«Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει» Maria Montessori
Είναι πολύ δύσκολο, ιδιαίτερα για τα πρωτάκια να μάθουν να διαβάζουν σωστά. Η αγάπη για την ανάγνωση των βιβλίων ξεκινά από την κούνια. Μάθετε να του διαβάζετε καθημερινά και σωστά κι όταν έρθει η ώρα που το ίδιο θα πρέπει να διαβάσει από μόνο του υποστηρίξτε το διακριτικά, βοηθήστε το να αναλάβει τις υποχρεώσεις του με το να οργανώσετε μαζί το πρόγραμμα αλλά και τον χώρο διαβάσματος και φροντίστε να μην το πιέζετε επειδή μπορεί να έχετε το αντίθετο αποτέλεσμα. Αυτοί οι 10 τρόποι θα σας βοηθήσουν να μάθετε το παιδί σας να διαβάζει σωστά.
ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΧΡΙ 5 ΕΤΩΝ
1. Εν αρχή ην η ανάγνωση
Το να διδάξετε στο παιδί σας το πώς να διαβάσει είναι μια διαδικασία που ξεκινά από την βρεφικη ηλικία. Δεν είναι μόνο μια ιδιαίτερη στιγμή δεσμού για τους δύο σας, ενσταλάζει μέσα της την αγάπη για τα βιβλία. Αν τα παιδιά δεν μάθουν από μικρή ηλικία να απολαμβάνουν την ανάγνωση, πιθανότατα να τα εμποδίσει να την αγαπήσουν στο μέλλον. Στοχεύστε στο να διαβάζετε μαζί τουλάχιστον 3-4 βιβλία την ημέρα, ακόμα κι αν το παιδί σας είναι πολύ μικρό. Τι να του διαβάζετε:
Μέχρι ενός έτους: νανουρίσματα, βιβλία με πραγματικές εικόνες, υφασμάτινα βιβλία με διάφορες υφές, βιβλία με τραγούδια.
1 έως 5 ετών: βιβλία με ομοιοκαταληξίες, με τραγούδια, εικονογραφημένα, παραμυθάκια.
2. Αναπτύξτε το κριτικό του πνεύμα
Κάνοντάς του ερωτήσεις ενώ του διαβάζετε δεν το ενθαρρύνετε μόνον πώς να αλληλεπιδρά με το βιβλίο, αλλά είναι επίσης εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδος στο να αναπτύξει την ικανότητά του να κατανοήσει αυτό που διαβάζει. Τα παιδιά που μπορούν να αποκωδικοποιήσουν λέξεις και να “διαβάζουν” με μεγάλη άνεση μπορεί να μην είναι σε θέση να κατανοήσουν αυτό που διαβάζουν. Εάν ένα παιδί δεν μπορεί να καταλάβει τι διαβάζει, πραγματικά δεν υπάρχει κανένας λόγος να το κάνει. Όταν είναι στη βρεφική ηλικία ρωτήστε το “Που είναι η γάτα;”, δείχνοντας ταυτόχρονα την εικόνα της γάτας. Αυτό όχι μόνο θα αναπτύξει το λεξιλόγιό του αλλά θα το ενθαρρύνει να αλληλεπιδράσει με το βιβλίο. Καθώς μεγαλώνει, ζητήστε του να κάνει τους ήχους των ζώων που βλέπει. Στην ηλικία 2 ή 3 ετών δείξτε στο παιδί σας το εξώφυλλο του βιβλίου και ρωτήστε το τι πιστεύει ότι μπορεί να περιέχει μέσα. Κατά την ανάγνωση, ρωτήστε το τι φαντάζεται ότι πρόκειται να συμβεί ή γιατί θεωρεί ότι ένας ήρωας έκανε αυτή την επιλογή. Εάν ένας χαρακτήρας απεικονίζει ένα ισχυρό συναίσθημα, εντοπίστε αυτό το συναίσθημα και ζητήστε από το παιδί σας να σας πει αν έχει αισθανθεί ποτέ αυτό το συναίσθημα. Στο τέλος του βιβλίου ζητήστε του να σας πει τι θυμάται συνοπτικά.
3. Δώστε του το παράδειγμα
Ακόμα κι αν το παιδί σας αγαπάει τα βιβλία αυτή η αγάπη θα συρρικνωθεί γρήγορα εάν δεν βλέπει εσάς να διαβάζετε. Εάν δεν είστε αναγνώστης βιβλίων κάντε μια συνειδητή προσπάθεια να δουν τα παιδιά σας ότι διαβάζετε για τουλάχιστον λίγα λεπτά κάθε μέρα. Διαβάστε ένα περιοδικό, ένα βιβλίο μαγειρικής, ένα μυθιστόρημα ό,τι θέλετε, απλώς δείξτε στο παιδί σας ότι η ανάγνωση είναι κάτι που ακόμη και οι ενήλικες πρέπει να κάνουν.
4. Δείχνετε του τα γράμματα όπου τα βλέπετε
Είμαστε περικυκλωμένοι από πινακίδες, ετικέτες, σήματα κυκλοφορίας, περιοδικά, κ.λπ. Το παιδι μπορεί να επωφεληθεί από αυτό επειδή το εγκέφαλός του είναι σαν σφουγγάρι και ικανός στην απομνημόνευση της αλφάβητου αλλά το να του «διδάσκετε» τα γράμματα δεν είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος με τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Αφήστε την περιέργεια του παιδιού σας να αναλάβει δράση και να κάνει ερωτήσεις για τα τυπωμένα γράμματα που βλέπει γύρω του. Αυτή είναι ευκαιρία να του μάθετε με έναν πρακτικό τρόπο τα γράμματα.
