. Να φωνάζουμε ακόμα και όταν κανείς δεν μας ακούει. Αυτά είναι τα μηνύματα του Παιδικού & Εφηβικού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας 2024 powered by ΔΕΗ: αισιοδοξία, αποφασιστικότητα, ελπίδα, επιμονή.
-Κάθε χρόνο η ομάδα του Προγράμματος καλείται να επιλέξει ανάμεσα από εκατοντάδες ταινίες. Ποια είναι τα κριτήρια του Φεστιβάλ της Αθήνας, τα οποία διαμορφώνουν συνεπακόλουθα και την ταυτότητά του;
Τα μοναδικά και απόλυτα κριτήρια είναι η ποιότητα της ταινίας και αν βλέπει τον κόσμο μέσα από τα μάτια των παιδιών. Αν δηλαδή, η παιδική ή νεανική ματιά αποτυπώνεται στην ιστορία με τρόπο που κάνει τους νεαρούς θεατές να ταυτιστούν με τους ήρωες και τις ηρωίδες. Αναζητούμε πάντα πρωτότυπες ιστορίες με ενδιαφέρουσες κινηματογραφικές τεχνικές που να μιλάνε στην καρδιά των θεατών μας και να τους δείχνουν και μία άλλη πλευρά της πραγματικότητας. Να τους παρουσιάζουν τον κόσμο στην ολότητά του, πέρα από τις δικές τους προσλαμβάνουσες: αυτό κάνει το σινεμά τόσο επιδραστικό για μικρούς και μεγάλους.
-Μια «καυτή πατάτα» στα Φεστιβάλ για παιδιά είναι το πόσο δύσκολες ή ακόμη και σκληρές μπορεί να είναι οι ταινίες για τα παιδιά. Το Φεστιβάλ πώς στέκεται απέναντι σε αυτό το ερώτημα;
Εμείς οι μεγάλοι γινόμαστε όλο και πιο υπερπροστατευτικοί. Το helicopter parenting είναι μεγάλη συζήτηση στη σύγχρονη παιδαγωγική: προστατεύουμε τα παιδιά μας από δύσκολα θέματα, από δύσκολες συζητήσεις, δύσκολα συναισθήματα. Είναι λοιπόν ένα γενικότερο ζήτημα αυτό, όχι μόνο στα φεστιβάλ, αλλά και στη ζωή.
Έχουμε παρατηρήσει με τους συναδέλφους μας στην Ευρώπη, ότι τα σημερινά παιδιά ανταποκρίνονται με ενδιαφέρον στις δύσκολες ταινίες και έχουν τα γνωστικά εργαλεία και την ωριμότητα να αναλύσουν και να συζητήσουν τα θέματα που προκύπτουν μέσα από αυτές. Φυσικά, αυτές οι προβολές πρέπει να πλαισιώνονται από μία συζήτηση με ειδικούς που δε θα αφήσει απορίες ή κενά στο νεανικό κοινό και εδώ ο ρόλος μας ως εκπαιδευτικός φορέας είναι καίριος.
Εντούτοις, πάντα υπάρχει το κριτήριο της καταλληλότητας: ένα παιδί 10 ετών είναι δύσκολο να επεξεργαστεί μία ταινία για εφήβους, γι’ αυτό και είμαστε πολύ προσεκτικοί στην ηλικιακή κατηγοριοποίηση στην οποία καταλήγουμε μετά από διαβούλευση με παιδοψυχολόγους και εκπαιδευτικούς.
φωτ. Thalia Galanopoulou
-Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μερικά από τα φετινά highlights -τουλάχιστον μια must ταινία ανά ηλικιακό γκρουπ;
Για τις μικρές ηλικίες ξεχωρίζω την ταινία Η Ρόζα και το Πέτρινο Ξωτικό, μια πολύ ιδιαίτερη ταινία animation με τέλεια αισθητική και ιδιαίτερα νοήματα για τους μικρούς θεατές. Η προβολή θα μεταγλωττιστεί ζωντανά από την Ευγενία Δελιαλή και τον Αλέξανδρο Σιάτρα, αλλά θα υπάρχει και η δυνατότητα παρακολούθησης με ακουστική περιγραφή για παιδιά με οπτική αναπηρία.
Για τα μεγαλύτερα παιδιά, η ταινία Η Φάρμα με τις Κότες είναι μία πολύ πρωτότυπη ιστορία τριών 12χρονων που στήνουν μια βιώσιμη και φιλική προς τα ζώα φάρμα με 500 κότες (!) προκαλώντας τις αντιδράσεις των μεγάλων που φυσικά τους αμφισβητούν.
