Μερικές φορές τα παιδιά μας κάνουν ερωτήσεις που μας φέρνουν σε δύσκολη θέση και δεν είμαστε σίγουροι πώς να απαντήσουμε. Οι ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά και φοβόμαστε περισσότερο είναι οι ίδιες που πολλοί από εμάς διδαχθήκαμε να αποφεύγουμε να μιλάμε όπως για τη σεξουαλικότητα, τα ναρκωτικά, τη θρησκεία, την πολιτική, τον πόλεμο και τον ανθρώπινο πόνο.
Υπήρξε μια εποχή που ήταν ξεκάθαρος ο διαχωρισμός του κόσμου των ενηλίκων και του κόσμου των παιδιών. Τα παιδιά δεν γνώριζαν τα θέματα αυτά μέχρι να φτάσουν στην εφηβεία. Αυτές οι μέρες όμως ανήκουν στο παρελθόν αφού τα σημερινά παιδιά εκτίθενται σε σχεδόν όλα, λόγω των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του ίντερνετ.
Τί να κάνετε όταν το παιδί σας σάς κάνει «δύσκολες» ερωτήσεις
Πρώτα, αναπνεύστε. Προσπαθήστε να συγκεντρωθείτε στη σκέψη σας εάν δεν έχετε πολλή άνεση στο πώς να απαντήσετε σε αυτό που σας ρωτάει.
Δεν πειράζει να πείτε «δεν ξέρω» ή «ας βρούμε την απάντηση στην ερώτησή σου μαζί, σε ένα βιβλίο ή στο Διαδίκτυο.» Δεν χρειάζεται να δίνετε την εντύπωση στο παιδί σας ότι τα ξέρετε όλα.
Απαντήστε με ερώτηση. Κάντε στο παιδί σας ερωτήσεις για να διαπιστώσετε τους λόγους για τους οποίους ενδιαφέρεται για κάτι ή εάν καταλαβαίνει αυτό που ρώτησε.
Δώσε του αρκετές πληροφορίες, κατάλληλες για το στάδιο ανάπτυξής του.
Δεν χρειάζεται να εξηγήσετε με κάθε λεπτομέρεια το θέμα. Εξηγήστε του ότι θα προκύψουν περισσότερες ευκαιρίες για να ξαναχοληθείτε στο μέλλον με την ερώτηση που σας έκανε.
Οι τρεις βασικές «δύσκολες» ερωτήσεις για
Το σεξ
Πολύ πριν χρειαστεί να απαντήσετε στο παιδί σας για το πώς έρχονται τα ζωάκια και οι μέλισσες, πιθανότατα θα σας έχει ρωτήσει από που έρχονται τα μωρά. H σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι μία από τις πιο δύσκολες αλλά και ευαίσθητες υποχρεώσεις σας. Μην αποφύγετε τη συζήτηση επειδή αισθάνεστε άβολα και πιστεύετε ότι δεν θα απαντήσετε σωστά. Οι δικές σας απαντήσεις θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο πώς θα προσεγγίσει το παιδί το σεξ στο μέλλον. Συζητώντας μαζί του θα δημιουργήσετε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής μεταξύ σας. Είναι πολύ σημαντικό να το βοηθήσετε πληροφορώντας το σωστά, χωρίς δισταγμό, θυμό, ντροπή ή την αίσθηση του “απαγορευμένου”. Μάθετε στο παιδί να αγαπάει και να σέβεται το σώμα του
Το διαζύγιο
Ένα διαζύγιο, ή ακόμα και μια παρατεταμένη περίοδος δύσκολων σχέσεων στο σπίτι, μπορεί να δημιουργήσει ένα τεράστιο ψυχολογικό βάρος στο παιδί. Ενώ το παιδί δεν καταλαβαίνει πάντα το τι ακριβώς συμβαίνει ανάμεσα σε εσάς και τον σύντροφό σας, είναι σε θέση να αντιληφθεί ότι κάτι έχει αλλάξει. Μην του πείτε ψέματα, βοηθήστε το να νιώσει ασφάλεια απαντώντας με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις του και τονίζετέ του συνεχώς πως η αγάπη που νιώθετε για εκείνο δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει. Τα παιδιά έχουν ένστικτο και καταλαβαίνουν πότε τους λέτε ψέματα.
Την απώλεια και τον θάνατο
Το να απαντήσετε στο παιδί όταν σας ρωτά που πήγε ο παπούς ή τί έπαθε η γιαγιά ότι «έφυγε ένα μεγάλο ταξίδι» ή «βρίσκεται ψηλά στον ουρανό» ίσως δεν είναι και ο ενδεδειγμένος τρόπος απάντησης. Μη φοβάστε να πείτε τη λέξη «πέθανε». Όταν πεθαίνει κάποιος δεν «κοιμάται», δεν «φεύγει», δεν «ξεκουράζεται» κ.λπ. Τα παιδιά συγχύζονται, όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις αυτές. Ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο και την ηλικία του χρησιμοποιείστε απλές και σύντομες εξηγήσεις για να μη μπερδευτεί. Αν το παιδί σας είναι κάτω από τα πέντε μιλήστε του απλά χωρίς να του δώσετε πολλές πληροφορίες που δεν είναι σε θέση να καταλάβει. Στην προσχολική ηλικία το παιδί αντιλαμβάνεται τον θάνατο ως απουσία και κάτι αναστρέψιμο και όχι ως μόνιμη κατάσταση. Δώστε του παραδείγματα, όπως π.χ., όταν πεθάνει η γάτα δε νιαουρίζει, δεν τρώει, δεν πονά και δεν αναπνέει.
Να θυμάστε πώς δεν χρειάζεται το παιδί να τα ξέρει όλα. Προσπαθήστε να προστατέψετε το παιδί σας από τις πληροφορίες για τους ενήλικες με το να κλείνετε την τηλεόραση (ειδικά όταν έχει ειδήσεις), να παρακολουθείτε τις αξιολογήσεις για ταινίες και βιντεοπαιχνίδια, να αποφεύγετε τις συζητήσεις ενηλίκων όταν το παιδί σας είναι στο δωμάτιο. Μην ξεχνάτε όμως ότι δεν μπορείτε να προστατεύσετε εντελώς το παιδί σας από τον κόσμο αλλά μπορείτε να του διδάξετε πώς να ζήσει μέσα σε αυτόν.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Φίλια Μητρομάρα