5. Παίξτε με τα γράμματα
Μόλις το παιδί σας δείξει ενδιαφέρον για τα γράμματα ξεκινήστε τις δραστηριοτήτες που ενσωματώνουν και τις αισθήσεις του. Για παράδειγμα μάθετέ του τα γράμματα με ήχους. Δίνετέ του γράμματα τρισδιάστατα και ζητήστε του να κλείσει τα μάτια και μέσω αφής να ανακαλύψει ποιο γράμμα κρατά. Κάντε χειροτεχνίες με τα γράμματα της αλφαβήτου όπου θα χρησιμοποιεί τις λεπτές κινητικές δεξιότητες για να κόψει με το ψαλίδι και να κολλήσει. Παίζοντας παιχνίδια που αφορούν στις κινητικές δεξιότητες (όπως στο ρίξιμο μπίλιας στο κατάλληλο γράμμα) είναι επίσης θαυμάσιος τρόπος να μάθει. Τέλος, κάθε παιδί αγαπάει τα τραγούδια και τις ρίμες. Κάντε μικρά ποιηματάκια ή τραγουδάκια με ομοιοκαταληξίες.
6. Φροντίστε να έχει αναπτύξει κάποιες δεξιότητες
Για να μπορέσει ένα παιδί να γράψει και να διαβάσει χρειάζεται να έχει αναπτύξει την αντίληψη του χώρου, τον προσανατολισμό στο χώρο, ώστε να κατανοεί οδηγίες που αφορούν χωρικές έννοιες. Να μπορεί να παρατηρεί και να διακρίνει οπτικά τις διαφορές, να έχει ικανότητες ακουστικής διάκρισης, να έχει αναπτύξει την οπτική και ακουστική μνήμη. Να διαθέτει ένα επαρκές λεξιλόγιο και να μπορεί να κατανοεί τα νοήματα που εκφέρονται μέσων λέξεων. Να μπορεί να αναγνωρίζει τα μέρη ενός όλου, να διασπά το όλον σε μέρη, να συνθέτει τον όλο από τα μέρη που αποτελείται, να ομαδοποιεί και να ταξινομεί τις πληροφορίες. Να έχει αναπτυγμένη τη φωνολογικη επίγνωση (την ικανότητα να καταλάβουν τους ήχους των γραμμάτων που χρησιμοποιούμε στον προφορικό λόγο. Αφού αναπτυξιακά τα έχει κατακτήσει (περίπου στην ηλικία των 5 με 6 ετών) τότε το παιδί είναι έτοιμο να μάθει να διαβάζει.
ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ 6 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΝΩ
7. Ορίστε την ώρα διαβάσματος
Η ώρα που χρειάζεται ένα παιδί για να διαβάσει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: από ποιο μάθημα διαβάζει, πόσες εργασίες έχει για το σπίτι ή εάν χρειάζεται περισσότερο ή λιγότερο χρόνο να αφομοιώσει τις πληροφορίες που λαμβάνει από ένα μάθημα (αυτό έχει να κάνει με τη μαθηματική αντίληψη). Το συνεχόμενο διάβασμα μειώνει τη απόδοση γι’ αυτό εξασφαλίζετε μικρά διαλειμματάκια για να ξεκουράζεται. Αποφύγετε να διαβάσει μόλις επιστρέψει από το σχολείο. Αυτή η ώρα είναι κατάλληλη για να ενισχύσετε την ποιοτική επικοινωνία με το παιδί μέσω συζήτησης. Σύμφωνα με έρευνες τα δύσκολα μαθήματα διαβάζονται τις πρώτες απογευματινές ώρες όπου ο βαθμός συγκέντρωσης της προσοχής είναι καλύτερος και μεγαλύτερος, αλλά πολύ σημαντικό είναι να δείτε τι ταιριάζει στο δικό σας παιδί, δώστε του τη δυνατότητα να επιλέξει με ποια μαθήματα θα ξεκινήσει τη μελέτη του.
8. Μην τα κάνετε όλα εσείς!
Όταν ζητά τη βοήθειά σας μην αναλαμβάνετε να κάνετε εσείς την άσκηση. Δώστε τις κατάλληλες οδηγίες στο παιδί και ενισχύστε το να τις ολοκληρώσει μόνο του. Όταν τελειώσει τα μαθήματά του, ελέγξε τα μαζί αλλά μη διορθώσετε τα λάθη που έχει κάνει. Προτρέψτε το καλύτερα να ξανακοιτάξει πιο προσεκτικά αυτά που έχει γράψει για να τα βρει μόνο του.
9. Κάντε τη μελέτη του χαρούμενη
Μάθετε στο παιδί να υπογραμμίζει τα σημαντικά στο βιβλίο του, να χρησιμοποιεί χρωματιστούς μαρκαδόρους, να ζωγραφίζει τους πίνακες προπαίδειας και γραμματικής. Μπορέι να μαθαίνει κάτι παραστατικά, κινητικά ή τραγουδιστά, να μαθαίνει την ορθογραφία δημιουργικά (π.χ. η λέξη γυαλί γράφεται με ύψιλον γιατί το ‘υ’ είναι σαν τα γυαλιά που φοράει η γιαγιά), να μαθαίνει με ομοιοκαταληξία (4+4=8, θα σου φτιάξω ένα γλυκό), να σβήνει κάθε τι που τελειώνει από μια λίστα με τις υποχρεώσεις του.
10. Επιβραβεύστε το
Αμέσως μετά το διάβασμα επιτρέψτε του να παίξει και μη το πιέζετε επειδή εσείς έχετε υψηλές απαιτήσεις.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Φίλια Μητρομάρα