Η ταινία Τ’ Όνομα μου είναι Τζο είναι επίσης μια πολυβραβευμένη ταινία που ξεχωρίσαμε και θελήσαμε να τη μοιραστούμε με το κοινό μας για τον τρόπο που αναδεικνύει τις ανθρώπινες σχέσεις και τις διαγενεακές συνδέσεις που τείνουν να εκλείψουν στη σύγχρονη κοινωνία.
Για τους εφήβους, προτείνω το ντοκιμαντέρ Να τους Πείτε για Εμάς, μια ταινία για την ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο, μέσα από τις ιστορίες πέντε κοριτσιών με δίψα για ζωή. Έχοντας εγκαταλείψει τις πατρίδες τους, αναζητούν γαλήνη σε μια επαρχιακή πόλη της Γερμανίας. Μέσα από συναντήσεις με καλλιτέχνιδες, τα κορίτσια μαθαίνουν να μοιράζονται μεταξύ τους τις ιστορίες και τα όνειρά τους, και μας δίνουν την ευκαιρία να δούμε όσα κρύβονται βαθιά μέσα τους.
Επίσης, είναι πάντα πολύ ξεχωριστές οι προβολές Baby & Me όπου συστήνουμε την κινηματογραφική εμπειρία σε μωρά στην αγκαλιά των γονιών τους σε ένα περιβάλλον φιλικό για την ηλικία αυτή με μαλακές επιφάνειες όπου μπορούν να μπουσουλήσουν και να εξερευνήσουν το χώρο.
-Το Φεστιβάλ της Αθήνας είναι και λίγο… 365- δηλαδή ένα Φεστιβάλ για όλον τον χρόνο, κατά κάποιο τρόπο. Ποιες είναι οι δράσεις του;
Είναι κάπως περιοριστικός ο όρος «φεστιβάλ» για όσα κάνουμε καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Είμαστε ένας οργανισμός σε συνεχή διάλογο με τα παιδιά, τους γονείς και την εκπαιδευτική κοινότητα, με εκπαιδευτικές / σχολικές προβολές, κινηματογραφικά εργαστήρια, σχολεία γονέων, εκπαίδευση εκπαιδευτών, κοινωνικές δράσεις… Είναι τόσο πλούσιο το κινηματογραφικό περιεχόμενο που έχουμε στη διάθεσή μας με θεματικές για όλες τις ηλικίες που μας οδηγεί αυτόματα και συνεχώς σε νέες ιδέες για αξιοποίηση του με δράσεις επίκαιρες είτε για τα σχολεία είτε για την οικογένεια.
-Μια μερίδα του κοινού ενδεχομένως να μην γνωρίζει πως πολλές από τις ταινίες ενός Φεστιβάλ δεν μπορούν έπειτα να τις βρουν κάπου, ούτε στους κινηματογράφους ούτε σε κάποια πλατφόρμα. Και για αυτό είναι τόσο μεγάλη η αξία και των Φεστιβάλ, αφού γίνονται η φωνή ανεξάρτητων δημιουργών που συχνά αποκλείονται από το σύστημα διανομής. Πώς λειτουργεί η πλατφόρμα του Φεστιβάλ της Αθήνας;
Μετά το πέρας του Φεστιβάλ, δίνουμε τη δυνατότητα στο κοινό όλης της Ελλάδας και της Κύπρου να παρακολουθήσει δωρεάν μέρος του προγράμματός μας μέσα από την Ψηφιακή Πλατφόρμα Προβολών Προσβάσιμη σε Όλους, όπου υπάρχουν επίσης, εργαλεία προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία. Στα μέσα Δεκεμβρίου ανακοινώνεται το πρόγραμμα προβολών στην πλατφόρμα που συνήθως συμπίπτει με τις γιορτές των Χριστουγέννων, οπότε μείνετε συντονισμένοι.
-Τι ονειρεύεστε για το μέλλον του Φεστιβάλ; Για όταν π.χ ενηλικιωθεί; Πώς θα θέλατε να είναι τότε τα πράγματα;
Η συμμετοχή είναι το μεγάλο στοίχημα. Σε μια εποχή που το κινηματογραφικό περιεχόμενο είναι διαθέσιμο παντού, σε μικρές και μεγαλύτερες οθόνες με το πάτημα ενός κουμπιού, εμείς θα θέλαμε να είμαστε μία γιορτή που κινητοποιεί το νεανικό κοινό να έρθει στην αίθουσα και στα κινηματογραφικά εργαστήρια, να συμμετάσχει στις συζητήσεις, να παίρνει ενεργό μέρος στο σχεδιασμό και την υλοποίησή του φεστιβάλ. Εκπαιδεύουμε το κοινό του μέλλοντος και φυσικά η επιθυμία μας είναι να υπάρχει και να διευρύνεται αυτό το κοινό. Πιστεύουμε ότι αυτό επιτυγχάνεται με την ενεργή συμμετοχή των νέων.
-Ποιον ρόλο θα μπορούσε να παίξει ο κινηματογράφος ιδίως στο ελληνικό σχολείο; Θυμόμαστε για παράδειγμα τον θόρυβο που προκάλεσαν λίγοι γονείς για την ταινία «Αγόρια στο Ντους», αντίδραση που γιγαντώθηκε από τα media και τα social media; Μάλιστα, ο σκηνοθέτης επανέρχεται φέτος, στο Φεστιβάλ, με μια εκπληκτική ταινία, το Game Rules.
Συνεργαζόμαστε σταθερά με την εκπαιδευτική κοινότητα και της Ελλάδας και της Κύπρου και υπάρχει ένας συνεχής και γόνιμος διάλογος για τα θέματα που αντιμετωπίζουν μαθητές και εκπαιδευτικοί. Οι εκπαιδευτικοί αναζητούν συνεχώς τρόπους να εμπλουτίσουν και να κάνουν το μάθημα στην τάξη πιο ουσιαστικό για τα σημερινά παιδιά που αλληλεπιδρούν αδιάλειπτα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκτίθενται σε πάρα πολλά πράγματα. Η κινηματογραφική εκπαίδευση είναι ένα απαραίτητο εργαλείο που μπορεί να συνδεθεί με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών σε όλες τις βαθμίδες και δίνει στον εκπαιδευτικό κι άλλες επιλογές, πέρα από τα παραδοσιακά μέσα.
Το Game Rules του Κρίστιαν Ζέτερμπεργκ είναι μία ταινία μικρού μήκους στην ενότητα Teens’ Picks, όπου για τρίτη χρονιά, μια ομάδα σινεφίλ μαθητών και μαθητριών της Β’ και Γ’ Γυμνασίου αναλαμβάνει ρόλο επιμελητή προγράμματος. Η μαθητική επιτροπή είδε, συζήτησε και επέλεξε τις 7 ταινίες της ενότητας, η θεματολογία των οποίων αγγίζει μια ευρεία γκάμα ζητημάτων από τον αυτισμό μέχρι το πρώτο φιλί. Ανάμεσα σε αυτές τις ταινίες είναι και το Game Rules, το οποίο όχι μόνο άρεσε στα παιδιά που το επέλεξαν, αλλά έκαναν μαζί μας μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα την ανάγκη των ενηλίκων να παρεμβαίνουν στις υποθέσεις των παιδιών με στόχο να τα «προστατεύσουν». Αυτές οι παρεμβάσεις αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού και κάποιες φορές εμείς οι μεγάλοι το χαλάμε το «παιχνίδι».
-Το Φεστιβάλ είναι και μέλος της ECFA. Θα θέλατε να εξηγήσετε συνοπτικά ποιος είναι ο ρόλος της Ένωσης και τελικά τι προσπαθούν να κάνουν όλα τα ευρωπαϊκά Φεστιβάλ, τι να προσφέρουν δηλαδή στην κοινότητα;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Παιδικού Κινηματογράφου (ECFA) είναι ένας φορέας που εκπροσωπεί όλους τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς που ασχολούνται με τη σύνδεση της τέχνης του κινηματογράφου με την παιδική ηλικία. Αριθμεί 163 μέλη από 45 χώρες, κινηματογραφικά φεστιβάλ, φορείς κινηματογραφικής εκπαίδευσης, παραγωγοί και διανομείς ταινιών, εθνικά κέντρα κινηματογράφου κ.ά. Ο ρόλος της είναι σημαντικός τόσο για τη μεταξύ των μελών επικοινωνία και δικτύωση αλλά αποτελεί και ένα μέσο που δίνει ορατότητα στη σημασία της οπτικοακουστικής εκπαίδευσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
